Eureka

Autor: Paulina Nowosielska i Krzysztof Kęciek | 23 kwietnia, 2006

TECHNOLOGIA

Bateria na wirusa

Czy baterie mogą być zasilane wirusami? Tak! Naukowcy nie widzą większych przeciwwskazań. Chodzi dokładnie o zmodyfikowane genetycznie wirusy, które w obecności metalu potrafią się łączyć ze sobą w sieci, tworząc elektrodę ujemną, czyli anodę. Wykorzystując te możliwości, w słynnym MIT (Massachusetts Institute of Technology) udało się właśnie wyprodukować nowe formy baterii litowo-jonowych. Naukowcy są pewni, że po udoskonaleniu technologii baterie będą produkowały się same. Wystarczy tylko połączyć wstępnie razem wszystkie elementy. – Teraz to tylko kwestia odpowiedniego zaprojektowania pozostałych części składowych – przekonuje Angela Belcher, specjalistka inżynierii biologicznej. – Co więcej, produkcja takich baterii może się okazać znacznie bezpieczniejsza w porównaniu z dotychczasowymi technologiami. Skorzystają na tym i ludzie, i środowisko.

SOCJOLOGIA

Wybory młodych Polaków

OBOP postanowił niedawno spytać młodych Polaków o ich życiowe wybory.
Okazało się, że ludzie między 20. a 39. rokiem życia coraz częściej chcą być w zgodzie z samym sobą, własnym zdaniem i naturą. Co to oznacza? Ponad 60% respondentów twierdzi, że w ostatnim roku podjęło decyzję lub dokonało jakiegoś wyboru, który sprawił, że teraz bardziej cieszą się swoim życiem. Jednocześnie rozumieją, że cały czas w naszym społeczeństwie takie wybory traktowane są jako pewnego rodzaju odwaga. Dlatego prawie 60% tych młodych ludzi twierdzi, że postępowanie w zgodzie z własnym zdaniem i sumieniem nawet wbrew opinii otoczenia to śmiały wybór.
Najlepszym sposobem na zadowolenie z życia jest szczęśliwa i zdrowa rodzina. Praca w takim wypadku staje się narzędziem do realizacji innych celów życiowych, pasji, marzeń, uprawiania sportu. 50% badanych z tej grupy deklaruje taką postawę.

UCZELNIE

Kierunki, jakich nie było
Development Economics i Global Development – to nazwy nowych kierunków studiów, które od początku roku akademickiego 2006/2007 będzie można studiować na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Łódzkim.
Te propozycje to wynik współpracy UNDP, czyli Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju ze szkołami wyższymi w ramach projektu Development Education (Edukacja na rzecz Międzynarodowego Rozwoju). Celem tego ostatniego jest kształcenie kadr dla administracji państwowej, organizacji międzynarodowych, pozarządowych i innych instytucji, których działalność wiąże się z szeroko rozumianym rozwojem międzynarodowym.
Development Economics na obu uczelniach będzie dwuletnim programem magisterskim (w Łodzi – z wykładowym angielskim). Global Development będzie funkcjonować jako studia podyplomowe.

TECHNOLOGIA

Roboty z klocków
27 maja na Politechnice Gdańskiej w Audytorium Novum odbędzie się Turniej Robotów. I to nie byle jakich, bo zaprojektowanych przez studentów za pomocą klocków lego. Uczestnicy będą rywalizować o tytuł najlepiej zaprojektowanego i zaprogramowanego symulatora sondy kosmicznej.
Do wykorzystania będą wyłącznie klocki lego z serii MindStorms. To kompletne zestawy pozwalające na budowę programowalnych robotów.
Uczestnicy będą mieli tylko trzy dni na skonstruowanie autonomicznego robota mobilnego. Więcej informacji na stronie www.turniejrobotow.BEST.gdansk.pl.

KOSMOS

Chińskie kosmiczne ambicje
Chiny mają ambitne plany eksploracji kosmosu. Przedstawił je w Waszyngtonie wicedyrektor Narodowej Agencji Kosmicznej Państwa Środka, Lao Ge. Plany te obejmują m.in. misję sondy księżycowej w 2007 r. (bez lądowania), miękkie lądowanie na Srebrnym Globie w 2012 r. oraz lądowanie na Księżycu i powrót sondy na ziemię z próbkami gruntu w 2017 r. Pekin zamierza też wysłać na orbitę zespół dziewięciu satelitów, monitorujących klęski naturalne i katastrofy żywiołowe, jak również satelitę mierzącego zmiany pola magnetycznego naszej planety w ramach systemu przewidywania trzęsień ziemi.

ZWIERZĘTA

Wiekowa przeszłość mrówki

– Mrówki okazały się stałym elementem niemal wszystkich naziemnych ekosystemów. Zdaliśmy sobie sprawę, jak niewiele wiemy o historii ich ewolucji – mówią naukowcy z Uniwersytetu Harvarda, którzy przeprowadzili badania genetyczne tych zwierząt. Dzięki temu okres powstania tej grupy owadów trzeba było przesunąć o 40 mln lat wstecz. Z analiz DNA 139 rozmaitych gatunków mrówek z całego świata wynika, że pojawiły się one na Ziemi około 140-168 mln lat temu. Co jednak najciekawsze, zaczęły różnicować się dopiero niespełna 100 mln lat temu. Miało to ścisły związek z rozwojem roślin kwiatowych. Naukowcy tłumaczą to równoczesną ewolucją licznych owadów wykorzystujących rośliny jako pokarm. Tymi owadami z kolei żywiły się mrówki. – Ostatnie badania rzucają nowe światło na skamieniałości roślin i zwierząt. A dokładniej na odnajdywane na nich ślady. Wychodzi na to, że mrówka ma przeszłość o wiele ciekawszą, niż ktokolwiek by się spodziewał – mówi Chuck Lydeard, specjalista badający przeszłość biologiczną Ziemi.

BIOLOGIA

Życie pochodzi z wody

W warszawskim Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa otwarto niedawno wystawę poświęconą wodzie jako podstawie życia na Ziemi. Przygotowano ją we współpracy z Muzeum Przyrodniczym Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN w Krakowie.
Ekspozycja, którą można oglądać do 17 września, została podzielona na działy ukazujące życie biologiczne i jego zależność od wody. Są więc przykładowe ekosystemy i sposoby ochrony czystości wody przed działalnością człowieka.
Dużą atrakcją jest dziesięć profesjonalnie wyposażonych akwariów prezentujących bogactwo i różnorodność ryb żyjących w wodach całego świata. Osiem zbiorników zostało przeznaczonych na prezentację ryb słodkowodnych, ale aż dwa pokazują typową dla Wisły faunę.

MEDYCYNA

Leczenie słowem
Po raz pierwszy na polskim rynku został wydany kompleksowy podręcznik akademicki, dotyczący psychoterapii. Jego redaktorem naukowym jest prof. dr hab. Lidia Grzesiuk z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Trzy tomy podręcznika: „Psychoterapia. Teoria”, „Psychoterapia. Praktyka” oraz „Psychoterapia. Badania i szkolenie” (całość ukaże się do czerwca) zostały opracowane przez 22 autorów – pracowników naukowych i praktyków, głównie z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. – Jak pomóc słowem, a nie lekami? Komu, jak, w jakiej formie, dlaczego i kiedy udzielić pomocy psychoterapeutycznej? To pytania, które zadaje sobie coraz więcej osób, zarówno specjalistów, jak i ludzi tej pomocy potrzebujących. Jest też duża grupa osób prywatnie interesujących się psychologią. Właśnie do nich wszystkich adresowany jest nasz podręcznik, będący największym i najbogatszym w Polsce kompendium wiedzy na temat psychoterapii – przekonuje prof. Lidia Grzesiuk z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Wydawcą podręcznika jest wydawnictwo ENETEIA.

ARCHEOLOGIA

Meksykańska piramida
Meksykańscy archeolodzy odkryli wielką piramidę zbudowaną 1,5 tys. lat temu przez indiański lud cywilizacji Teotihuacan. Wielką budowlę wzniesiono na stokach wzgórza na przedmieściach obecnej stolicy kraju, Ciudad Mexico. Piramida miała obwód 600 m i 22 m wysokości. Została opuszczona ok. 800 r., kiedy nastąpił upadek kultury Teotihuacan z nieznanych dotąd przyczyn. Dziełem Indian z Teotihuacan była m.in. słynna Piramida Słońca, ustępująca rozmiarami tylko piramidzie Cheopsa w Egipcie. Odkryta obecnie budowla nie może zostać dokładnie zbadana, ponieważ na jej miejscu znajduje się sanktuarium katolickie, w którym co roku podczas Wielkiego Tygodnia zbiera się milion wiernych, aby oglądać przedstawienie Męki Chrystusa.

REKORDY

Księga rekordzistka
Malezyjska agencja Bernama poinformowała, że w tym egzotycznym kraju powstała właśnie księga, która nie ma sobie równych. Mierzy 3 m wysokości i 2,2 m szerokości. I to wtedy, gdy jest złożona. Tym samym prześcignęła dotychczasową rekordzistkę, książkę o Królestwie Bhutanu we wschodnich Himalajach, która miała 2,1 m wysokości i 1,5 m szerokości.
Nowa księga rekordzistka to album zatytułowany „Ilustrowana historia Sarawaku”. Nazwa pochodzi od miejsca jego wydania, czyli stanu Sarawak na wyspie Borneo. Praca nad nim trwała ponad dwa lata, drukowanie zajęło 45 dni, a ponad miesiąc – samo oprawianie 50-stronicowego albumu. Księga rekordzistka zostanie wystawiona na aukcję, a dochód ze sprzedaży pójdzie na cele dobroczynne.

PSYCHOLOGIA

Zdolności językowe mózgu
– Niewykluczone, że w przyszłości wystarczy „zajrzeć” za pomocą najnowocześniejszych technik do ludzkiego mózgu, by dowiedzieć się, w jakim kierunku dana osoba wykazuje zdolności – przekonuje Adam Brickman, naukowiec, który w Centrum Medycznym Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku bada strukturę mózgu. Powołuje się też na badania, jakie przeprowadziła grupa neurologów z londyńskiego University College. Chodziło w nich o wyjaśnienie, dlaczego niektórzy łatwo uczą się języków obcych, a inni nie mają takich zdolności. Wykorzystując rezonans magnetyczny (MRI), badacze stwierdzili, że osoby uzdolnione lingwistycznie mają nawet o 70% więcej białej substancji w rejonie mózgu, zwanym zakrętem Heschla niż osoby mające kłopoty z językiem obcym. Naukowcy podkreślili jednak wyraźnie, że ich badania dotyczą jedynie zdolności do „łapania” melodii języka i właściwej wymowy, a nie umiejętności wkuwania słówek i gramatycznych reguł.

INTERNET

Polska wojna ze spamem
Ministerstwo Transportu i Budownictwa postanowiło wprowadzić nowe regulacje dotyczące walki z internetowym spamem. W myśl nowych zasad, osoby odpowiedzialne za rozsyłanie niechcianej poczty byłyby karane wysokimi grzywnami, nawet do 50 tys. zł. A i sama definicja spamu znacznie by się rozszerzyła. W nowym ujęciu spamem byłaby nie tylko informacja handlowa, ale też tzw. łańcuszek szczęścia lub niepożądana poczta wysyłana za pośrednictwem komunikatorów internetowych.
Razem z nowymi przepisami do życia ma być powołany specjalny organ zajmujący się inspekcją telekomunikacyjną, mający bardzo szerokie uprawnienia, nawet do przeszukiwania prywatnych mieszkań bez prokuratorskiego nakazu.