Historia
List 34 i „antylist”
Dlaczego niepozorna korespondencja zachwiała polityką kulturalną ekipy Gomułki 14 marca 1964 r. Antoni Słonimski udał się do kancelarii premiera Cyrankiewicza. Na dole w biurze podawczym zostawił skromny, niepozorny list o następującej treści: Do Prezesa Rady Ministrów Józefa Cyrankiewicza Ograniczenia przydziału papieru na druk książek i czasopism oraz zaostrzenie cenzury prasowej stwarza sytuację zagrażającą rozwojowi kultury narodowej. Niżej podpisani, uznając istnienie opinii publicznej, prawa do krytyki, swobodnej dyskusji i rzetelnej informacji za konieczny
Żydzi różnych kategorii
Władze RFN największą pulę odszkodowań przekazały Żydom niemieckim, choć ci najmniej ucierpieli w czasach holokaustu Przed 65 laty, 30 stycznia 1939 r. Hitler zapowiedział w Reichstagu, że wybuch II wojny światowej spowoduje zniszczenie rasy żydowskiej w Europie. Losy niemieckich Żydów jednak nie całkiem potwierdziły trafność przepowiedni Hitlera. W przeciwieństwie do praktyki stosowanej w krajach okupowanych bądź satelickich naziści praktycznie przez 10 lat, stopniowo – bo jeszcze do 1943 r. – i mniej brutalnie niż gdzie indziej oczyszczali
Wąski szczyt
Spotkanie Jaruzelski-Wałęsa-Glemp-Miodowicz miało poprzedzić obrady Okrągłego Stołu W poprzednim numerze „Przeglądu” opisaliśmy drogę do Okrągłego Stołu. Dzisiaj publikujemy dokument dotyczący mało znanego pomysłu zorganizowania „szczytu politycznego” z udziałem wąskiej grupy polityków. Pomysł takiego spotkania narodził się w kręgu gen. Kiszczaka po spotkaniu w Wilanowie, w miejscowej parafii, 18-19 listopada 1988 r. W rozmowach wzięli wówczas udział: Stanisław Ciosek, gen. Czesław Kiszczak, Lech Wałęsa, Tadeusz Mazowiecki, abp Bronisław Dąbrowski i bp Tadeusz
Telefon do Wałęsy
Kulisy negocjacji, które doprowadziły do Okrągłego Stołu 15 lat temu oczy świata zwrócone były na Polskę, jednak nie ze względu na strajki czy demonstracje, jak było to w zwyczaju, lecz na zgoła coś odmiennego. 6 lutego w Pałacu Namiestnikowskim w Warszawie zebrali się przedstawiciele wszystkich liczących się sił, aby zbudować nowy ład. Obok przedstawicieli PZPR i OPZZ, ugrupowań sojuszniczych, znaleźli się tam ludzie „Solidarności” i księża katoliccy. Odsunięto na bok krzywdy i uprzedzenia. Postanowiono rozmawiać, a nie walczyć.
Między Watykanem a Hitlerem
Kościół po raz pierwszy przyznaje, że watykańska dyplomacja błędnie oceniała intencje nazistów Krytyka nie tylko historyków pontyfikatu Piusa XII (1939-1958) za bierność wobec nazizmu i jego zbrodni skłoniła Kościół do poważnej refleksji nad tym, czy należy kontynuować proces beatyfikacyjny Eugenia Paccellego, tym bardziej że odtajnienie w archiwach watykańskich niektórych dokumentów rzuca nowe światło na źródła biernej postawy tego papieża. To, że Stolica Apostolska m.in. w trosce o sytuację Kościoła w Niemczech starała się ułożyć poprawnie stosunki z Adolfem
Gomułki „zamach stanu”
KRN została utworzona bez porozumienia z Moskwą, a właściwie wbrew jej opinii Krajowa Rada Narodowa, której 60-lecie właśnie minęło, była najpoważniejszym instytucjonalnym tworem Polskiej Partii Robotniczej w okresie okupacji. Okoliczności jej powołania i początkowa faza działalności zadają kłam obiegowym obecnie opiniom o PPR i jej jakoby agenturalnej zależności od ZSRR. Władysław Gomułka, miarodajny świadek tych wydarzeń, w konspekcie do wspomnień zanotował: „Koncepcja ta (utworzenia KRN) oznaczała dokonanie swoistego „zamachu stanu” w podziemnych warunkach
Odtajniony „Dziennik” ambasadora
Przekazane Stalinowi notatki Iwana Majskiego to dla historyków prawdziwy rarytas „Na jednego rubla ambicji nie przypada ani gram amunicji”, tak politykę rządu polskiego oceniał 10 marca 1943 r. ambasador radziecki w Wielkiej Brytanii, Iwan Majski, w rozmowie z brytyjskim ministrem spraw zagranicznych, Anthonym Edenem. Jego misja, rozpoczęta 27 października (listy uwierzytelniające złożył 8 listopada) 1932 r., zbliżała się właśnie ku końcowi. Spuścizna Jako ambasador w Wielkiej Brytanii pozostawił po sobie ogrom dokumentacji
Przesłuchanie generała
Wojciech Jaruzelski: Już przed wprowadzeniem stanu wojennego myślałem o samobójstwie Jednym z najciekawszych telewizyjnych programów historycznych są „Kulisy i sensacje” (dawniej „Kulisy PRL”) prowadzone przez Alinę Mrowińską i naszego redakcyjnego kolegę Grzegorza Sołtysiaka. W ciągu ponad trzech lat zajmowali się bulwersującymi tematami i nieznanymi wydarzeniami. Odkrywali tajemnice negocjacji w Magdalence, kulisy śmierci Grzegorza Przemyka, mówili o powojennych pogromach i o obozach pracy. W programie gościli wielu bohaterów najnowszej historii, między innymi Lecha Wałęsę, Bronisława
Teheran – triumf Stalina
Prezydent Roosevelt po powrocie do Waszyngtonu wyznał, że generalissimus „jest człowiekiem, z którym można się dogadać” 12 sierpnia 1941 r. prezydent Stanów Zjednoczonych, Franklin D. Roosevelt, i premier rządu Wielkiej Brytanii, Winston Churchill, podpisali u wybrzeży Nowej Funlandii na Atlantyku deklarację zasad, która weszła do historii pod nazwą Karty Atlantyckiej. W ośmiu artykułach tego dokumentu jego sygnatariusze zapisali między innymi, że nie pragną „żadnych zmian terytorialnych, które byłyby niezgodne ze swobodnie wyrażonymi życzeniami zainteresowanych narodów”, że uznają
„Orlęta” i cała reszta
W 1918 r. lwowianki ratowały honor inteligencji, bo „elita narodu” na ogół zawiodła Antek Petrykiewicz walczył na Górze Stracenia we Lwowie od pierwszych dni listopada 1918 r. Doczekał odsieczy, ale Virtuti Militari klasy V otrzymał – jako najmłodszy kawaler tego orderu – pośmiertnie. Miał 13 lat, gdy zginął od ran w walce pod Persenkówką. Trzy tomy księgi pamiątkowej „Obrona Lwowa” (najgrubszy liczy 1096 stron!) wydano w latach 30. Tom ostatni zawiera pełną listę 6022 uczestników
