PALEONTOLOGIA Polskie dinozaury W cegielni w Lisowicach, małej wiosce między Częstochową a Opolem, grupa naukowców pod kierownictwem prof. Jerzego Dzika odnalazła świetnie zachowane kości dwóch nieznanych dotąd gadów. Szczątki należą do teropoda i dicynodonta. Teropod to jeden z najstarszych dinozaurów drapieżnych, przodek słynnego tyranozaura. Gad, roboczo nazwany przez naukowców Smokiem, miał 4-5 m długości i posiadał długie, chwytne kończyny. Dicynodont to gad ssakokształtny, przypominający nieco hipopotama. Jego odnalezienie podważa teorię wielkiego wymierania – do tej pory uważano, że w mezozoiku gady ssakokształtne wyginęły na skutek jakiegoś gwałtownego uderzenia, np. uderzenia planetoidy, i ustąpiły miejsca dinozaurom. Tymczasem odkryty w Polsce gad pochodzi z okresu znacznie późniejszego, co sugeruje, że żył w późnym triasie wraz z wielkimi dinozaurami. Doniesienie to może zmienić spojrzenie naukowców na procesy ewolucyjne. Szczątki pochodzą sprzed ok. 200 mln lat, co oznacza, że nowo odkryty dicynodont to najmłodszy znany gad ssakokształtny. EKOLOGIA Solarny gigant W Hiszpanii na spalonym przez słońce płaskowyżu Guadix w Andaluzji powstaje największa elektrownia solarna świata. Latem temperatury sięgają do 40 stopni C, a niebo zazwyczaj jest bezchmurne. Gigantyczna fabryka energii nosi nazwę Andasol. Już we wrześniu z pierwszego sektora o mocy 50 MW popłynie prąd dla 200 tysięcy odbiorców indywidualnych. Baterie słoneczne sterowane są komputerem, dzięki czemu zawsze zwracają się ku słońcu. Nawet, gdy słońce zostanie zasłonięte przez chmury, komputer oblicza jego pozycję i wydaje odpowiednie rozkazy. Andasol ma zostać ukończona w 2010 r. Planowana moc niezwykłej siłowni to 150 MW. Baterie słoneczne zainstalowane zostaną na powierzchni 200 boisk piłkarskich. Inwestor zapewnia, że z uwagi na niskie koszty cena słonecznego prądu pozostanie stała przez 25 lat. PSYCHOLOGIA Szczęście panów po czterdziestce Kobiety z wiekiem są bardziej nieszczęśliwe niż ich rówieśnicy, nawet jeżeli w młodości są bardziej zadowolone z życia – to wniosek z badań psycholog Anke Plagnol z Uniwersytetu Cambridge i Richarda Easterlina, ekonomisty z Uniwersytetu Południowej Kalifornii. Wiąże się z to z poziomem satysfakcji ze zrealizowania celów życiowych. Analizowano różne grupy wiekowe na przestrzeni kilku dekad, brano pod uwagę różnice pokoleniowe, rasowe i poziomu wykształcenia. Najmniej zadowoleni z życia są mężczyźni w wieku 20-30 lat, kiedy to z reguły są jeszcze samotni i uważają, że za mało zarabiają. Ok. 34. roku życia poprawia się ich status materialny, co pozwala na inwestycje uważane za symbol dobrobytu: lepszy samochód czy domek letniskowy (panie stawiają na ładne ubrania), częściej też niż kobiety mają udane życie rodzinne. Kamienie milowe dobrego samopoczucia to: 41 lat – w tym wieku zadowolenie finansowe mężczyzn przewyższa zadowolenie kobiet; 48 lat – panowie stają się ogólnie bardziej zadowoleni z życia niż panie, 64 lata – panowie odczuwają większą niż panie satysfakcję z życia rodzinnego. Warto zauważyć, że zgodnie z badaniami Easterlina obecne pokolenie jest mniej zadowolone niż poprzednie, mimo że więcej osiąga. ZDROWIE Soja a płodność Mężczyźni, którzy spożywają produkty z soi, mogą mieć kłopoty z płodnością. Już jeden posiłek dziennie, zawierający takie produkty (np. tofu czy mleczko sojowe), prowadzi niekiedy do redukcji zawartości plemników w spermie o połowę. Szczególnie zagrożeni są zajadający potrawy z soją mężczyźni mający nadwagę. Do powyższych wniosków doszli amerykańscy naukowcy z Harvard University. Zespół badaczy, na którego czele stał dr Jorge Chavarro, przeanalizował dane 99 mężczyzn, którzy w latach 2000-2006 leczyli się w klinikach płodności. Produkty sojowe bogate są w hormon żeński estrogen, który prawdopodobnie zaburza równowagę hormonalną w męskim organizmie. Panowie otyli mają zaś wyższy poziom estrogenu niż szczupli. Naukowcy z Harvardu stanęli jednak w obliczu zagadki. Obfita w soję dieta charakterystyczna jest dla krajów azjatyckich, jednakże tamtejsi mężczyźni (w przeciwieństwie do spożywających produkty sojowe Europejczyków czy Amerykanów) nie mają problemów z płodnością. Na ten temat konieczne są więc dalsze badania. EKOLOGIA O klimacie w Poznaniu Ponad 8 tys. gości, w tym 190 ministrów środowiska, w dniach od 1 do 12 grudnia przyjedzie do Poznania na 14. sesję Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Będzie to pierwsze
