Sensacyjne odkrycie w Andach rzuca nowe światło na powstanie imperium Inków To odkrycie w andyjskiej dżungli otwiera nowy rozdział w badaniach archeologicznych. – Można je porównać tylko do Machu Picchu. Historię trzeba będzie pisać od początku – oznajmił z entuzjazmem Juan Garcia, dyrektor ds. kultury peruwiańskiej prowincji Cuzco. Machu Picchu to słynna górska forteca Inków, którą co roku odwiedza pół miliona turystów. Archeolog Luis Lumbreras uznał odkrycie za zdumiewające. Jego zdaniem, być może wkrótce w tym rejonie odnalezione zostanie miasto ludu Wari, „mające związek z legendami Paititi”. Badacze i łowcy przygód przez wieki poszukiwali Paititi, zaginionego miasta w Amazonii, które, jak mówiono, zbudowano ze złota i drogich kamieni. Na stanowisku archeologicznym Espiritu Pampa w okręgu Vilcabamba, wśród gęstych lasów tropikalnych pokrywających stoki gór, naukowcy znaleźli dziewięć grobów preinkaskiej kultury Wari z bogatym wyposażeniem. Było ono szczególnie imponujące w miejscu pochówku wodza lub członka rządzącej elity, którego archeolodzy nazwali „Panem z Vilca” w nawiązaniu do słynnego „Pana z Sipan”, odnalezionej w 1987 r. doskonale zachowanej mumii dostojnika lub króla z kultury Moche (III w. n.e.). W grobie „Pana z Vilca” badacze natrafili na wspaniały srebrny napierśnik w kształcie litery Y, srebrną maskę o ludzkich rysach oraz dwa złote naramienniki ozdobione wizerunkami zwierząt kotowatych. Na drogę w zaświaty wódz Wari otrzymał również dwie drewniane laski inkrustowane złotem. Odkrycie to jest świadectwem nie tylko bogactwa państwa Wari, ale także hierarchizacji jego społeczeństwa oraz uprawianego przez mieszkańców kultu przodków. Indianie Wari stworzyli pierwsze wysoko rozwinięte i rozległe imperium Ameryki Południowej, które powstało w tzw. okresie imperialnym i rozwijało się w VII-X w. n.e. Ogromne imperium Inków, zwane przez nich Tahuantinsuyu (Cztery Połączone Regiony), narodziło się w XV w., a u szczytu ekspansji objęło ziemie wzdłuż wybrzeża Oceanu Spokojnego i Andów, jak również na wschodnich stokach tych gór. Miało powierzchnię 1-1,5 mln km kw. Inkowie rządzili na terenach sześciu obecnych państw Ameryki Południowej – Peru, Boliwii, Ekwadoru, Kolumbii, Argentyny i Chile, które zamieszkiwało od 10 do 14 mln ludzi. Tahuantinsuyu stworzyli w ciągu najwyżej wieku, za panowania czterech władców. Stanowili tylko znikomy procent populacji imperium, którym zarządzali sprawnie, choć nie mieli przewagi technologicznej nad licznymi podporządkowanymi ludami. Historycy do dziś zastanawiają się, jak udało im się tego dokonać. Państwo Inków zostało podbite w latach 1532-1539 przez najeźdźców zza oceanu, mających broń palną i konie. Zwycięstwo Hiszpanów umożliwiły jednak przywleczone przez nich choroby, które niemal unicestwiły populację nieodpornych na nie Indian. Ostatni matecznik Inków – twierdza Vilcabamba – padł latem 1572 r. Inkaski władca Tupac Amaru został pojmany i stracony. Naukowców zaskoczył fakt, że grobowce Wari odnaleziono właśnie w pobliżu Vilcabamby. Dowodzi to, że państwo Wari objęło także porośnięty gęstą dżunglą obszar, na którym po wiekach Inkowie stawiali najeźdźcom opór po raz ostatni. Minister kultury Peru Juan Ossio stwierdził, że odkrycie dziewięciu grobów rzuca nowe światło na genezę inkaskiego mocarstwa. – Inkowie mogli być inspirowani przez kulturę Wari, co umożliwiło im stworzenie całego systemu politycznego – oświadczył w wywiadzie radiowym. Czy przejęcie przez Inków osiągnięć cywilizacji Wari było przyczyną ich oszołamiającego sukcesu? Historycy i etnografowie od dawna zastanawiali się, jak wiele Inkowie zaczerpnęli z kultury Wari. Maria Rostworowska, wybitna badaczka przedhiszpańskich społeczności Peru, pracująca w Instituto de Estudios Peruanos w Limie, autorka wydanej także w Polsce książki „Historia państwa Inków”, twierdzi, że w kulturze inkaskiej przetrwało zapewne wiele mitów i opowieści z wcześniejszych czasów, gdyż bariera kilku wieków nie odgrywa poważnej roli w wypadku tradycji ustnej. Prof. Rostworowska zwraca uwagę, że na południe od inkaskiej stolicy Cuzco znajdowało się miasto Piqillaqta, które pełniło funkcję ośrodka administracyjnego kultury Wari. Pozwala to wysnuć wniosek, że obecność Wari na tym terenie miała znaczący wpływ na rozwój państwa Inków, a szczególnie na modele organizacji społecznej i sprawowania władzy. Hiszpański kronikarz Fernando de Montesinos wymienił ośmiu indiańskich
Tagi:
Krzysztof Kęciek
