Lekarze i inwestorzy czekają w napięciu na wyniki pierwszych oficjalnych testów na ludziach Optymiści mówią o kamieniu milowym w dziejach medycyny, początku ery medycyny regeneratywnej. W USA i Wielkiej Brytanii rozpoczęły się pierwsze oficjalne próby terapii komórkami macierzystymi. Podobne testy na ludziach zostaną przeprowadzone także w Szwajcarii. Sparaliżowani lub dotknięci nieuleczalną do tej pory chorobą oczu pacjenci mają powody do nadziei. Kurs akcji amerykańskiej firmy biotechnologicznej Geron z Menlo Park w Kalifornii wzrósł o 19%, kiedy w październiku poinformowano, że lekarze wstrzyknęli wyprodukowany przez to przedsiębiorstwo preparat stworzony z komórek macierzystych w rdzeń kręgowy sparaliżowanego pacjenta. Zabiegu dokonano w Shephard Center w Atlancie. „To naprawdę historyczny krok”, nie krył entuzjazmu Alan Trounson z Kalifornijskiego Instytutu Medycyny Regeneratywnej. Dyrektor Geronu Thomas Okarma przewidywał: „Żywe komórki są tabletkami jutra”. Specjaliści firmy pobrali komórki z ludzkiego zarodka, który uzyskali z kliniki leczenia bezpłodności. Rozmnożyli je w laboratorium i potraktowali hormonami oraz substancjami pobudzającymi wzrost, tak że komórki przekształciły się w swego rodzaju prakomórki systemu nerwowego. Nazwano je GRNOPC1. Pierwsze eksperymenty specjaliści Geronu przeprowadzili na myszach i szczurach. Testom poddano 2 tys. gryzoni z uszkodzonym rdzeniem kręgowym. Rezultaty okazały się zdumiewające. Myszy i szczury mogły znów poruszać tylnymi łapkami, wcześniej całkowicie sparaliżowanymi. „Ta regeneracja rdzenia kręgowego jest trwała”, zapewnia Hans Keirstead z University of California w Irvine, który opracował szczegóły terapii. Geron zwrócił się następnie do potężnej i bardzo skrupulatnej federalnej Agencji ds. Żywności i Leków (FDA), agendy rządu Stanów Zjednoczonych, która wydaje zezwolenia na wprowadzanie na rynek nowych lekarstw i stosowanie pionierskich sposobów leczenia. Wniosek Geronu o przeprowadzenie pierwszych testów na ludziach liczył 21 tys. stron. W lipcu br. po wielomiesięcznej analizie FDA wyraziła zgodę na poddanie próbnej terapii około 10 ochotników. Pierwsze testy mają charakter wstępny – ich celem jest wykazanie, czy ludzki organizm przyjmie GRNOPC1 bez szkodliwych skutków ubocznych. Przed pierwszym zabiegiem sparaliżowany mężczyzna przyjmował leki immunosupresyjne (zapobiegające reakcji odrzucenia przeszczepu). Miliony komórek GRNOPC1 zostały wszczepione w rdzeń kręgowy pacjenta, dokładnie w miejsce uszkodzenia. Rdzeń nie jest całkowicie przerwany, tak że podane komórki mogą chronić jeszcze istniejące połączenia nerwowe. Być może też doprowadzą do odbudowy tych, które zostały zniszczone. W ten sposób leczyć można tylko takie uszkodzenia rdzenia kręgowego, które nastąpiły najwyżej przed kilkoma tygodniami. Później w miejscu przerwania połączeń nerwowych tworzy się tkanka bliznowata, która uniemożliwia regenerację neuronów. Dyrektor firmy Geron Thomas Okarma ostrzega przed zbyt wielkimi oczekiwaniami: „Nie spodziewamy się tego, że osoba sparaliżowana od pasa w dół po sześciu tygodniach znów będzie tańczyć”. Z uwagi na wstępny charakter testu pacjent otrzymał zbyt małą dawkę komórek GRNOPC1, aby doszło do wyleczenia. Niektórzy liczą jednak, że mimo to nastąpi medyczny cud. Za pionierami z Geronu podążają inni. Testy kliniczne z preparatami uzyskanymi z komórek macierzystych zamierza rozpocząć w Szwajcarii amerykańska firma StemCells Inc. Tym razem terapii mają zostać poddani pacjenci, którzy doznali uszkodzeń rdzenia kręgowego nawet przed 12 miesiącami. Kiedy w połowie listopada szefowie StemCells poinformowali o tym projekcie, kurs akcji firmy wzrósł o 9%. Komórki macierzyste uważane są przez wielu za Świętego Graala medycyny, który w przyszłości wyleczy choroby Alzheimera, Parkinsona, cukrzycę i inne plagi trapiące ludzkość. Dzięki terapii komórkami macierzystymi osoby z uszkodzonym kręgosłupem być może powstaną z wózków, a ofiary zawałów oraz udarów mózgu odzyskają sprawność i zdrowie. Komórki macierzyste mają bowiem potencjalną zdolność przekształcenia się niemal w każdą tkankę ludzkiego ciała. Teoretycznie można z nich wyhodować organy do przeszczepów czy też wykorzystać te komórki jako materiał do odbudowy uszkodzonego mózgu i rdzenia kręgowego. Taka terapia wywołuje poważne wątpliwości natury etycznej. Komórki macierzyste uzyskiwane są bowiem przede wszystkim z ludzkich embrionów, czy to pozostałych po operacjach sztucznego zapłodnienia, aborcjach, czy też specjalnie w tym celu stworzonych. W wyniku pobierania komórek zarodki zostają zniszczone. Nie można uniknąć oskarżeń, że w celu ratowania zdrowia innych ulega unicestwieniu ludzkie życie. Tzw. dorosłe komórki macierzyste
Tagi:
Krzysztof Kęciek
