Kiedy przeczytały, że były wojskowymi k…, przestały się odwiedzać. Skrzywdzone zamknęły się w sobie. Dziennikarzom mówiły: – Czekamy, aż Bozia nas na górkę zabierze W 1998 roku Magdalena Siemaszko, wtedy studentka V roku historii na Uniwersytecie Gdańskim, zgłosiła promotorowi temat swojej pracy magisterskiej: “Społeczność byłych żołnierzy-kobiet zamieszkałych w gminie Platerówka”. Podstawowym źródłem informacji miała być babcia, Zofia Piątkowska, dowódca I kompanii fizylierek, i jej koleżanki. Magda pomyślała, że skoro jeszcze żyją, to trzeba ocalić ich wspomnienia. Wyjęła brudnopis. Samodzielny Batalion Kobiecy im. Emilii Plater powstał w Sielcach w 1943 r. Jedyna w polskim wojsku kobieca jednostka bojowa; liczebność około 700 kobiet. Skład: dwie kompanie fizylierek, dwie kompanie strzeleckie, jedna rusznic przeciwpancernych i cekaemów. Rozpisała plan. Punkt pierwszy: archiwum, rozkazy, meldunki. W perspektywie: wyjść poza historię. Magda notowała pytania: 1) Co dla ciebie oznacza być platerówką? 2) Co to dziś znaczy być platerówką z Platerówki? W tym samym roku wójt, Józef Telega, syn Weroniki z 3. plutonu cekaemów, udał się w interesach do Jeleniej Góry. Urzędnik, z którym rozmawiał, zerknął w papiery i zaśmiał się: – To tam, gdzie te baby rządzą… Józef Telega mówi, że gdyby w roku 2000 miał interes w Jeleniej Górze, w tym samym urzędzie, nikt już nie miałby skojarzeń. Protesty konieczne W 1996 roku Henryk Piecuch wydał książkę “Akcje specjalne. Od Bieruta do Ochaba”. Kobietom z Batalionu im. Emilii Plater poświęcił cztery strony. Dwie z nich przeznaczył na rozmowę z “plateranką”. Platerówka, czyli “plateranka” w książce Piecucha, mówiła: “Twórcom batalionu chodziło o to, aby różne ważne kutasy miały dupy na miejscu, na zawołanie i do wyboru”. Pierwsze w Platerówce pracę Piecucha kupiły Zofia z Walą. Na spółkę. Z ciekawości. Chciały wiedzieć, co jeszcze można o nich napisać po opracowaniach Stefanii Drzewieckiej i Eleonory Syzdek. Platerówka w książce Piecucha mówiła też: “Ładniejsze z nas miały lepiej. Były nałożnicami, czasami, gdy się dobrze starały, stałymi, ważnych i najważniejszych kutasów. Ich nie mógł rżnąć nikt inny. Te pośledniejszej urody musiały przyjmować kilka lub nawet kilkanaście chujów dziennie”. Parę dni później Wala wracała z pola. Zza buraków wychyliła głowę sąsiadka. – Pani Kalińska, pani się nie obrazi… Chciała wiedzieć, co z tymi materacami… Z ciekawości. Platerówki z Warszawy wytoczyły Henrykowi Piecuchowi proces o zniesławienie. Platerówki z całej Polski rozsyłały listy: do ministra ds. kombatantów, do związków kombatanckich, do koleżanek… Platerówka, Irena Graczyk, napisała: “… Siedzę na ławce, idzie sąsiad z góry, pijany – ty kurwo wojskowa… Nawet żona sąsiada mieszkającego na II piętrze, w niedzielę w południe krzyczy do mnie – ty małpo, k… o wojskowa, ty nie walczyłaś, tylko sobie lewe papiery zrobiłaś… ”. Platerówki: Helena Piegat i Jadwiga Świerczyna-Peciak, zaprotestowały: “Wnosimy kategoryczny protest przeciwko ob. Henrykowi Piecuchowi o oszczercze zniesławienie naszego Batalionu… ”. Platerówka z Lublina chciała wiedzieć: “Czy był pan w swoim życiu wypędzony z domu? Czy miał pan odmrożone nogi? Czy nosił pan trumienki z małymi dziećmi na cmentarz w tajdze?”. Zofia, Wala, Aurelia nie wysłały listu. Udzielały wywiadów. Wala mówi, że wtedy, w 1996 roku o Platerówce przypomniał sobie świat. Wala mówi też, że niepotrzebnie. Proste pytania Kiedy Magda Siemaszko przestudiowała archiwa, poznała rozkazy, meldunki; ustaliła daty i miejsca, uporządkowała nazwiska, wyszło tak, że historia babci Zofii – jak na historię przystało, nabrała dystansu. Zatraciła się w datach, miejscach, wydarzeniach. Magda nie znalazła w nich odpowiedzi na żadne z postawionych pytań; z tym najważniejszym włącznie: co oznacza być platerówką. Wtedy wymyśliła ankietę. “Nazywam się Magdalena Siemaszko – pisała do platerówek z Platerówki, jestem studentką V roku historii. Bardzo pomocnym źródłem dla mojej pracy naukowej będą wypowiedzi samych bohaterek… ”. Opracowała 15 pytań. Oto niektóre z nich: 9. Czy odczuwa Pani satysfakcję jako platerówka? a) jestem z tego dumna b) jest mi to obojętne c) było to dziełem przypadku 10. Czy środowisko platerówek ustabilizowało Pani dotychczasowe życie, czy jest Pani zadowolona? a) jestem z tym
Tagi:
Joanna Klimczyk
