Eureka

Eureka

technologie
Kierowca wysiada
W Muzeum Nauki w Londynie zademonstrowano oryginalny samochód autorstwa niemieckich konstruktorów. Jest on szykowany na coroczne wyścigi bezzałogowych pojazdów, które odbędą się w listopadzie w Stanach Zjednoczonych. Niecodzienna maszyna to Volkswagen Passat 2.0 TDI. Prowadzi się dosłownie sama dzięki dwuocznemu czujnikowi laserowemu z przodu samochodu i jednemu czujnikowi z tyłu. Auto może rejestrować warunki na drodze, obecność budynków i innych pojazdów oraz przechodniów w odległości do 200 m. Listopadowy konkurs będzie polegał na przejechaniu około 60 mil, oczywiście bez udziału kierowcy. Zdaniem naukowców, produkcja takich maszyn na większą skalę mogłaby ruszyć już w przyszłym roku.

neurologia
Brud czyni szczęśliwym
Ten, kto lubi grzebać się w ziemi, czuje się lepiej. Do takiego wniosku doszli brytyjscy naukowcy z uniwersytetu w Bristolu oraz College of London. Okazało się, że pewne występujące w glebie bakterie pobudzają mózg do bardziej intensywnego wydzielania serotoniny, zwanej hormonem szczęścia. Dowiodły tego doświadczenia przeprowadzone na myszach, zarażonych mikrobem Mycobacterium vaccae. Ośrodki mózgów tych gryzoni, odpowiedzialne za wytwarzanie serotoniny, wyraźnie się zaktywizowały. Także pacjenci chorzy na raka, w których organizmach znalazły się wspomniane bakterie, opowiadali o poprawie samopoczucia. Niewykluczone, że występujące w glebie mikroorganizmy zostaną z powodzeniem zastosowane do leczenia depresji.

geografia
Saharyjskie jezioro
Na obszarze dzisiejszej prowincji Darfur, suchej i gorącej ziemi w północnozachodnim Sudanie, było kiedyś gigantyczne jezioro. Taką wiedzę dostarczyły satelity Landsat i Radarsat, które dzięki swojej aparaturze przeniknęły przez saharyjskie piaski. Znalazły tam ślady zasypanego akwenu o powierzchni ponad 30 tys. km kwadratowych. Brzegi dawnego jeziora są na wysokości ponad 573 m n.p.m. Podobne ślady jezior, choć znacznie mniejszych, odkryto już wcześniej na północ od tego zbiornika. Przy okazji naukowcy natknęli się tam na pozostałości kultury materialnej sprzed wielu wieków.

fizjologia
Przy stole zdrowiej
Osoby, które jedzą przy stole, znacznie lepiej kontrolują ilość zjadanych porcji niż ludzie pochłonięci na przykład oglądaniem meczu i sięgający tylko po coś do jedzenia przy okazji. Takie wnioski płyną z badań przeprowadzonych przez specjalistów z Uniwersytetu Cornell. Widok rosnących na talerzu ogryzionych skrzydełek kurczaka szybciej hamuje chęć wzięcia do ust kolejnego kęsa. Gdy jednak nie widzimy, ile już zjedliśmy, bierzemy kolejną porcję bez specjalnych oporów. Podobnie jest z napojami. Różnice w ilości spożywanych pokarmów sięgają nawet 27%. Co ciekawe, lepiej kontrolują się panie niż panowie.

archeologia
Osada sprzed 3500 lat
Zespół egipskich naukowców pod kierunkiem Mohameda Abdela Maqsouda z Rady Najwyższej ds. Starożytności odkrył na półwyspie Synaj pozostałości starożytnej egipskiej osady sprzed blisko 3,5 tys. lat. Wieki temu zniszczył ją najpewniej potężny wybuch wulkanu.
Znalezisko znajduje się w okolicach miejscowości El Qantara, gdzie delta Nilu dochodzi do półwyspu, w pobliżu starożytnej egipskiej fortecy Tharo.
Zdaniem Zahi Hawassa kierującego radą, lawa i popiół pochodzą z potężnej eksplozji wulkanu Santorini na greckiej wyspie o tej samej nazwie. To odkrycie potwierdza historyczne wzmianki o zniszczeniu przybrzeżnych miast starożytnego Egiptu i Palestyny w okresie XV Dynastii (1650-1550 r. p.n.e.). Co więcej, wybuch mógł przyczynić się do zagłady potężnej cywilizacji minojskiej na Krecie.

medycyna
Zamknęli pękniętą aortę
Pionierską operację zamknięcia pękniętej aorty bez rozcinania klatki piersiowej przeprowadzili kardiolodzy ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu. Do tej pory śmiertelnie chorzy pacjenci byli skazani na poważną operację z zatrzymaniem krążenia, unieruchomieniem serca, wprowadzeniem krążenia pozaustrojowego i przede wszystkim rozległym cięciem mostka, niemal jak przy przeszczepie.
– Teraz do pola zabiegowego dostaliśmy się specjalnym cewnikiem przez pachwinę chorego – tłumaczy docent Małgorzata Szkutnik. Ubytek zamknięto niklowo-tytanowym korkiem, który przypomina metalowe rusztowanie. Musi wystarczyć choremu do końca życia. Zresztą po kilku miesiącach zarasta śródbłonkiem.

medycyna
Witaminy warte miliony
Wartość rynku suplementów diety w Polsce w 2006 r. przekroczyła 1 mld zł, co oznacza wzrost o jedną trzecią w stosunku do poprzedniego roku. Prognozowany wzrost wartości tego rynku w 2007 r. to 25% – wynika z prognoz firmy PMR, badającej polski sektor farmaceutyczny. Analitycy tłumaczą, że dynamiczny wzrost rynku suplementów diety to wynik szybkiego wzrostu gospodarczego oraz nasilenia trendów związanych ze zdrowym trybem życia i rosnącą dbałością o wygląd zewnętrzny. Coraz więcej Polaków jest również świadomych wagi profilaktyki dla zachowania zdrowia.

uczelnie
Za droga rekrutacja
W tym roku po raz pierwszy od kilku lat nie wzrośnie maksymalna wysokość opłaty rekrutacyjnej. To decyzja Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego, które chce również, by uczelnie od jednego kandydata pobierały tylko jedną opłatę, niezależnie od tego, na ile kierunków startuje. Zwykle maksymalna wysokość opłaty rekrutacyjnej jest co roku wyższa o kilkanaście złotych. W 2006 r. na kierunkach artystycznych wzrosła jednak aż o 65 zł.
W tym roku podwyżek nie będzie. Najwięcej, bo aż 150 zł, zapłacą kandydaci na kierunki artystyczne oraz na architekturę i urbanistykę, a także architekturę wnętrz. Opłata do 100 zł będzie obowiązywać osoby ubiegające się o przyjęcie na kierunki, gdzie testowana jest sprawność fizyczna kandydata. Wszyscy pozostali zapłacą do 85 zł.

internet
Oznaczenia dla pornografii
Mark Pryor i Max Baucus, amerykańscy senatorowie z Partii Demokratycznej, przygotowali projekt ustawy, która zmusi właścicieli stron pornograficznych do stosowania specjalnych oznaczeń. Odpowiednie znaki (np. L18) miałyby znaleźć się na każdej podstronie witryny, która zostanie zakwalifikowana jako nieodpowiednia dla dzieci. Dzięki takim oznaczeniom możliwe byłoby w końcu stworzenie przeglądarek, które odpowiednio skonfigurowane nie wyświetlałyby zawartości oznakowanych witryn. Z kolei właściciele mieliby obowiązek, pod groźbą wysokiej grzywny, rejestracji swoich witryn. Projekt ustawy nosi nazwę Cyber Safety for Kids Act of 2007.

archeologia
Odkrycie przy pałacu Branickich
Archeolodzy pracujący przy pałacu Branickich w centrum Białegostoku dokonali właśnie ciekawego odkrycia. Są to dwa paleniska z dwóch domostw z przełomu V i VI w. p.n.e. Znaleziono także kilka innych obiektów, które dopiero są badane, np. doły, w których dawniej znajdować się mogły słupy służące do konstrukcji domostwa, a także przedmioty z krzemienia.
To nie pierwsze takie odkrycie w tym rejonie. W 2005 i 2006 r. archeolodzy odkryli przy Pałacu Branickich zarys chaty sprzed 2,5 tys. lat, przedmioty z brązu oraz wiele fragmentów glinianych naczyń z okresu tzw. ceramiki kreskowanej, charakterystycznej dla tych terenów.

książki
Dziewięć szczęśliwych miesięcy
Co zrobić, żeby najpiękniejszy okres w życiu kobiety, jakim jest ciąża, był rzeczywiście najpiękniejszy, i to nie tylko dla mamy, ale również dla ojca? Zespół francuskich specjalistów pod kierownictwem Anne Theau, ginekologa i matki trojga dzieci, przygotował dla przyszłych rodziców obszerne, wyczerpujące kompendium wiedzy na temat poszczególnych etapów ciąży, ale nie tylko. Wiele miejsca w przewodniku poświęcono najnowszym tendencjom w położnictwie i psychologii ciąży, a zwłaszcza haptonomii, nowatorskiej dziedzinie medycyny, jeszcze mało znanej w Polsce, która zajmuje się pogłębianiem więzi emocjonalnych między obydwojgiem rodziców a dzieckiem przed porodem, w jego trakcie i zaraz po, co wcale nie ogranicza się do „gadania do brzucha”. Polska wersja książki jest konsultowana przez specjalistów z Instytutu Matki i Dziecka.
Ciąża. Dziewięć szczęśliwych miesięcy, red. Anna Jackowska, tłum. Justyna Koziak, Joanna Wysocka, Larousse 2007

internet
Języki w sieci
Przetłumaczenie firmowych stron na lokalne języki staje się kluczowym elementem ich wizerunku i przychodów finansowych – wynika z badań przeprowadzonych przez Marketing Sherpa w amerykańskich korporacjach. Okazuje się, że zaledwie 30% internautów rozumie język angielski. Dlatego strony ponad 30% badanych firm zostały przetłumaczone na język inny niż angielski i dostosowane do wymagań kultur lokalnych. 17% firm planuje przeprowadzenie takich zmian w ciągu najbliższych 12 miesięcy.
Najpopularniejszymi obecnie językami w internecie, poza angielskim, są: niemiecki, francuski, japoński, hiszpański, chiński, włoski, koreański i portugalski.

neurologia
Selekcja pamięci
Być może możliwe stanie się „usuwanie” niektórych wspomnień, przy czym reszta pamięci pozostanie nienaruszona – tak jak w filmie science fiction „Faceci w czerni”, w którym agenci służb specjalnych wymazywali z pamięci obywateli niektóre wydarzenia. Francuscy naukowcy z uniwersytetu w Orsay opracowali metodę, która likwiduje pamięć o nieprzyjemnych doznaniach przynajmniej u szczurów. Kiedy rozlegał się sygnał ostrzegawczy, zwierzęta traktowano elektrowstrząsami. Odtąd sygnał ostrzegawczy wywoływał u szczurów lęk. Kiedy gryzoniom podano substancję „likwidującą pamięć”, przestały one reagować lękiem na sygnał ostrzegawczy. Być może w przyszłości uda się usuwać wspomnienia traumatycznych wydarzeń także z neuronów ludzi.

 

Wydanie: 17-18/2007, 2007

Kategorie: Nauka

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy