Przywódcy powstania podkreślali poszanowanie praw jednostki, zakazując nadużycia władzy w stosunku do ludności polskiej i niemieckiej Zarówno w fazie postępowania przygotowawczego, jak i w postępowaniu przed sądem polowe sądy w III powstaniu śląskim przestrzegały tych wszystkich gwarancji, które znajdowały odbicie w przyjętych przez władze powstania normach procesowych niemieckiego prawa karnego tudzież w normach prawnych wydanych przez Naczelną Władzę na Górnym Śląsku. W pierwszej fazie powstania – gdy działalność sądów polowych wynikała z postanowień „Manifestu” Wojciecha Korfantego z 3 maja 1921 r., a więc przed 21 maja 1921 r., kiedy nie wydano jeszcze ujednoliconego zespołu norm obowiązujących w postępowaniu przed sądami polowymi – zasadniczą rolę odegrały wykształcone przez tradycję gwarancje procesowe. Przestrzeganiu tych gwarancji sprzyjał klimat III powstania: klimat nienaruszania podstawowych praw jednostki. Przywódcy powstania niemal przy każdej okazji podkreślali poszanowanie praw jednostki, zakazując wszelkiej anarchii, nadużycia władzy, i to w stosunku do ludności zarówno narodowości polskiej, jak i narodowości niemieckiej. Ten klimat poszanowania praw jednostki i uszanowania pewnych ponadczasowych wartości w III powstaniu śląskim jest ewenementem w dziejach ruchów zbrojnych i wywarł on poważny wpływ na działalność sądów polowych, szczególnie w zakresie przestrzegania zasad procesowych i w zakresie jurysdykcyjnym. Do sądów polowych powołano osoby legitymujące się wykształceniem prawniczym, nierzadko z bogatym doświadczeniem zawodowym (szczególnie po 21 maja 1921 r.) i wybitnymi kwalifikacjami zawodowymi i moralnymi. Tej grupie prawników w dużej mierze zawdzięczano, że prawo w III powstaniu śląskim znaczyło prawo. Już w „Manifeście” Wojciecha Korfantego z 3 maja 1921 r. wyrażone zostały pewne zasady, których nakazano przestrzegać, a mianowicie obowiązek podawania Korfantemu nazwisk osób aresztowanych, i to w ciągu 24 godzin, obowiązek spisywania protokołów rozpraw i treści wyroku wraz z uzasadnieniem („z podaniem faktów udowodnionych”). Wprowadzono również zasadę swobody sądu w zakresie dopuszczania potrzebnych dowodów. Kolejne normy prawne wydane przez Naczelną Władzę na Górnym Śląsku dotyczące sądownictwa polowego podkreśliły następujące zasady: – natychmiastowego doprowadzania aresztowanych z pisemnym doniesieniem do audytora, – przesłuchania aresztowanych w ciągu 24 godzin przez audytora, – zawiadomienia Wydziału VI Prawnego Naczelnej Komendy o przyczynie aresztowania. Termin 24 godzin na przesłuchanie aresztowanego przez audytora jest niezwykle krótki. (…) Wprowadzono obowiązek jawności rozpraw rozpatrywanych przez sądy polowe. Kolejną gwarancją prawa do obrony było prawo oskarżonego do przybrania obrońcy. Jeżeli zaś oskarżonemu zarzucano czyn zagrożony karą śmierci lub pozbawienia wolności na ponad pięć lat, wprowadzono obowiązek wyznaczenia mu obrońcy przez przewodniczącego, jeżeli nie miał obrońcy z wyboru. Akta spraw prowadzonych przez sądy polowe III powstania dowodzą, że w celu wykrycia prawdy – na wniosek zarówno oskarżonego lub jego obrońcy, jak i z urzędu – sądy dopuszczały wszystkie dowody, jeżeli tylko z postępowania wynikało, że nie są w pełni zebrane. (…) Oceny wyroków sądów polowych należy dokonać w kontekście całokształtu sytuacji panującej na Górnym Śląsku w okresie III powstania. Nie sposób pominąć również elementów natury technicznej, jeśli chodzi o warunki, w jakich sądy polowe zmuszone były działać. Nie bez znaczenia jest sprawa obsady sędziowskiej, szczególnie w pierwszym okresie powstania, a konkretnie do 21 maja 1921 r., kiedy to brak było jednolitych dla wszystkich sądów polowych norm regulujących ich działalność. Jakiekolwiek by jednak stosować kryteria ocen – uznać trzeba, że wyroki sądów polowych III powstania były poprzedzane dokładnie przeprowadzonym postępowaniem przygotowawczym i dokładnie przeprowadzoną rozprawą. Tak prowadzone postępowanie przygotowawcze tudzież postępowanie dowodowe przed sądem rzutowało w zasadniczy sposób na treść wyroków sądów polowych, które były niezawisłe. Mimo że sądy polowe winny być ściśle związane z dowództwem, „być jego karzącym ramieniem, działającym bezzwłocznie i bezapelacyjnie”, to sądy polowe III powstania w wydawanych wyrokach przejawiały pełne respektowanie takich zasad jak: a) interpretowanie niedających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonego, b) proporcjonalne i humanitarne stosowanie kar, c) ograniczenie, a właściwie eliminowanie kary śmierci. Orzecznictwo sądów polowych III powstania dowodzi, że zasada interpretacji wątpliwości na korzyść oskarżonego była w pełni respektowana. Potwierdzają to zachowane do dzisiaj wyroki sądów
