Mafijne nieruchomości we Włoszech okazują się społecznie przydatne Jako pierwsze ustawę zezwalającą na przeniesienie gruntów na cele społeczne uchwaliły Włochy. Od tego czasu kilka innych krajów, m.in. Hiszpania, Bułgaria czy Francja, poszło w ich ślady. Czy to oznacza, że kraje Unii Europejskiej częściej będą starały się odzyskiwać ziemię z rąk mafii? Antymafijna restauracja nad Sekwaną La Poesia to paryska restauracja serwująca dania z południa Włoch. Na pierwszy rzut oka knajpka zlokalizowana przy Rue de la Fidélité 3 w X dzielnicy niczym się nie wyróżnia. Wzbudziła jednak zainteresowanie mediów. Składniki używane do przygotowania potraw mają bowiem niezwykłe pochodzenie – większość wyrosła na włoskich ziemiach przejętych od mafii. Karta win też jest ciekawa – na etykiecie każdej butelki oddano hołd jednej z wielu ofiar mafii. Na przykład Primitivo Salento 2021 poświęcono Antoniemu Montinaremu, młodemu policjantowi z Apulii. Inne wino nawiązuje do historii Peppina Impastata, sycylijskiego komunisty z Cinisi, który przeciwstawił się mafii i został zamordowany w 1978 r. „Chcemy, aby to było coś więcej niż restauracja”, mówi Baptiste Gaud, kierownik restauracji La Poesia, w której od chwili otwarcia w listopadzie 2022 r. odbywają się koncerty, pokazy filmowe i debaty polityczne. Jednocześnie restauracja współpracuje z włoską Libera Terra, organizacją walczącą z mafią. Za jej pośrednictwem knajpka zaopatruje się w żywność i napoje. Tym samym staje się częścią rozwijającego się w całej Europie ruchu mającego na celu odzyskanie i ponowne wykorzystanie ziemi oraz dóbr posiadanych niegdyś przez zorganizowane grupy przestępcze. We Włoszech takie praktyki są niemal powszechne. „We Włoszech byliśmy świadkami odważnej pracy stowarzyszenia Libera Terra przeciwko mafii. Dlatego zdecydowaliśmy się ich wspierać w taki sposób i nawiązać z nimi współpracę”, przyznaje 35-letni Christophe, odpowiedzialny za rodzinny biznes pod szyldem La Poesia. Naprawdę wolna ziemia? Libera Terra (czyli wolna ziemia) jest odgałęzieniem organizacji pozarządowej Libera, założonej w 1995 r. przez ks. Don Luigiego Ciottiego, wybitną postać w walce z przestępczością zorganizowaną. Współpracuje ze stowarzyszeniami rolniczymi, które przejęły grunty rolne od mafii bądź od gospodarstw sprzeciwiających się płaceniu haraczy i nieutrzymujących żadnych kontaktów z gangsterami. Każde gospodarstwo zostaje wybrane właśnie ze względu na przestrzeganie zasad społecznych, ale i ekologicznych. Organizacja ma pod opieką spółdzielnię socjalną Pio La Torre w San Giuseppe Jato, która zarządza 180 ha w ośmiu gminach. Wszystkie wchodzące w jej skład gospodarstwa i grunty zostały skonfiskowane mafii. Od roku 2007 spółdzielnia skupia się na uprawie zbóż, roślin strączkowych, winogron, pokrzywy i oliwek. Wszystko zgodnie z zasadami produkcji ekologicznej, z poszanowaniem bioróżnorodności i ekosystemu. W ramach projektu Pio La Torre oprócz zagwarantowania i promowania koncepcji zrównoważonego rozwoju dba się o to, by osoby znajdujące się w niekorzystnej sytuacji materialnej znalazły zatrudnienie. Obecnie w spółdzielni jest 18 pracowników, czworo wolontariuszy i troje członków subsydiujących. Opustoszałe wille i pałace bossów Camorra, ‘ndrangheta, cosa nostra oraz klany z Foggi to nie tylko potężne mafie, ale przede wszystkim potęgi gospodarcze i finansowe, posiadające wpływy i interesy w każdym zakątku zarówno Włoch, jak i reszty świata. Mafiosi i bossowie narkotykowi niejednokrotnie zmieniali oblicza całych miast dzięki swoim ogromnym posiadłościom, często odgrywającym znaczącą rolę w pejzażach ich rodzinnych miejscowości. Jednym z takich symbolicznych miejsc we Włoszech jest kompleks willi na sycylijskim wybrzeżu, przylegających do zbocza Monte Gallo, z którego rozciąga się widok na Palermo, góry i morze. W tamtejszych domach nie ma jednak nikogo, kto mógłby cieszyć się tym widokiem (z wyjątkiem ptaków i szczurów). Firma powiązana z szefem mafii Michelem Greco rozpoczęła stawianie obiektu pod koniec lat 70., a zanim urzędnicy państwowi wstrzymali projekt, w budowie było już 170 rezydencji. Dziś kolekcja szkieletów mafijnych willi znana jest jako Pizzo Sella lub Wzgórze Wstydu. Nie możemy przy tym zapominać, że mafie angażują się w duże projekty budowlane, aby czerpać zyski z przetargów lub prać pieniądze, a także budują luksusowe rezydencje dla siebie i swoich rodzin. Niektórzy mają nawet podziemne bunkry i tunele, zbudowane, aby pomóc w przemycie lub służyć jako awaryjne drogi ewakuacyjne. Pionierska ustawa
