ASTRONOMIA Najmniejsza planeta Europejscy astronomowie pracujący w obserwatorium w Chile odkryli najmniejszą jak dotąd planetę poza Układem Słonecznym. Ten obiekt niebieski oddalony jest o 20,5 roku świetlnego od Ziemi i okrąża gwiazdę Gliese 581 w gwiazdozbiorze Wagi. Planeta ma masę 17 razy większą od Ziemi i rozmiar mniej więcej Neptuna. Do tej pory poza granicami Układu Słonecznego znajdowano tylko gazowe olbrzymy przypominające Jowisza. W porównaniu z nimi ciało niebieskie krążące wokół gwiazdy Gliese 581 można uznać za liliputa. Odkrycie to świadczy, że planety występują we wszechświecie częściej, niż sądzono. Nie można jednak liczyć, że na (relatywnie) małym globie powstało życie. Planeta krąży wokół swego słońca bardzo blisko, temperatura jej powierzchni przekracza zapewne 150 stopni Celsjusza. PALEONTOLOGIA Prawda o King Kongu W filmowej opowieści o King Kongu jest rdzeń prawdy. Przez prawie milion lat w Azji rzeczywiście żyła ogromna małpa, Gigantopithecus blacki, największy z naczelnych, jaki kiedykolwiek istniał. Było to ponadtrzymetrowe zwierzę o masie 500 kg, które z pewnością często spotykało się z ludźmi poszukującymi pokarmu. Gigantopitek był łagodnym wegetarianinem, który żywił się pędami bambusa i w konfrontacji z przebiegłymi myśliwymi z gatunku homo erectus nie miał wielkich szans. Jak obliczył niedawno kanadyjski geochronolog, Jack Rink, ostatnie supermałpy wymarły przed 100 tys. lat i z pewnością to ludzie przyczynili się do ich wyginięcia. GEOGRAFIA Polska stacja polarna ma 30 lat W tym roku przypada 30-lecie działalności Stacji Polarnej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na Szpicbergu. Historia stacji sięga 1938 r., kiedy na przedpolach lodowców Kaffioyry prowadzono pierwsze w tym rejonie polskie badania geomorfologiczne. W latach 50. powędrowała tam kolejna wyprawa, podczas której zbudowano niewielki domek. I to właśnie on stał się kamieniem węgielnym rozbudowanej z czasem stacji. Teraz znajduje się tu magazyn sprzętu i żywności oraz sauna, wykorzystywana czasem jako suszarnia lub pralnia. A sama stacja znajduje się poza granicami obszarów chronionych, posłużyła już jako baza dla 27 wypraw podejmowanych przez naukowców, alpinistów i płetwonurków. Natomiast lodowce Waldemara i Ireny, którymi od lat zajmowali się Polacy, znalazły się w sieci światowego monitoringu glacjologicznego World Glacjology Monitoring Service w Zurychu. Druga polska narodowa stacja polarna znajduje się na Antarktydzie. KOMUNIKACJA Wodorowe tramwaje w stolicy W Warszawie naukowcy pracują nad projektem wagonów, które mają być napędzane wodorem. Byłyby to pierwsze w Europie pojazdy szynowe, które nie potrzebują sieci trakcyjnej i mogą jeździć bez ładowania nawet cały dzień. Prace nad modelem prowadzone są w Instytucie Elektrotechniki w Międzylesiu. Nowoczesny tramwaj miałby zamontowaną na dachu butlę z paliwem. Ale bez obaw! Zdaniem specjalistów, ryzyko wybuchu jest znacznie mniejsze od eksplozji zbiornika z gazem lub zwykłym paliwem. W dalszych planach jest już opracowanie wagonów tramwajowych, które miałyby być zasilane prądem wytwarzanym w superkondensatorach. Czyli akumulatorach o znacznie większej objętości. Być może pierwszy testowy wóz wodorowy wyjedzie na stołeczne ulice za półtora roku. TECHNOLOGIE Superbaterie Samsung opracował ogniwo paliwowe dla laptopów, które potrafi dostarczać energię przez okres dwukrotnie dłuższy niż dotychczas stosowane źródła zasilania. Nowe ogniwa potrzebują do pracy około 200 cm sześc. metanolu. Dzięki niemu mogą pracować przez około 15 godzin. Maksymalna moc takiej baterii to 50 watów, a przeciętna – 20 W. Koreańska firma przedstawiła też niedawno zasilane butanem ogniwo paliwowe dla domów. 220 g gazu wystarczało do produkcji 100 W energii przez pięć godzin. MEDYCYNA Dlaczego chude mleko jest zdrowe? Prof. Alvaro Alonso z Harvardu i hiszpańscy naukowcy z Uniwersytetu Nawarry przekonywali niedawno na łamach „The American Journal of Clinical Nutrition”, że chude mleko i produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu redukują ryzyko nadciśnienia tętniczego aż o 50%. Badania zostały przeprowadzone w ciągu dwóch lat na grupie 6 tys. ochotników. Wyniki tylko potwierdziły przypuszczenia lekarzy. Odtłuszczone mleko i jego przetwory są zdrowsze niż pełnotłuste. Dotyczy to jednak przede wszystkim dorosłych, osób powyżej 20. roku
