Jak wyjść z nałogu?

W rzuceniu picia lub palenia mogą pomóc środki farmakologiczne i psychoterapia
Każdy z nas na setki sposobów jest zachęcany, kuszony lub namawiany, by zapalił papierosa lub wypił alkohol. Łatwo jest wpaść w nałóg, ale trudno z niego wyjść. Wiedzą o tym ci, którzy próbują z nim walczyć. Metod jest wiele.

Pożegnanie z papierosem

Wiele osób próbuje rzucić palenie, ale po pewnym czasie znów sięgają po papierosa. Ich organizm domaga się nikotyny. Ten głód nikotynowy można zmniejszyć, stosując – dostępne w aptekach bez recepty – gumy do żucia i plastry lub preparat zyban do kupienia wyłącznie na receptę.
Gumy do żucia są dwa rodzaje: z dawką 2 mg lub 4 mg nikotyny. Żucie gumy 2-miligramowej to jakby wypalenie 2/3 papierosa. Nałogowi palacze powinni zacząć od gumy z 4-miligramową dawką nikotyny. Przez 3 kolejne miesiące należy żuć 8-12 kostek gumy na dobę mniej więcej co godzinę. Żucie powinno trwać ok. 30 minut. Działanie preparatu odczuwa się już po 5 minutach. Nie każdy może leczyć się w ten sposób. Po gumę nie powinny sięgać kobiety w ciąży, zaś osoby z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy oraz chorobą wieńcową tylko po konsultacji z lekarzem.
Inną metodą jest przyklejenie plastra antynikotynowego. Plaster przez skórę dostarcza organizmowi palacza nikotyny. Przeznaczony jest dla tych, którzy wypalają ponad 20 papierosów dziennie. Można go kupić w 3 rozmiarach z zawartością 52,5 mg, 35 mg lub 17,5 mg nikotyny. Palacze zaczynają od najsilniejszych plastrów, stopniowo przechodząc na coraz słabsze. Plaster nakleja się zawsze o tej samej porze na nieowłosioną skórę, zmieniając miejsce przyklejenia. Kuracja maksymalnie może trwać do trzech miesięcy. Nie wolno w tym czasie palić, trzeba też zwrócić uwagę na przeciwwskazania. Nie mogą ich stosować osoby cierpiące na arytmię, po zawale, kobiety ciężarne i karmiące.
Większość palaczy dobrze toleruje lek antynikotynowy – zyban. Stosując go, zgodnie z zaleceniem lekarza, nie czujemy potrzeby dostarczenia organizmowi nikotyny; dawkowanie: maksymalnie dwie tabletki po 150 mg dziennie. Należy jednak zwrócić uwagę na przeciwwskazania m.in. nie powinny zażywać go osoby uskarżające się na niewydolność układu oddechowego i zaburzenia w układzie krążenia.
Skuteczna w wielu przypadkach jest akupunktura i elektroakupunktura. W 80% przypadków wystarcza jeden zabieg. Seans antynikotynowy trwa ok. dwóch godzin (w przypadku elektroakupunktury 10-15 minut). Osoby, u których niezbędny jest drugi zabieg, w okresie między seansami nie mogą palić.
Przyzwyczajenie organizmu do coraz mniejszej dawki nikotyny ułatwiają specjalne filtry Venturi. Kuracja trwa 4 tygodnie, filtry można kupić bez recepty w aptekach. Palacze zaczynają od filtrów numer 1, po tygodniu stosują filtr numer 2, w następnym tygodniu numer 3 i wreszcie w ostatnim, czwartym tygodniu – numer 4. Venturi ma pomóc w całkowitym rzuceniu palenia.

Trzy etapy wychodzenia
z alkoholizmu

Programy wychodzenia z alkoholizmu planowane są dla każdego na wiele miesięcy, nawet lat. Leczenie odbywa się w trzech etapach. Pierwszy to odstawienie alkoholu i odtrucie organizmu (w szpitalu lub ośrodku w tym wyspecjalizowanym) oraz uzupełnienie niedoborów żywieniowych. W celu zmniejszenia drżenia mięśniowego, omamów i innych objawów abstynencyjnych podaje się diazepam. W etapie drugim prowadzi się psychoterapię. Często pacjent zaczyna również stosować 12-stopniowy program AA (Anonimowych Alkoholików). Jest to niezwykle cenne uzupełnienie ambulatoryjnych form terapii antyalkoholowej. W etapie trzecim zwraca się uwagę na utrzymanie długotrwałej abstynencji i prowadzi dalszą rehabilitację. – Zarówno badacze, jak i praktycy są zgodni co do tego, że stosowanie jakichkolwiek środków farmakologicznych nie może być traktowane jako leczenie uzależnienia od alkoholu – podkreśla dr Bohdan Tadeusz Woronowicz. – Przez wiele lat w polskim lecznictwie odwykowym powszechną metodą było wymuszanie abstynencji poprzez podawanie pacjentom disulfiramu w formie doustnej (anticol, antabus) lub w formie implantu (esperal, disulfiram). Przy obecnych możliwościach korzystania z nowoczesnych metod leczenia uzależnienia od alkoholu proponowanie tych środków należy traktować jako działanie nieprofesjonalne i nieetyczne.
Coraz więcej uwagi poświęca się obecnie środkom hamującym tzw. przymus picia, które zmniejszają “głód” alkoholowy lub osłabiają “nagradzające” działanie alkoholu. Preparaty te mogą być stosowane wyłącznie pod kontrolą lekarza i traktowane jako czynnik wspomagający psychoterapię uniezależnienia się od alkoholu. Podawanie jedynie tych środków nie daje szans na wyleczenie z alkoholizmu.

Biohipnoza

Jedną z ciekawszych metod terapeutycznych, stosowanych w leczeniu osób uzależnionych od nikotyny i alkoholu jest tzw. biohipnoterapia czy biohipnoza – jedna z form klinicznej hipnozy. – Literatura światowa dotycząca uzależnień mówi o tym, że dobry rezultat w leczeniu można osiągnąć wtedy, gdy terapeuta czy lekarz potrafi znaleźć właściwą metodę dla danego pacjenta – mówi Alina Leciejewska-Nosal, kierownik Centrum Psychoterapii i Rozwoju Indywidualnego “Ben” w Warszawie.
Hipnoza w stanie czuwania jest formą oddziaływań na świadome i nieświadome struktury psychiki, ciała oraz wolę pacjenta, mającą na celu zablokowanie nałogu z jednoczesnym wyeliminowaniem objawów abstynencyjnych, co w praktyce zapobiega nawrotom choroby. – Najczęściej wystarcza jeden seans – podkreśla dr Sonia Geller, psycholog. – Hipnoza w stanie czuwania różni się tym od hipnozy tradycyjnej, że podczas seansu nie zmierza się do wyłączenia świadomości, czyli pacjent nie zapada w głęboki sen hipnotyczny. Ma kontakt z otoczeniem, bo widzi i słyszy, ma świadomość miejsca i sytuacji, w jakiej się znajduje.
Celem oddziaływania hipnozy jest zablokowanie pociągu do nikotyny lub alkoholu obecnego w myślach, skojarzeniach, napięciu emocjonalnym, fizycznym itp.
– Kolejne etapy programu pracy z pacjentem składają się z rozmowy kwalifikacyjnej, która ma na celu potwierdzenie faktu uzależnienia od nikotyny lub alkoholu (bywa, że obu nałogów) i wykluczenie poważnych chorób, które mogą uniemożliwić stosowanie tej metody – wyjaśnia Sonia Geller. – Podczas rozmowy sprawdzamy także poziom motywacji pacjenta do wyleczenia się z nałogu. Potem następuje przygotowanie do seansu biohipnozy i pomoc w utrzymaniu przez 24-72 godziny abstynencji (w przypadku uzależnienia od alkoholu). Kolejny etap to jednorazowy seans hipnozy grupowej, po którym jest sesja indywidualna w celu sprawdzenia i utrwalenia efektywności seansu. Poszczególne etapy przebiegają różnie, zależnie od stopnia zaawansowania uzależnienia, motywacji do leczenia, ogólnego stanu psychicznego pacjenta. Przeciwwskazaniami do stosowania biohipnozy są psychozy (także alkoholowe), schizofrenia, depresja endogenna, padaczka, guzy mózgu, tętniaki i zmiany zanikowe. Nie przyjmuje się do terapii dzieci i młodzieży przed 18. rokiem życia.
Najczęściej wystarczy dwukrotna wizyta w Centrum, by nałogowiec całkowicie wyzbył się pociągu do alkoholu lub nikotyny.
Biohipnoza jest zalecana szczególnie tym osobom uzależnionym od nikotyny czy alkoholu, które mimo wielu prób nie były w stanie utrzymać dłuższej abstynencji, cierpią z powodu objawów abstynencyjnych, czują się bezradne wobec nałogu, chociaż ze względów zdrowotnych powinny zachować abstynencję, zawiodły się na innych metodach terapii.

NIE PAL i NIE TYJ
Wiele osób obawia się, że po rzuceniu palenia przytyją. Dlatego rzucając palenie, warto zadbać o prawidłową dietę. Jej podstawą są niskokaloryczne warzywa i owoce.
Pięć rad do zapamiętania:
jedz pięć porcji« warzyw i owoców dziennie,
jedz co najmniej jedną porcję bogatą w witaminę A (marchew, szpinak, morele, pomidory, brokuły),
jedz co najmniej jedną porcję bogatą w witaminę C (czarną porzeczkę, truskawki, kapustę (także kiszoną), brokuły, pomarańcze, grejpfruty, kiwi),
jedz co najmniej jedną porcję bogatą w błonnik (jabłka, gruszki, owoce suszone, większość warzyw),
jedz warzywa kapustne (kapustę, brokuły, kalafior).

* jedna porcja to:
1 jabłko (gruszka, kilka śliwek, banan itp.) lub
1/2 szklanki owoców lub surowych warzyw lub
3/4 szklanki soku owocowego lub warzywnego lub
1/4 szklanki suszonych owoców.

Czy ty lub ktoś bliski jest na drodze do alkoholizmu?
Sygnały ostrzegawcze:
picie niewielkich ilości alkoholu,
upijanie się i kace,
kłamanie na temat picia, ilości alkoholu, irytacja, gdy padają takie pytania,
picie w samotności, chowanie alkoholu “na zapas”,
namawianie innych do picia,
ryzykowne zachowania po wypiciu,
urywanie się filmu, niepamiętanie tego, co się działo,
ciągłe mówienie o piciu alkoholu,
wahania nastroju,
używanie alkoholu jako ucieczki od kłopotów,
tzw. mocna głowa, więc picie sporych ilości,
drobne wykroczenia, awantury, konflikty z otoczeniem po wypiciu alkoholu,
przemiany, np. osoba na ogół nieśmiała po wypiciu staje się duszą towarzystwa itp.,
nadwrażliwość.

Tu znajdziesz pomoc
Pomarańczowa linia – tel. 0 800 14 00 68; t Centrum Psychoterapii i Rozwoju Indywidualnego “Ben”, (0-22) 625 48 44, 628 92 81 w. 255; t Fundacja Biuro Służby Krajowej AA w Polsce, tel. (0-22) 828 04 94, adres korespondencyjny: 00-950 Warszawa 1, skr. poczt. 243; t wszystkie terenowe kluby AA; t Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przy MZiOS, (0-22) 836 69 01, 836 76 83, 836 77 93; t Ośrodek Terapii Uzależnień Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie (0-22) 642 66 11 w. 275, 385; t Polska Liga Trzeźwości (0-22) 825 69 06; t Fundacja Zdrowia i Trzeźwości (0-22) 628 75 26; t Centrum Leczenia Odwykowego i Oddział Detoksykacyjny dla Kobiet Uzależnionych od Alkoholu (0-22) 810 78 58, 810 78 49; t telefony zaufania dla anonimowych alkoholików: (0-22) 628 75 26; t “Nadzieja” Charytatywne Stowarzyszenie Niesienia Pomocy Chorym Uzależnionym od Alkoholu (0-81) 743 91 11; t palacze mogą skorzystać z akupunktury i elektroakupunktury oraz terapii odwykowej Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego.

1. Jak szybko po przebudzeniu zapalasz papierosa?
a) w ciągu 30 minut – 1 pkt
b) po 30 minutach – 0 pkt
2. Czy trudno powstrzymać ci się od papierosa w miejscach, w których jest zakaz palenia?
a) tak – 1 pkt
b) nie – 0 pkt
3. Z którego papierosa możesz najłatwiej zrezygnować?
a) z pierwszego porannego – 1 pkt
b) z każdego – 0 pkt
4. Ile papierosów dziennie wypalasz?
a) < 15 – 0 pkt
b) do 25 – 1 pkt
c) > 26 – 2 pkt
5. Kiedy palisz częściej: przed południem, czy po południu?
a) przed południem – 1 pkt
b) po południu – 0 pkt
6. Czy palisz, leżąc w łóżku podczas choroby?
a) tak – 1 pkt
b) nie – 0 pkt
7. Jaka jest zawartość nikotyny w twoich papierosach?
a) < 0,9 mg – 0 pkt
b) 1,0-1,2 mg – 1 pkt
c) >1,2 mg – 2 pkt
8. Czy zaciągasz się dymem papierosowym?
a) nigdy – 0 pkt
b) czasami – 1 pkt
c) zawsze – 2 pkt

Im więcej punktów, tym większe uzależnienie.