Rzecz o bocianich gniazdach Zwierzęcy inżynierowie Struktury wznoszone przez zwierzęta nierzadko nie ustępują pod względem złożoności tym tworzonym przez ludzi, a czasami wręcz je przewyższają. Ich rozmiary potrafią wzbudzać podziw. (…) W wypadku ptaków do najniezwyklejszych struktur należą oczywiście ich gniazda, szczególnie te okazałe. Jedno z najbardziej zdumiewających spotkałem w Etiopii, a należało do niedużego ptaka, wielkością zbliżonego do kury, zwanego warugą. Miało ok. 2 m średnicy! (…) Innym gniazdem, które wprawiło mnie w nie lada zdumienie, było schronienie bielika amerykańskiego w Kolumbii Brytyjskiej. Konstrukcja była tak potężna, że nie mogłem zrozumieć, jak to się stało, że drzewo, na którym została posadowiona, jeszcze się nie złamało lub nie przewróciło pod jej ciężarem. Podobne gniazda budują nasze bieliki, ale nigdy nie widziałem, by ich siedziby osiągały tak gigantyczne rozmiary. Rekordzista wśród bielików amerykańskich koło St. Petersburga na Florydzie wybudował gniazdo o wysokości 6 m i średnicy ok. 3 m, a jego masa osiągnęła prawie 3 tony. (…) Żadna z opisanych wyżej zadziwiających budowli nie może się jednak równać z gniazdami bocianów białych. To fascynujące struktury, podobnie jak fascynująca jest cała dziedzina nauki zajmująca się badaniem i klasyfikacją gniazd zwierząt – kaliologia. (…) Początek budowy Bociany umieszczają swoje gniazda w różnych miejscach. Najbardziej nadają się do tego płaskie powierzchnie, które stanowią dobry punkt podparcia lub zaczepienia dla spadających patyków. Niewielkie nachylenie dachu nie jest dużą przeszkodą. Ważne, aby pokrycie nie było zbyt śliskie. Dawniej idealną bazą dla gniazd były dachy kryte strzechą. Później zastąpił je eternit, który też sprawdzał się całkiem nieźle. Dziś ze względu na jego rakotwórcze właściwości dachy kryje się blachą. Na takim materiale niełatwo wybudować gniazdo; poza tym po wymianie pokrycia właściciele domów nie zapraszają już bocianów tak chętnie. W Europie Centralnej kolejną dobrą bazą dla bocianich gniazd są drzewa o zamarłych lub złamanych wierzchołkach. W wielu wypadkach są to całkowicie martwe drzewa, z których pozostał tylko pozbawiony gałęzi i kory pień. Wszystko wskazuje na to, że to najbardziej pierwotna forma umieszczania gniazd przez te ptaki. Są jednak inne naturalne lokalizacje, które mogą zaskoczyć, gdy widzi się je po raz pierwszy. Na Półwyspie Iberyjskim zdarzają się gniazda posadowione na ogromnych głazach. Najsłynniejsze można spotkać w okolicy zabytkowego miasta Cáceres w zachodniej Hiszpanii. (…) Obecnie w naszym kraju najwięcej bocianów gnieździ się na słupach podłączonych do sieci energetycznej lub wolno stojących ze specjalnymi, przygotowanymi przez ludzi platformami pod gniazdo. Słupy elektroenergetyczne z przewodami idealnie zastępują platformy, dlatego bociany tak chętnie wykorzystują je do budowy swoich gniazd. (…) Dzisiaj trudno w to uwierzyć, ale jeszcze 50 lat temu bocianie gniazda rzadko bywały posadowione na słupach energetycznych. Obecnie w wielu regionach ponad połowa gniazd znajduje się właśnie na tego typu konstrukcjach. (…) Istnieje oczywiście znacznie więcej miejsc, w których bociany umieszczają swoje gniazda. Chyba do najciekawszych lokalizacji należą stogi siana, dachy ambon myśliwskich, drewniane przydrożne krzyże, wieże ciśnień czy kominy cegielni. Nic nie dorówna jednak gniazdu, które bociany zbudowały na dachu trabanta w miejscowości Neuruppin na północny zachód od Berlina. Auto nie stoi zaparkowane na ziemi – zostało zamontowane na ażurowym słupie przez obdarzonego ogromną fantazją i poczuciem humoru niemieckiego konstruktora. Również na terenie Niemiec, w miejscowości Kirchheim unter Teck, znajdują się kolejne ciekawie położone gniazda. Bociany wybudowały je na wielkim dźwigu budowlanym. Wszystko zaczęło się w 2005 r., kiedy pierwsza para umieściła tam swoje gniazdo. Z tego powodu firma, która była właścicielem żurawia, pozostawiła część konstrukcji. Rozebrano tylko ramię dźwigu, a w zamian zamontowano specjalne uchwyty z platformami pod gniazda. Dziś na tej konstrukcji mieszka kilkanaście par. (…) Życie w kolonii W miejscach, gdzie występują bogate zasoby pokarmowe, bociany mogą gnieździć się bardzo blisko siebie. Niektóre gniazda są od siebie wówczas oddalone zaledwie o kilka metrów, a mimo to ptaki są względem siebie tolerancyjne. Muszę wspomnieć, że dobre traktowanie sąsiadów nie leży w ich naturze. Śmierć w wyniku walki o gniazdo, zniszczone jaja czy wyrzucone z gniazda
Tagi:
bocianie gniazda, bociany w Polsce, Cáceres, dzika przyroda, ekologia, Etiopia, fauna, fauna Afryki, fauna Europy, fauna polski, gniazda ptaków, Hiszpania, Instytut Ochrony Przyrody PAN, kaliologia, Kolumbia Brytyjska, Leszno, Mengen, ochrona przyrody, ornitologia, Piotr Profus, ptaki, ptaki w Polsce, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wielkopolska, Wydawnictwo Paśny Buriat, Zuzanna Jagiełło, zwierzęta
