Narządy do kasacji

Na co komu wyrostek robaczkowy i pęcherzyk żółciowy? Jeszcze kilkanaście lat temu sądzono, że organizm człowieka może doskonale funkcjonować bez tzw. organów szczątkowych, czyli narządów, które podczas procesu ewolucji utraciły swoją funkcję i stały się zbędnym balastem dla ciała. Zaliczano do nich m.in. wyrostek robaczkowy, śledzionę oraz migdałki podniebienne. Były więc często usuwane, a nie leczone. Teraz pogląd ten się zmienił i chirurdzy ograniczają liczbę zabiegów. Spadek po przeżuwaczach Wyrostek robaczkowy pojawił się w organizmach zwierząt ok. 80 mln lat temu. Służył do trawienia celulozy u przeżuwaczy i nadal pełni taką funkcję u niektórych małp, królików i wiewiórkowatych. Jako pierwszy za bezużyteczną pozostałość ewolucji uznał go Karol Darwin. U człowieka jest to narząd szczątkowy, wyrastający z jelita grubego, mający postać ślepo zakończonej cewki o zmiennej długości. Osiąga ok. 8 cm długości i ok. 6-8 mm grubości. Przez wiele lat sądzono, że jedynie zatrzymuje treści pokarmowe, co powoduje stany zapalne, a jego usunięcie nie wiąże się z żadnymi konsekwencjami. W latach 90. XX w. naukowcy z Uniwersytetu Duke’a w USA pod kierownictwem prof. Williama Parkera ustalili jednak, że stanowi on istotną część układu pokarmowego. Wyrostek znajduje się na granicy jelita cienkiego, gdzie kończy się proces trawienia pokarmu, i jelita grubego, gdzie następuje formowanie się kału. To miejsce do rozmnażania się szkodliwych bakterii. Wyrostek robaczkowy wyściełany nabłonkiem z pożytecznymi bakteriami „pilnuje tego terenu” i wspomaga procesy trawienne. W organie tym są także komórki układu limfatycznego, które pomagają zwalczać infekcje. Wyrostek jest również zapasowym zwieraczem pęcherza moczowego. Kilka lat temu opracowano technikę odtworzenia mięśnia zwieracza właśnie przy użyciu tkanek wyrostka robaczkowego. Zapalenie wyrostka robaczkowego mogą wywołać też stan zapalny jelit, uraz brzucha lub owsica. Najczęściej występuje ono u osób między 10. a 30. rokiem życia. – Wyrostka robaczkowego nie można leczyć farmakologicznie. Gdy lekarz zdiagnozuje jego ostre zapalenie, chory musi przejść operację. Decyzję o zabiegu należy podjąć bardzo szybko, gdyż rozlana zawartość wyrostka powoduje w organizmie m.in. stan zapalny otrzewnej – mówi prof. Jacek Gawrychowski, kierownik Oddziału Klinicznego Chirurgii Ogólnej i Endokrynologicznej Szpitala Specjalistycznego nr 2 w Bytomiu. Usunięcia wyrostka należą do najczęstszych operacji. Wycięty zostaje on co 20. człowiekowi na świecie. Gdy w organizmie nie ma wyrostka robaczkowego, jego funkcje ochraniające przed infekcjami przejmuje śledziona. Strażniczka krwi Śledziona zaczyna się kształtować już w szóstym tygodniu życia płodu. Jest to narząd miąższowy, zlokalizowany w jamie brzusznej, po lewej stronie. Jego wielkość i kształt zależą od stopnia wypełnienia krwią. Zazwyczaj waży ok. 150 g i mieści ok. 50 ml krwi, jednak podczas chorób zakaźnych, takich jak tyfus lub malaria, waży nawet kilka kilogramów. Należy do dwóch układów – limfatycznego i krwionośnego. Zadanie śledziony polega na magazynowaniu krwi, wychwytywaniu i niszczeniu starzejących się krwinek czerwonych i płytek krwi, wspieraniu odporności organizmu poprzez wytwarzanie limfocytów oraz na produkowaniu przeciwciał potrzebnych do walki z zakażeniami. W śledzionie powstają też substancje magazynujące energię i ułatwiające przepływ krwi, które umożliwiają utrzymanie się tkanek przy życiu w przypadku ich niedotlenienia, np. wysoko w górach lub w czasie nurkowania. Śledziona usuwana jest chirurgicznie, gdy zagraża życiu, np. po urazach powstałych podczas wypadków, zwłaszcza komunikacyjnych, albo po kopnięciu w brzuch. Krew z pękniętego narządu może wpłynąć do jamy brzusznej. Objawy pęknięcia śledziony to silny ból brzucha, bladość, przyspieszone tętno i utrata przytomności. Życie choremu może uratować usunięcie śledziony i podwiązanie jej naczyń krwionośnych. Lekarze czasem celowo ją usuwają u osób cierpiących na tzw. małopłytkowość, czyli zbyt małą liczbę płytek krwi. Jednak zabieg wykonują tylko wtedy, gdy leczenie farmakologiczne, zazwyczaj sterydami, nie przynosi efektu. Niebezpieczne kamyki Pęcherzyk żółciowy, błędnie nazywany woreczkiem żółciowym, to cienkościenny, kurczliwy woreczek, przyczepiony do wątroby w miejscu jej podziału na prawy i lewy płat. Ma ok. 10 cm długości i ok. 40-60 ml pojemności. Służy do przechowywania oraz do zagęszczania żółci potrzebnej do trawienia pokarmu. Najczęstszą chorobą tego organu jest kamica