W ramach współpracy polsko-niemieckiej skatalogowano 40 tys. starych druków
– Mikrofilmowanie, czyli zastosowanie techniki fotograficznej, jest dotychczas jedyną masową i sprawdzoną metodą zabezpieczania materiałów piśmienniczych. Tworzenie mikroform zbiorów bibliotecznych pozwala na ich zabezpieczenie na wypadek działań zbrojnych lub klęsk żywiołowych. Mikroformy chronią oryginał w przypadku częstego udostępniania oraz ułatwiają dostęp do materiałów bibliotecznych dzięki wypożyczeniom międzybibliotecznym oraz możliwości zakupu kopii lub odbitek kserograficznych. Dla bibliotek są szansą na uzupełnianie własnych zbiorów poprzez włączenie brakujących pozycji w postaci mikrofilmów lub mikrofisz – wyjaśnia Michał Jagiełło, dyrektor Biblioteki Narodowej, otwierający seminarium naukowe połączone z prezentacją wyników polsko-niemieckiego projektu pod hasłem „Ochrona wspólnego dziedzictwa europejskiego” (3 czerwca), gdzie zaprezentowano nowe perspektywy badawcze wynikające z opracowania i udostępniania druków, a także perspektywy badań nad spuścizną społeczności Żydów w Polsce.
Polsko-niemieckie zabytki
Projekt mikrofilmowania zainicjowała 10 lat temu niemiecka Fundacja im. Roberta Boscha. Od 1995 r. główny ciężar jego finansowania przejęła Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, dotując go sumą w wysokości dwóch mln euro, zaś Fundacja Boscha wspierała przedsięwzięcie, finansując koszty towarzyszące (250 tys. euro), np. prace polsko-niemieckiej Rady Koordynacyjnej. Dzięki temu polskie biblioteki realizowały program katalogowania, mikrofilmowania i konserwacji zabytków piśmiennictwa z polsko-niemieckiego pogranicza kulturalnego. W programie, koordynowanym przez Bibliotekę Narodową, wzięły udział także Biblioteka Gdańska PAN, Książnica Pomorska w Szczecinie, Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie oraz Biblioteka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
W ramach tej współpracy opracowano i zmikrofilmowano unikatowe, mało znane materiały: skatalogowano około 40 tys. starych druków z Pomorza, Śląska i Prus Wschodnich, czasopisma wydawane w XIX w. i pierwszej połowie XX w. na tym samym obszarze wpływów polsko-niemieckich oraz czasopisma żydowskie ukazujące się na terenach Rzeczypospolitej do wybuchu II wojny światowej. Sporządzono ok. pięć mln zdjęć.
Tytuły zmikrofilmowanych zbiorów znajdują się we wspólnym banku danych (www.bu.uni.wroc.pl) sporządzonym przez Bibliotekę Uniwersytecką we Wrocławiu. Katalog opracowanych publikacji jest udostępniony w Internecie także przez pozostałe biblioteki polskie i Bawarską Bibliotekę Państwową – niemieckiego partnera przy realizacji projektu (www.bsb.badw-muenchen.de/katalog/polen.htm). Ponadto od siedmiu lat jest tworzona baza rekordów bibliograficznych mikrofilmów, które są przesyłane z centralnej bazy (European Register of Microform Masters) w Getyndze.
Perspektywy
Podczas ostatnich lat współpracy między polskimi i niemieckimi bibliotekami w ramach projektu mikrofilmowania opracowano i zabezpieczono najcenniejsze zbiory. Jest to niewątpliwie przyczynkiem do ochrony wspólnego dziedzictwa europejskiego – uważa Władysław Bartoszewski, który poprowadził wykład inauguracyjny na temat polsko-niemieckich stosunków kulturalnych.
Projekt ochrony zabytków piśmiennictwa ma na celu przyspieszenie integracji bibliotek polskich ze stowarzyszeniami bibliotek europejskich. Jest on dla obu stron początkiem ścisłej współpracy zmierzającej do objęcia innych dziedzin.
Postępujący proces niszczenia materiałów bibliotecznych oraz tragiczne doświadczenia II wojny światowej spowodowały powstanie programu centralnego zabezpieczenia najcenniejszych ocalałych zbiorów bibliotecznych. Prace rozpoczęto w 1950 r., powołując w Bibliotece Narodowej Stację Mikrofilmową. Przez ponad 50 lat zgromadzono mikrofilmy najcenniejszych zbiorów z ok. 160 placówek: Biblioteki Narodowej, Polskiej Akademii Nauk, bibliotek szkół wyższych, towarzystw i instytutów naukowych, bibliotek publicznych, kościelnych oraz cenne materiały pochodzące ze zbiorów prywatnych.
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy