Gdzie poza Krakowem jest także bardzo źle?
– Jeśli chodzi o zanieczyszczenie powietrza spalinami samochodowymi to najgorsza sytuacja jest w Warszawie. Stale rosnące natężenie ruchu powoduje coraz większe zagrożenie dla zdrowia ludzi. Toksyczność powietrza zależy od składu chemicznego zanieczyszczeń oraz od wielkości i morfologii zawieszonych w powietrzu cząstek pyłu. Spaliny silników samochodowych zawierają węgiel pierwiastkowy, związki organiczne, w tym węglowodory aromatyczne pochodzące z niepełnego spalania paliwa. Są też różne dodatki do paliw i ropy (metale i ich związki).
Spaliny samochodowe mogą również zawierać pewne ilości metali ciężkich pochodzących ze ścierania i korozji metalowych części silnika i rury wydechowej. Istotna jest także emisja zanieczyszczeń powstających na skutek ścierania opon, hamulców i innych części pojazdów. Mamy liczne dowody na to, że np. składniki spalin z silników diesla mogą powodować u ludzi niekorzystne skutki zdrowotne, zarówno o charakterze toksycznym, jak i kancerogennym, a także alergicznym, np. astmę. Emisja cząstek stałych z silników wysokoprężnych jest o jeden lub dwa rzędy wielkości wyższa niż z pojazdów z zapłonem iskrowym. Dodatkowym czynnikiem wpływającym u nas na wysokie zanieczyszczenia komunikacyjne jest duża liczba pojazdów starych, mocno zużytych, które emitują więcej toksycznych substancji niż samochody nowe, nowocześniejsze i spełniające surowe normy środowiskowe.
Warszawa-Zdrój?
Jednak Warszawa nie znajduje się na wysokim miejscu w rankingach zagrożenia zanieczyszczonym powietrzem.
– Ponieważ tutaj tzw. niska emisja, poza emisją z pojazdów samochodowych, nie wygląda najgorzej (dotyczy to zwłaszcza zanieczyszczeń komunalnych). Typując potencjalnie silnie zanieczyszczone miasta, należy popatrzeć na fizyczną mapę Polski. Łatwo zauważyć, że takim zagrożonym miastem jest np. Żywiec. Jest on położony w kotlinie, a poziom emisji komunalnej jest tam ekstremalnie wysoki, nie tylko z powodu używania palenisk domowych, opalanych często węglem bardzo niskiej jakości, ale także z powodu tradycji spalania różnego typu odpadów na otwartej przestrzeni.
W tym kontekście nietypowym miastem o wysokim stopniu zanieczyszczenia powietrza jest Pszczyna. Wiele badań (w niektórych z nich uczestniczyłem) wskazywało w tym mieście np. na wysoki poziom stężeń pyłu o średnicy mniejszej od 10 mikrometrów, tzw. PM10, oraz pyłu drobnego, tzw. PM2,5. Wydaje się, że powodem tego jest zarówno duża emisja komunalna, emisja drogowa, jak również lokalizacja na szlaku mas powietrza przemieszczających się przez Bramę Morawską. Ponieważ dominują tutaj wiatry z kierunków południowych (zwłaszcza z południowego zachodu) i północnych, do Pszczyny docierają często zanieczyszczenia z Ostrawy i z centrum Górnego Śląska.
Czy Pszczyna i Żywiec figurują w rankingu?
– Tak, ale trzeba wiedzieć, że sam ranking nie ma decydującego znaczenia w ocenie zagrożenia zdrowotnego, ponieważ najważniejsza jest informacja o poziomie stężeń zanieczyszczeń na niewielkim obszarze, w którym żyjemy i pracujemy. Przykładowo, jeśli mieszkamy przy bardzo ruchliwym skrzyżowaniu, to lokalne stężenia będą z pewnością bardzo wysokie, nawet gdy średnie stężenia w całym mieście będą znacznie niższe (co uplasuje to miasto niżej w rankingu).
Oczywiście tworzenie rankingów najbardziej zanieczyszczonych miast ma swoje zalety. Przede wszystkim pozwala zwrócić uwagę opinii publicznej na problem zanieczyszczenia powietrza i inspiruje do działań naprawczych. Ma również istotną wartość informacyjną. Z pewnością miasta sklasyfikowane jako najbardziej zanieczyszczone takimi są. Dotyczy to jednak grupy miast. Natomiast poszczególne miejsca zawsze są kontrowersyjne. Przede wszystkim nie ma sensu porównywać miast dużych z małymi miasteczkami.
Oby Krakowanie nie zaczeli składać pozwów:) jak pewien mieszkaniec Rybnika http://www.portalsamorzadowy.pl/ochrona-srodowiska/rybnik-smog-mieszkaniec-skarzy-skarb-panstwa-o-50-tys-zlotych,80022.html