Skandal między okładkami

Skandal między okładkami

Tajemnice ukryte w biografiach, grzechy Kościoła, rozpad rodziny i związki otwarte – o nowościach wydawniczych tego roku znów będzie się dyskutować

Szarganie świętości, zdradzanie tajemnic, kulisy ważnych wydarzeń, dokument i fikcja, łamanie tabu i prowokowanie dyskusji. W ostatnich latach nie brakowało książek wywołujących burzliwe reakcje czytelników i krytyków. W 2009 r. wielkie poruszenie spowodowały wspomnienia Halszki Opfer „Kato-tata. Nie-pamiętnik”, czyli historia molestowania seksualnego kilkuletniej dziewczynki. W 2010 r. Weronika Rosati i jej rodzina starali się ocenzurować „Nocnik” Andrzeja Żuławskiego. W tym samym czasie wdowa po Ryszardzie Kapuścińskim bezskutecznie usiłowała zablokować dystrybucję biografii „Kapuściński non-fiction” Artura Domosławskiego. W zeszłym roku wydawnictwo Czarna Owca zaprezentowało „Dużą książkę o aborcji” Kazimiery Szczuki i Katarzyny Bratkowskiej, wywołując oburzenie wielu środowisk faktem, że książka przeznaczona była dla młodzieży.
Dyskusje i kontrowersje zazwyczaj służą literaturze. Książka, która bulwersuje, prowokuje do myślenia i wyrażania własnej opinii – żyje. Czy i w tym roku możemy się spodziewać skandali? Które propozycje wzbudzą dyskusje? Z pewnością ani wielbiciele skandali, ani ci, którzy po prostu lubią niebanalne książki, nie będą zawiedzeni.

Taylor i Czyżewska

Półki w kioskach uginają się pod ciężarem magazynów o celebrytach, a paparazzi zaglądają aktorom do talerza i do łóżka. Jednak czytelnik, który szuka pogłębionej wiedzy, z chęcią sięgnie po biografię „Elizabeth Taylor. Dama, kochanka, legenda” Davida Breta, która ukaże się w marcu nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka. – Ta biografia zapewne nie mogłaby się ukazać za życia Elizabeth Taylor – zauważa Iwona Pacholec, rzeczniczka wydawnictwa. – Zawiera wiele informacji, często wstydliwych, na temat życia prywatnego aktorki. Przedstawia ją jako osobę egoistyczną, arogancką, trudną we współpracy, żądną sławy, ale wciąż wielką.
Jeśli chodzi o ciekawe biografie, nie musimy czekać na tłumaczenia zachodnich tytułów. Wydawnictwo Literackie już w styczniu opublikowało historię Elżbiety Czyżewskiej (Iza Komendołowicz, „Elka”), swego czasu jednej z najpopularniejszych i najbardziej kontrowersyjnych aktorek. Gwiazda „Żony dla Australijczyka” czy „Małżeństwa z rozsądku” budziła zachwyt i zawiść. „Bezczelny talent, wybitna inteligencja, nadzwyczajne rozumienie czasów, niepospolita osobowość”, wspomina Daniel Olbrychski. „Elka” pokazuje aktorkę we wspomnieniach bliskich, bez upiększeń, ale i bez szukania sensacji.
Wiele będzie się działo także wokół polskich pisarzy. Inspirująca może zatem stać się monografia Jarosława Iwaszkiewicza (Radosław Romaniuk „Inne życie”, Iskry), której pierwszy tom obejmie dzieje poety do 1939 r. Jednak największym wydarzeniem będzie historia innego twórcy – Mirona Białoszewskiego. Już w lutym, niemal 30 lat po śmierci poety, w Znaku ukaże się jego „Tajny dziennik”. Białoszewski, czujny obserwator rzeczywistości, pisze o otoczeniu i o sobie bez przemilczeń. Poeta, który miał odwagę żyć z mężczyzną w czasach, gdy groził za to ostracyzm, nie tylko towarzyski (za naruszenie obyczajów został wyrzucony w 1953 r. z redakcji „Świata Młodych”), nie poddawał się naciskom, a dziennik z całą mocą pokazuje wolność jego myślenia.

Za kulisami polityki

Nie tylko ludzie kultury staną się obiektem zainteresowania czytelników. Już 1 marca, trzy dni przed wyborami prezydenckimi w Rosji, Prószyński i S-ka zaprezentuje biografię „Putin. Człowiek bez twarzy” Mashy Gessen. – Rosyjska dziennikarka pokazuje, że silny charakter i charyzma Władimira Putina to tylko pozory, że brakuje mu talentów, które są mu przypisywane – wyjaśnia Iwona Pacholec. – Skupia się zatem na opisie mechanizmów, które pozwoliły mu zyskać popularność i osiągnąć szczyty władzy.
Ofertę dla osób chętnie zaglądających za kulisy wielkiej polityki przygotował także Świat Książki, proponując „Wywiad z historią” Oriany Fallaci. Jedna z najbardziej znanych dziennikarek XX w.
przeprowadziła w latach 70. cykl wywiadów z najwybitniejszymi politykami świata. Jej rozmówcy to m.in. Henry Kissinger, Indira Gandhi, Jasir Arafat, Golda Meir i Willy Brandt. – Książka Fallaci to również okazja do dyskusji o warsztacie pisarskim i pytań o istotę dziennikarstwa – mówi Dorota Nowak ze Świata Książki.
Kiedy poczujemy się przytłoczeni ciężarem wielkiej polityki, możemy spróbować spojrzeć na rządzących od strony alkowy. Diane Ducret, autorka książki „Kobiety dyktatorów”, przedstawiając sylwetki żon i kochanek Hitlera, Stalina, Mussoliniego, Mao, Lenina, Bokassy, Ceaus¸escu i Salazara, szuka odpowiedzi na pytanie, jak można kochać zbrodniarza.

Czas na seks

Skoro już doszliśmy do miłości – wydawcy dbają tu o nasze zainteresowania do tego stopnia, że nawet najmniej pruderyjni czytelnicy mogą poczuć rumieniec. Choćby przy „Puszczalskich z zasadami” Dossie Easton i Janet W. Hardy. – To książka, która rozwiewa mity na temat rozwiązłości i pokazuje, jak wieść udane życie z wieloma partnerami seksualnymi dzięki otwartości komunikacyjnej, szczerości w sprawie uczuć i praktykowaniu bezpiecznego seksu – komentuje Katarzyna Bielecka z Czarnej Owcy. Same autorki w przedmowie tłumaczą: „Puszczalski może uprawiać seks solo albo zabawiać się z całym korpusem marynarki. Jako dumne puszczalskie żywimy przekonanie, że seks i zmysłowa miłość to fundamentalne siły działające na naszą korzyść”.
Świat Książki także nie pozwoli nam spać spokojnie i niewinnie. Wprawdzie „Lubiewo” Michała Witkowskiego miało premierę osiem lat temu i wówczas zostało uznane za pierwszą polską powieść gejowską, jednak wydanie planowane na maj to całkiem nowa wersja. – To „Lubiewo” bez cenzury – tłumaczy Agata Pieniążek, przedstawicielka wydawnictwa. – Powracają do niego fragmenty usunięte z pierwszego wydania przez samego autora, dochodzą też całkiem nowe, ponieważ pozwala na to mozaikowa budowa powieści.

Religia pod znakiem zapytania

Od seksu nie stronili również ci, którzy przysięgali czystość. „Śluby milczenia. Nadużywanie władzy za pontyfikatu Jana Pawła II” Geralda Rennera i Jasona Berry’ego (Czarna Owca), dostępne na rynku od stycznia, to sensacyjny zapis licznych przypadków pedofilii i pederastii, których przez wiele lat bezkarnie dopuszczali się katoliccy duchowni. „Kościół katolicki działa jak zorganizowana grupa przestępcza. Przysięgę milczenia składają kardynałowie. Tajność kościelnych procedur uniemożliwia dochodzenie prawdy. Udokumentowane skargi giną w watykańskich urzędach”, pisze w recenzji prof. Tadeusz Bartoś.
W podobnym duchu utrzymana jest szykowana pozycja „Ojciec nieświęty. Krytyczne głosy o Janie Pawle II” Piotra Szumlewicza. Autor rozmawia z dziennikarzami, politykami i naukowcami, pytając m.in. o podejście Karola Wojtyły do kobiet, gejów i lesbijek, protestantów i liberalnych katolików. A odpowiedzi, jak w tytule, z reguły otrzymuje zdecydowanie krytyczne.
Jeśli jednak wolimy inne podejście do religii i szukamy szerokiego spojrzenia na wiarę, warto sięgnąć po tytuł „Poznam sympatycznego Boga” Erica Wei-
nera. Autor podróżuje m.in. do Nepalu, Rosji, Chin, Asyżu i Izraela, rozmawia z chrześcijanami, buddystami, taoistami, neopoganami, chcąc zrozumieć, co jest ważne w ich religiach. – To opowieść intelektualisty, który widzi, że nawet w stosunku do wiary pozostajemy dziś pod wpływem konsumpcjonizmu duchowego i traktujemy religię wybiórczo. Poszukujemy Boga jak partnera na portalu randkowym – dodaje Marcjanna Bulik z wydawnictwa Carta Blanca.

Fikcja burzy tabu

W tym roku nie zabraknie też poruszających propozycji beletrystycznych. Jeszcze w lutym Prószyński i S-ka przedstawi „Manekiny” Karola Maliszewskiego – nawiązującą do twórczości Brunona Schulza opowieść o walce z pamięcią i próbie rekonstrukcji dzieciństwa i dojrzewania. W maju w Świecie Książki ukaże się „Agent” Manueli Gretkowskiej, a jesienią „Sceny domowe” debiutantki Zofii Papużanki, książka o współczesnej polskiej rodzinie, w której zanikają więzi i wszelka bliskość. – To jak połączenie „Moralności pani Dulskiej” z „Gnojem” Wojciecha Kuczoka – wyjaśnia Agata Pieniążek.
Niektórzy wydawcy, spytani o nowości, milczą, zasłaniając się umowami z pisarzami. Możemy być jednak pewni, że nie pozwolą nam się nudzić. I choć z badań Biblioteki Narodowej wynika, że od lat ponad połowa Polaków nie czyta książek, to może zachęceni dyskusjami wokół poszczególnych pozycji sięgniemy przynajmniej po kilka najciekawszych tytułów?

Wydanie: 06/2012, 2012

Kategorie: Kultura
Tagi: Agata Grabau

Komentarze

  1. tenora
    tenora 29 maja, 2012, 03:55

    Z w/w książek nabyłam narazie Weinera „Poznam sympatycznego Boga”. Póki co czytam i … przyznaję, że ta książka jest godna polecenia. Bawi, przy tym finezyjnie uczy i i skłania do refleksji. Zatem zawiera wszystko to, co powinien mieć bestseller.

    Odpowiedz na ten komentarz

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy