Pięć mocarstw regionalnych utworzyło wspólny bank będący przeciwwagą dla MFW i Banku Światowego Uruchomienie w tym roku w Chinach Banku Rozwoju i Funduszu Rezerwowego jest efektem wieloletnich negocjacji między ministrami spraw zagranicznych Brazylii, Rosji, Indii i Chin, które rozpoczęły się we wrześniu 2006 r., na marginesie sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ. W 2010 r. do ich spotkań dołączyła Republika Południowej Afryki. Decyzja o utworzeniu banku BRICS (nazwa od pierwszych liter państw założycielskich) została podjęta na szóstym szczycie ugrupowania w Brazylii w lipcu 2014 r. Z kapitałem 100 mld dol., na który mają się złożyć w równych udziałach państwa członkowskie, bank ten stanie się jedną z ważniejszych instytucji finansowych świata. Ponadto państwa BRICS zdecydowały o utworzeniu funduszu rezerw walutowych dla ochrony krajów członkowskich przed kryzysami finansowymi. Bank będzie miał siedzibę w Szanghaju, a pierwsza pięcioletnia kadencja jego kierownictwa przypadła Indiom. W tym roku BRICS przewodniczy Rosja i tam w lipcu odbędzie się siódmy szczyt ugrupowania. Regionalne tygrysy Powołanie banku odzwierciedla zmiany, które zachodziły w gospodarce światowej w ciągu minionej dekady, i rosnącą rolę krajów rozwijających się. Wspólną cechą państw tworzących BRICS było bowiem wysokie tempo wzrostu gospodarczego w ostatnim dziesięcioleciu, co odróżniało je od pozostałych krajów, zwłaszcza USA i Europy Zachodniej. Przodowały w tym Chiny, ale dotyczyło to również Rosji, Brazylii, Indii i RPA. Te wschodzące gospodarki zaczęły odgrywać coraz większą rolę w gospodarce światowej. Od czasu globalnego kryzysu, który rozpoczął się w 2008 r., te właśnie kraje generowały większość przyrostu globalnego PKB. W 2014 r. po raz pierwszy w ostatnim stuleciu Stany Zjednoczone oddały Chinom palmę pierwszeństwa jako największej gospodarce świata. W 2014 r. pięć krajów BRICS skupiało 40% ludności naszej planety, a więc prawie 3 mld osób, i wytwarzało łącznie 20% globalnego PKB. Kraje te reprezentują 18% światowego handlu i są odbiorcami 53% łącznych inwestycji kapitałowych. W okresie szybkiego wzrostu gospodarczego nagromadziły też znaczne rezerwy w zagranicznych papierach wartościowych i dewizach, szacowane na mniej więcej 4 tryliony dolarów. Duża część tych rezerw została zainwestowana w krajach rozwijających się. Każdy z pięciu członków BRICS odgrywa wiodącą rolę gospodarczą i polityczną w swoim regionie: Brazylia w Ameryce Południowej, RPA w Afryce, Indie w Azji Południowej, Chiny w Azji Południowo-Wschodniej, Rosja w Europie, w Azji i na Bliskim Wschodzie. Chiny i Rosja są członkami Rady Bezpieczeństwa ONZ, Indie, Chiny i Rosja to mocarstwa atomowe, poza tym Rosja, Chiny i Brazylia mają rozwinięty program badań kosmicznych. Uniezależnić się od MFW Na wzór spotkań siedmiu krajów najwyżej rozwiniętych (G7) na szóstym szczycie BRICS w Brazylii przyjęto wspólną deklarację i plan działania zawierające stanowisko pięciu przywódców państw wobec głównych wyzwań społecznych, gospodarczych i politycznych współczesnego świata. Przywódcy BRICS postawili sobie za cel stworzenie organizacji, która mogłaby wpłynąć na przesunięcie ekonomicznych i politycznych ośrodków decyzyjnych z Zachodu na Wschód. Intencją utworzenia Banku Rozwoju BRICS było wsparcie krajów, które uważają się za niedostatecznie reprezentowane w głównych międzynarodowych instytucjach finansowych. Znaczna część świata jest bowiem bardzo krytyczna wobec Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego, a założeniem banku BRICS jest przeciwstawienie się polityce pozbawionej – w ocenie większości krajów mniej rozwiniętych gospodarczo – związku z rzeczywistością. Kraje BRICS nie zostały włączone do rozmów o strefie wolnego handlu prowadzonych przez Stany Zjednoczone z 28 krajami Unii Europejskiej, czyli Transatlantyckiego Partnerstwa w dziedzinie Handlu i Inwestycji, ani do podobnego układu ekonomicznego regionu Pacyfiku (Trans-Pacific Strategic Economic Partnership) z 22 krajami Azji Południowo-Wschodniej. Deklaracje przyjmowane na kolejnych szczytach podkreślają, że kraje BRICS zobowiązują się również do wspierania reform międzynarodowych instytucji finansowych. Decyzje te zmierzają do uniezależnienia się ugrupowania BRICS od Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego, zdominowanych przez USA i inne kraje wysoko uprzemysłowione. W Międzynarodowym Funduszu Walutowym podstawy podejmowania decyzji oparte są na formule kwotowej, która nie była zmieniana od 1945 r. Stany Zjednoczone nadal mają 61% głosów, chociaż ich pozycja w gospodarce światowej jest teraz
Tagi:
Jerzy Skuratowicz
