W najnowszym (33/2018) numerze Przeglądu polecamy

Autor: Przegląd | 12 sierpnia, 2018

W poniedziałek 13 sierpnia w kioskach 33 numer tygodnika PRZEGLĄD. Polecamy w nim:

TEMAT Z OKŁADKI
Ofiary egzorcystów
W istnienie diabła wierzy zaledwie 41% Polaków, a 56% w to, że istnieje piekło. A jednak odprawiający egzorcyzmy księża mają pełne ręce roboty. Jeszcze w latach 90. było ich w Polsce kilku, teraz jest ponad 150. Więcej egzorcystów jest tylko we Włoszech. W Niemczech, Szwajcarii, Hiszpanii i Portugalii nie ma ani jednego.
Wprawdzie nie wiadomo, jak często dochodzi do nadużyć, jednak margines jest duży. Według Artura Nowaka, współautora książki „Kroniki opętanej”, w piwnicach wielu parafii znajdują się specjalne pomieszczenia do odprawiania egzorcyzmów, wyposażone niekiedy w krzesła z pasami do krępowania kończyn, a sam obrzęd odprawiany jest bez świadków.

WYWIAD
Szacunek dla wszystkich jednakowy
My przed wojną byliśmy wychowani w szacunku dla drugiego człowieka – mówił w niepublikowanym dotąd wywiadzie zmarły niedawno gen. Zbigniew Ścibor-Rylski, bohater AK i weteran Powstania Warszawskiego. – Jeśli nie będziemy szanować przeciwników, nigdy nie dojdziemy do żadnych wspólnych wniosków i porozumień, które dają pozytywny efekt dla ojczyzny. Bo przecież Polska jest jedna. My jesteśmy wielką rodziną. Nie mogą tego niektórzy zrozumieć, że obojętnie, jakiej ktoś jest narodowości, polskiej czy żydowskiej, i jakiego wyznania, prawosławnego, ewangelickiego czy katolickiego, to przecież jest tak samo Polakiem.

KRAJ
Pogardzana budżetówka
W 2010 r. zamrożenie pensji w budżetówce tłumaczono kryzysem i poświęceniem dla dobra całego społeczeństwa. Kryzys jednak minął, obecny rząd mówi wręcz o kwitnącej gospodarce i świetnej koniunkturze, mimo to płace pozostają zamrożone. Państwo wciąż nie dba o swoich pracowników – obiecuje poprawę jakości usług publicznych, ale nie płaci godnie pracownikom, którzy te usługi mają świadczyć.
W drugiej połowie sierpnia szykuje się wielki protest związków zawodowych zrzeszonych w OPZZ, w tym nauczycieli, pracowników służby zdrowia, strażaków i cywilnych pracowników wojska. Będzie to apel o znaczne podwyżki płac dla pracowników państwa i samorządu, ale także o docenienie ich ciężkiej, odpowiedzialnej pracy.

Rok po wichurze
– W kontenerze mieszka moja 82-letnia teściowa – wyjaśnia Barbara Meger z Główczewic, przez które przeszła zeszłoroczna nawałnica. – My z mężem zajmujemy niewyburzoną część budynku, choć nadzór budowlany nam tego zabronił. Syn z żoną wyjechali do Holandii, żeby zarobić na nowy dom. Owszem, dostaliśmy pomoc rządową i jeszcze 10 tys. zł z Caritasu, ale to kropla w morzu potrzeb. A syn ma gospodarstwo malutkie, z mężem jesteśmy na emeryturach rolniczych po 800 zł każda. Ja nie z takich, co lubią płakać i prosić. Lecz byłabym spokojniejsza, gdyby do zimy udało się postawić budynek w stanie surowym, resztę można by było stopniowo wykańczać.

Unię rozwalamy, a w NATO mamy coraz słabszą pozycję
Świat staje się coraz mniej bezpieczny i Europa staje się coraz mniej bezpieczna. Zaczyna w niej przeważać element chaosu, niepewności, który z czasem może się przekształcać w problemy związane z brakiem bezpieczeństwa – mówi prof. Jerzy Maria Nowak, b. ambasador przy NATO. Dodaje, że Rosjanie są zainteresowani tym, żeby osłabić Unię, NATO i maksymalnie wypchnąć z kontynentu Amerykanów. – A jak do tego dojdzie, najpotężniejsza stanie się Rosja. I tego Polska może się obawiać. Bo z biegiem czasu powodowałoby to pełzające ograniczanie suwerenności, naszej własnej drogi rozwoju.

Łódź to miasto kobiet
Wkrótce ruszymy ze zbiórką podpisów pod apelem do radnych, aby nowe pasaże upamiętniały wybitne łodzianki. Chcemy go przekazać radnym w listopadzie, w setną rocznicę przyznania Polkom praw wyborczych – mówi Ewa Kamińska-Bużałek, prezeska Fundacji Łódzki Szlak Kobiet, która organizuje również m.in. spacery śladami kobiet związanych z Łodzią, takich jak artystki, emancypantki, ale także „kobiety pracujące”. – Przedstawianie biografii i opowieści z przeszłości nie jest dla nas celem samym w sobie – jest nim zmiana społeczna. Chcemy inspirować dziewczyny do działania, również poprzez pokazywanie wzorców z minionych lat, dokonań kobiet często wbrew okolicznościom.

OPINIE I POLEMIKI
Powiedzmy to głośno
Wysiłek polityczny i finansowy poświęcony wydobywaniu kości ofiar ludobójstwa przy nieustannym zapewnianiu o przyjaźni z narodem ukraińskim zalatuje hipokryzją i do niczego nie prowadzi – pisze Maria Berny. – Żywy, europejski kraj nie może wciąż się grzebać w przeszłości, musi żyć dniem dzisiejszym i zamiast liczyć czaszki i piszczele, winien liczyć środki, które wydaje na – enigmatyczną zresztą – obronę Ukrainy przed Rosją. Czas budować nowe porozumienia oraz walczyć z banderyzmem. A my przede wszystkim odkopujemy trupy.

Manipulacją w dąbrowszczaków
Zestaw zarzutów w kolejnych artykułach „demaskujących” dąbrowszczaków jest podobny – masowe mordy, zabijanie księży i zakonnic, powszechne pijaństwo. Tyle że ci, którzy je wysuwają, nie podają jakichkolwiek źródeł. A gdyby zajrzeli do ogólnodostępnych w Archiwum Akt Nowych materiałów, mogliby zobaczyć, że tylko zarzut pijaństwa miałby jakiekolwiek podstawy – pisze Piotr Ciszewski, którego książka o polskich antyfaszystach ukaże się nakładem wydawnictwa PRZEGLĄDU. – Prawica chce wykreować wizerunek dąbrowszczaków jako „żołnierzy Stalina”, licząc, że coś z tych kłamstw do nich się przyklei.

ZAGRANICA
Syria w trzech częściach
Z końcem lipca wojska syryjskie i rosyjskie zakończyły ofensywę w górskim obszarze prowincji Al-Kunajtira. Na pograniczu Syrii, Izraela i Jordanii przestała istnieć ostatnia enklawa kontrolowana przez zorganizowane struktury Państwa Islamskiego. Z Damaszku płyną informacje, że rozpoczęły się negocjacje Kurdów z YPG z władzami rządowymi w sprawie formy i warunków powrotu w struktury powojennego państwa syryjskiego, ale idą opornie. Kluczowe będzie rozstrzygnięcie tej kwestii na linii Moskwa-Waszyngton. Pytanie, czy USA na kontrolowanej przez siebie części Syrii usankcjonują quasi-państwo i dadzą mu militarną ochronę.

Etiopska euforia
Zaledwie cztery miesiące po objęciu stanowiska premiera Etiopczycy dostrzegli w Abiym Ahmedzie nowego zbawiciela narodu. Udało mu się bowiem coś, co wydawało się niemożliwe – w lipcu zawarł pokój z sąsiednią Erytreą. Zmienia swój kraj w zawrotnym tempie także w innych kwestiach. Zniósł trwający od lat stan wyjątkowy i doprowadził do uchwalenia ustawy o amnestii. Zapowiedział też m.in. stopniową prywatyzację i dalsze reformy, które mają zdemokratyzować Etiopię. – W ciągu kilku tygodni stało się coś, co nie wydarzyło się przez dekady – uważa Eskinder Nega, znany etiopski dziennikarz, który większość życia spędził w więzieniach.

Nowa rewolucja w Nikaragui?
Zdaniem Nikaraguańskiego Centrum Praw Człowieka w wyniku brutalnych akcji policji ok. 400 osób zostało zabitych, a 2000 rannych. Wielu zabitych to synowie i wnukowie byłych partyzantów sandinowskich. Prawdziwym bohaterem ruchu oporu przeciw prezydentowi Ortedze stał się Erick Alvarado Cole, wikary w parafii Divina Misericordia w Managui. Jego plebania nosi ślady pocisków wystrzelonych przeciw studentom, którzy schronili się w niej i przez 17 godzin bronili przed policją. Kule przebiły nawet obraz Chrystusa, ponownie ukrzyżowanego, jak by powiedział wikary, dla którego jest to świadectwem cierpienia Kościoła w Nikaragui.

Niedokończona msza
35 lat temu w Nikaragui Jan Paweł II był oskarżany o konserwatyzm nie tylko przez władzę, ale i przez Kościół ludowy. W trakcie mszy, w której uczestniczyło 500 tys. osób, uczestnicy w odpowiedzi na papieską ostrą krytykę rewolucji i miejscowych księży zaczęli skandować: „Kościół należy do biednych!”. Wówczas papież przypomniał fragment Ewangelii wg św. Mateusza o fałszywych prorokach, kierując go przeciw rządzącym sandinistom. Tłum nie pozwalał papieżowi kontynuować homilii. Wtedy Jan Paweł II wykrzyknął: „Papież chce do was przemówić!”. Nie pozwolono mu.

KULTURA
Teatr, który wstrząsa
Każdego roku na afiszach teatralnych w Polsce pojawia się ponad 120 prapremier. Tomasz Miłkowski dokonał przeglądu najbardziej obiecujących i odkrywczych nowości sezonu 2017/2018. – Odkryć, zarówno dramatów oryginalnych, jak i adaptacji, o których warto pamiętać, zebrało się całkiem sporo. Wiele z nich dotyka tematów – i tak być powinno – żywych, bolesnych, choć teatrowi na ogół udaje się iść własną drogą, unikając bezpośredniego udziału w przepychankach politycznych – podsumowuje.

Kryminał z topniejącą Arktyką w tle
Podróżując po Arktyce, zdałam sobie sprawę, że ocieplenie klimatu nie jest czymś abstrakcyjnym. Oddychałam cieplejszym powietrzem, widziałam topniejące lodowce. Uświadomiłam sobie, że muszę w najbardziej przystępny sposób opisać to, co widzę. Stąd popularna formuła kryminału – mówi Laline Paull, autorka powieści „Lód”. Przewiduje, że Arktyka stanie się drugim Bliskim Wschodem. – Tam pod płaszczykiem troski o demokrację walczono o ropę, tutaj w imię ochrony środowiska rozgrywa się walka o dostęp do zamrożonych jeszcze złóż.

Qulturalia

EKOLOGIA
Polska wysycha
Zmiany klimatyczne w Polsce stały się faktem. Huragany, trąby powietrzne i duże wahania temperatury od kilkunastu lat nie dziwią już nikogo. W kraju od 2016 r. trwa susza. Może trudno w to uwierzyć, bo jednak co pewien czas zdarzają się gwałtowne, intensywne opady deszczu połączone z burzami, ale dowody – takie jak niskie poziomy wód w rzekach i nieustannie obniżające się lustro wód gruntowych – są niepodważalne. Sto lat temu w Wielkopolsce było jeszcze 11 068 małych zbiorników wodnych. Do 1940 r. przetrwały 4873, a do 2015 r. tylko 2423.

OBSERWACJE
Dom na Grenlandii
Mimo licznych zachęt i ułatwień budowa domu na arktycznej wyspie to nie jest bułka z masłem. Znalezienie dobrego miejsca na illuaraq to gra strategiczno-logistyczna. Najpierw trzeba zadać sobie wiele pytań. Czy jest dobre kotwicowisko? Czy można dostać się tam zimą? Czy jest łatwy dostęp do wody pitnej? Czy jest to dobry obszar do polowań? Są renifery? Są palie? Jak daleko chcę mieć do najbliższych sąsiadów? To tylko wybrane kwestie, które i ja musiałem rozważyć, gdy zacząłem myśleć o budowie domku.

Fragment książki Adama Jarniewskiego „Nie mieszkam w igloo. Dekada życia na Grenlandii”.

PSYCHOLOGIA
Odporni na stres
Badania z zakresu psychologii pozytywnej wykazały, że wzbudzanie w sobie pozytywnych emocji lub skupianie się na nich niesie trzy ważne korzyści, które mogą nam pomóc lepiej radzić sobie ze stresem. Pierwsza z nich to szybszy fizjologiczny powrót do normy po stresie. Druga polega na tym, że mobilizują nas do angażowania się, czyli badania, zaspokajania ciekawości i podejmowania uzasadnionego ryzyka, zamiast walki, ucieczki lub zastygnięcia w bezruchu. Trzecią korzyścią jest pobudzanie nas do szerszego myślenia o stresującym czynniku, co zwiększa szanse znalezienia nowego i twórczego rozwiązania.

Fragmenty książki Melanie Greenberg „Mózg odporny na stres”.

FELIETONY I KOMENTARZE
Jerzy Domański: Konstytucja
Roman Kurkiewicz: Polska jako defilada
Tomasz Jastrun: Siła bezsilnych
Agnieszka Wolny-Hamkało: Pocztówka znad jeziora
Edward Mikołajczyk: Lato z radiem, jesień z telewizją