Włodzimierz Cimoszewicz,
senator, b. premier
Patriotyzm to niezmiennie dbałość o powodzenie swojej ojczyzny. W różnych momentach i różnych warunkach może to oznaczać coś innego. Zawsze więc trzeba prawidłowo odczytać znaki swojego czasu. Dzisiaj to działanie zmierzające do tego, by w gwałtownie zmieniającym się świecie nie zostać w tyle, by sprostać rosnącej konkurencji, by w ramach powstającego nowego globalnego podziału pracy znaleźć się w miejscu dającym szansę Polakom na godne i bezpieczne życie. Wszystko to oznacza konieczność ciągłych, często trudnych zmian, których wspólnym mianownikiem jest modernizacja. Dotyczy to gospodarki, państwa i społeczeństwa. Patriotą jest ten polityk, który ma odwagę mówić rodakom trudne prawdy, nawet za cenę podwyższonego ryzyka strat w sondażach i wyborach. Zaprzeczeniem patriotyzmu jest zaś tumanienie ludzi nacjonalistyczną i ksenofobiczną retoryką i gestami.
Prof. Magdalena Środa,
filozof, etyk
Politycy w bardzo oficjalnych wypowiedziach uważają, że patriotyzm to jest zestaw cnót o charakterze militarnym, choć trudno powiedzieć, do czego miałyby nam dziś służyć takie cnoty. Jest natomiast wyraźna potrzeba patriotyzmu obywatelskiego, patriotyzmu małych cnót, nie zorganizowanych akcji samobójczych zwanych szumnie powstaniami, ale skuteczności, pracowitości dla dobra wspólnoty, zaufania, wzajemnej pomocy, rozsądku, przywiązania do tego, co mamy. W deklaracjach odświętnych i politycznych rzadko mówi się o tym, że potrzeba nam lepszych związków sąsiedzkich, kiedy sąsiad pomaga swemu sąsiadowi. Sfera relacji międzyludzkich, wychodzących poza najbliższą rodzinę jest bardzo ważna. Jesteśmy bowiem społeczeństwem rodzinocentrycznym i mitocentrycznym, ale wspólnota z nas żadna.
Prof. Michał Kleiber,
fizyk, prezes PAN
Niezbędna jest zdolność do racjonalnej oceny przyszłej roli Polski w Europie i na świecie, prowadząca do stworzenia własnego modelu rozwoju, uwzględniającego wprawdzie rozwiązania zastosowane kiedyś przez innych, ale również aktualną dynamikę rozwoju cywilizacyjnego oraz nasze uwarunkowania historyczne i kulturowe. Po drugie, potrzebne jest systematyczne rozwijanie zdolności poprzez systemy edukacji, badań naukowych i wdrażania innowacji, do gromadzenia, przetwarzania, dystrybucji, ochrony i tworzenia wiedzy – kluczowego nośnika rozwoju w nadchodzących czasach. Po trzecie wreszcie, konieczne jest stworzenie w kraju warunków do szybkiego rozwoju najzdolniejszym obywatelom i przedsiębiorstwom podejmującym globalne wyzwania – przy zapewnieniu na starcie równych szans dla wszystkich. Patriotyzm dzisiaj to pełne zaangażowanie się w taki program modernizacyjny państwa.
Izabela Jaruga-Nowacka,
posłanka SLD, b. wicepremier
Różnie ten patriotyzm wygląda w różnych czasach. Dziś dla ludzi lewicy powinien oznaczać np. praktykowanie praw wyborczych kobiet. Od kiedy uzyskały one prawa na równi z mężczyznami, mogą pracować w domu, ale i wykonywać różne zawody z prawem do takich samych zarobków jak mężczyźni, a także mają np. prawo do stanowienia prawa i sprawowania władzy. To jeden wycinek współczesnego patriotyzmu. Inny to być otwartym na drugiego człowieka, starać się go zrozumieć, a nie dyskryminować, być tolerancyjnym wobec innych wyznań czy innego pochodzenia narodowego lub innych przekonań czy podejścia do życia. Dziś patriotyzm to nie tylko solidarność wobec innych Polaków, a nawet nie tylko wobec Europy, ale i wobec świata. Tylko tak rozumiany patriotyzm może nam dobrze służyć.
Prof. Witold Kieżun,
prakseolog
Trzeba się starać doprowadzić do sprawnego funkcjonowania naszego państwa, aby było lepiej zorganizowane i osiągało dobre wyniki ekonomiczne, zapewniało wykształcenie, opiekę zdrowotną i spokojną starość emerytalną. Wszystko to powinno się odbywać przy poczuciu spójności kulturowej, przy rozwoju polskiej tradycji narodowej, wyrosłej z kultury europejskiej, ale mającej swoją specyfikę. Patriotyzm czasów pokoju polega przede wszystkim na myśleniu kategoriami dobra ogólnego, a nie indywidualnego czy partyjnego. Do tego trzeba podporządkować interesowi zespołowemu własne dążenia. Jestem przerażony, gdy widzę kłótnie wynikające z niezrozumienia, czym jest interes ogółu.
Teresa Torańska,
publicystka
Nie trzeba dziś oddawać życia, trzeba natomiast poświęcać się pracy i być uczciwym w dosłownym sensie. Patriota to dobry obywatel, który głosuje i jest aktywny, ale nie zmierza do wywołania kolejnej wojny na górze, i w ogóle żadnej wojny. Już się nawalczyliśmy.
Prof. Zdzisław Sadowski,
ekonomista
Patriotyzm oznacza troskę o losy całego społeczeństwa, a nie tylko poszczególnych grup, troskę, by kraj pomyślnie się rozwijał wraz z jego kulturą, by był rządzony przez rozsądnych ludzi. W tradycji jest też ofiarowanie krwi w obronie ojczyzny. W określonych sytuacjach pojawia się to jako smutna i bolesna konieczność. Daleki jestem jednak od tego, by tę daninę krwi wysuwać na czoło, choć w przeszłości wielokrotnie dawaliśmy dowody najwyższego poświęcenia. Trzeba jednak robić wszystko, by tej smutnej konieczności unikać.
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy