Umiał się sprzedać. Obgadał, zdiagnozował swoją literaturę, picie, kobiety i rodzinę do trzeciego pokolenia. I wyszło na to, że miał co wystawiać na sprzedaż Jerzy Pilch 1952-2020 Z którejkolwiek strony wziąć tego Pilcha pod światło, sypią się obrazki, anegdotki, powiedzonka. I to od dzieciństwa. Zezowaty mańkut w okularach idealnie nadawał się na wyrzutka w zborze ciasno sformatowanych ewangelików z Wisły. Najchętniej przywiązaliby mu lewą rękę do krzesła, żeby dzieciaka wyciągnąć z tej hańbiącej leworęczności. Na domiar złego ręce zaczynają mu się trząść, co zrazu ustępuje, ale przez całe życie będzie atakować z doskoku. Parkinson albo poalkoholowa trzęsawka (koledzy nazywają to „Marek i Wacek”), albo „drżenie samoistne”. Po sześćdziesiątce nasili się i już nie ustąpi. W Wigilię 2013 r. sztućców do rąk już nie weźmie, a barszczyk wypije przez słomkę. Popiołu z papierosa już nie strzepuje, lecz rozsiewa, o sznurowaniu butów ani mowy. Gazety nie utrzyma przed oczami, żeby przeczytać, rozkłada ją na pulpicie do nut. O to jednak mniejsza, gorzej, że palce coraz rzadziej wystukują właściwe litery na klawiaturze laptopa. Więc operacja. Rażenie prądem obszaru mózgu odpowiedzialnego za chorobę, co przynosi poprawę niewielką i okresową. Tyle że pisarz Pilch wie już, co z tej ułomności wynika. Z parkinsona przecież także da się robić literaturę. „Zawsze byłem mężczyzną wadliwym i z usterkami i – co gorsza – nie pragnąłem poprawy”, powie w wywiadzie. I będzie stukał do końca. Ni ma, ni ma… Poskrobmy Pilcha od strony Krakowa. Na polonistyce (1971-1976) najbliżej mu do Bronisława Maja (poezja) i do Mariana Stali (krytyka literacka). Stala miał zresztą Pilcha na stałym podglądzie. Kiedy redaktorzy z „Tygodnika Powszechnego” szukali swojego pracownika, jeden Stala namierzał go natychmiast i precyzyjnie. Na całą epokę przed telefonem komórkowym i GPS. Marianem Stalą lubił Pilch się wyręczać w drobnych sprawach towarzyskich i publicystycznych. Czego piszący te słowa zaznał osobiście. W połowie lat 90. jadę z Poznania do Krakowa na umówiony wywiad i zastaję pisarza w redakcji „Tygodnika Powszechnego” w stanie daleko posuniętej dekompresji alkoholowej. A przecież wywiad trzeba zrobić, szpalty „Wprost” same się nie wypełnią. Czytam przygotowane pytania, a dyktafon rejestruje niejasne pomruki, długie pauzy, powtarzające się słowa „ni ma, ni ma”, wreszcie ultymatywne zaproszenie na wódkę. Bardzo chętnie, ale potem. „Jechałem do pana 500 km, niechżesz pan co powie!”, wkurzam się nie na żarty. „Ni ma – słyszę w odpowiedzi. – Zresztą Stala to załatwi”. Stala załatwił, dosłał tekst, który pewnie sam napisał, wywiad się ukazał. Nie miałem wówczas pojęcia, że w podobnych scenkach Jerzy Pilch obsadza dziesiątki moich kolegów dziennikarzy, a także rodzinę, przyjaciół, koleżeństwo, redaktorów i rozmaity personel. Magister Pilch rzuca legitymacją A przecież zdarzały się incydenty, których nie rozumiał nawet Marian Stala. W roku 1977 magister Jerzy Pilch, asystent na polonistyce na UJ, zapisuje się do partii. Legitymację odbiera tego samego 15 maja 1977 r., kiedy w pogrzebie-manifestacji chowają Staszka Pyjasa. Gdy przez Kraków ciągnie kondukt jak z dramatów Wyspiańskiego, Pilch udaje się na miejsce zbiórki, celem włączenia się do „czynu partyjnego”. „Ja zapisałem się dla wygody, bo mówili, że partyjnych z uniwersytetu nie wyrzucają”, wyjaśniał po latach. Z czasem ten epizod zanikał gdzieś na horyzoncie biografii, choć epilog miał jak z Mrożka. Oto 14 grudnia 1981 r. wysztywniony świeżym stanem wojennym Pilch udaje się (naturalnie z Marianem Stalą) do komitetu, by rzucić legitymacją. Trwa to trochę, ponieważ odnośny towarzysz formalnie nie może przyjąć oddawanej legitymacji – sam jest w trakcie oddawania. Na odczepnego ktoś z personelu wysuwa spod stołu kosz przygotowany specjalnie na legitymacje i Pilch po prostu ciska swoją na i tak już pokaźną stertę. Baw się żabką do bielizny Z legitymacją czy bez magister Pilch wchodzi w koleiny życia akademickiego (zaczyna doktorat ze współczesnej literatury łotrzykowskiej u prof. Jana Błońskiego), które go nudzą i uwierają. Nudzą go konferencje naukowe. Marian Stala: „Konferencja miała standardowy przebieg: rano i po południu referaty, a wieczorem picie w podgrupach”. Pilch na konferencjach się wywiązuje, ale głównie podgląda ten akademicki folklor. Na łamach „Studenta” formułuje nawet rodzaj instrukcji na potrzeby młodych wilczków nauki polskiej: „Przez cały okres sesji, a zwłaszcza w czasie posiłków i spotkań towarzyskich, baw się kolorową żabką do wieszania bielizny. Z pewnością
