Ilu polskich żołnierzy walczyło na obu frontach Pan Eugeniusz Guz zarzucił mi, że w tekście „Czy Polska przegrała wojnę?” (PRZEGLĄD nr 19/2017) zaniżyłem liczebność 1. i 2. Armii WP. Podałem w nim wielkość związków operacyjnych walczących na froncie – a nie całości sił zbrojnych podległych wówczas wyłonionemu z PKWN Rządowi Tymczasowemu. Zresztą opierając się na danych przytaczanych w PRL, liczebność tę zawyżyłem. W wypadku 1. Armii podałem 77 tys., a 2. Armii WP – 90 tys. żołnierzy. Tymczasem prof. Henryk Stańczyk i dr Stefan Zwoliński – autorzy wielu obiektywnych prac poświęconych Wojsku Polskiemu na Wschodzie (poczynając od „Bez możliwości wyboru. Wojsko Polskie na froncie wschodnim 1943-1945”, Warszawa 1993) – w opracowaniu „Wojsko Berlinga i Żymierskiego 1943-1945” (Warszawa 2015) podają dane niższe. W wypadku 1. Armii – 74 530 żołnierzy, a 2. Armii – 69 945 żołnierzy na dzień 1 maja 1945 r. Autorzy ci wskazują również, że stan osobowy Wojska Polskiego na dzień 1 maja 1945 r. wynosił 334 812 oficerów i żołnierzy, w tym oprócz przytoczonych wyżej stanów liczebnych 1. i 2. Armii WP 14 337 żołnierzy w siłach powietrznych i 176 tys. w „pozostałych jednostkach i instytucjach MON”. Tylko że te 176 tys. to było wówczas wojsko w fazie organizacji – nawet nie jednostki tyłowe Odwodu Naczelnego Dowództwa (bo te wchodziły w skład 1. i 2. Armii WP walczących na froncie), ale organizujące się wojsko, częściowo nieuzbrojone lub uzbrojone niedostatecznie i niewyszkolone. Autorzy tej publikacji piszą wyraźnie o brakach w uzbrojeniu i „chronicznym braku środków transportowych” Wojska Polskiego na froncie wschodnim. Omawiają też m.in. odrzucony przez Stalina w połowie listopada 1944 r. plan Michała Żymierskiego (wówczas jeszcze generała) utworzenia Frontu Polskiego, który miał się składać z trzech armii i korpusu lotniczego. Żukow i Budionny podpisali nawet 3 października 1944 r. rozkaz o utworzeniu frontu z dniem 25 października 1944 r., ale dwa tygodnie później Stalin wszystko unieważnił. Powody były dwa: Stalin nie był przychylny aż takiej rozbudowie polskich sił zbrojnych na froncie wschodnim, ponieważ z jego punktu widzenia sytuacja polityczna Polski nie była jeszcze wyjaśniona, ponadto do planowanej 3. Armii WP brakowało kadry oficerskiej (brakowało jej też w 1. i 2. Armii). Kadra oficerska spoczywała w dołach Katynia, Bykowni i innych miejsc, których do dzisiaj nie znamy. Dlatego duża część (według autorów przywołanej publikacji połowa) kadry oficerskiej WP na froncie wschodnim pochodziła z Armii Czerwonej, co było faktem politycznie kompromitującym dla tworzącej się Polski Ludowej. Te 176 tys. zmobilizowanych żołnierzy, którzy 1 maja 1945 r pozostawali poza formacjami frontowymi, było więc pozostałością po planie Żymierskiego utworzenia Frontu Polskiego złożonego z 1., 2. i 3. Armii WP oraz korpusu lotniczego, liczących w sumie 270-300 tys. żołnierzy. O tym, że było to wojsko we wstępnej fazie organizacji i szkolenia, w tym szkoląca się kadra oficerska i podoficerska, najlepiej świadczy fakt, że utworzony w maju 1945 r. Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego – przeznaczony do walki z podziemiem antykomunistycznym – formowano na bazie 4. Dywizji Piechoty z 1. Armii WP, która wróciła z frontu. Oczywiście mogłem napisać, że Wojsko Polskie podległe Rządowi Tymczasowemu w Warszawie liczyło pod koniec wojny 334 812 zmobilizowanych oficerów i żołnierzy, z czego na froncie walczyło 158 812 żołnierzy w 1. i 2. Armii WP wraz z lotnictwem. Wtedy, jak sądzę, uniknąłbym zarzutu, że zaniżam wielkość tych formacji. Tutaj jednak rodzi się pytanie, czy nie jest manipulacją twierdzenie, że WP na froncie wschodnim liczyło w maju 1945 r. 335 tys., a nawet 400 tys. żołnierzy, dodawanie do tego 200 tys. żołnierzy z frontu zachodniego (a ściślej podległych rządowi RP w Londynie) i budowanie tezy o 600 tys. żołnierzy polskich walczących w 1945 r. jako „czwarta co do wielkości armia koalicji antyhitlerowskiej”. W rzeczywistości te zaokrąglone na wyrost 600 tys. byłoby dopiero ósmą armią koalicji antyhitlerowskiej, po ZSRR – 11,4 mln żołnierzy, USA – 10 mln, Wielkiej Brytanii – 6,4 mln, Chinach (Kuomintang wypowiedział w 1941 r. wojnę Niemcom i Włochom) – 4,6 mln,
