Lepsze życie dla każdego

Polska musi dbać o ekologię. Dla Europy i dla siebie Margot Wallstroem – Komisarz Unii Europejskiej ds. Środowiska specjalnie dla „Przeglądu” Na początek, ważna wiadomość. Rozszerzenie Unii Europejskiej jest przesądzone. Jej liderzy potwierdzili to podczas czerwcowego szczytu organizacji w Göteborgu. Równocześnie wskazali koniec roku 2002 jako datę zakończenia negocjacji akcesyjnych z tymi krajami kandydackimi, które wypełnią wszystkie zobowiązania. Dotyczy to także Polski, która jak wszyscy inni musi wprowadzić do swojego systemu prawnego wszystkie niezbędne rozwiązania prawne obowiązuje w UE, w tym dyrektywy dotyczące standardów ochrony środowiska. W szczególności dotyczy to wzmocnienia ekologicznych działań na poziomie regionalnym i lokalnym (gdzie wprowadza się najwięcej rozwiązań w dziedzinie ochrony środowiska). Potrzebne są dalsze inwestycje ekologiczne. To wciąż niezbędny warunek pełnego członkostwa w Unii. Jako komisarz odpowiedzialny za stan środowiska w Unii chcę podkreślić, że nie chodzi wyłącznie o spełnienie kryteriów formalnych członkostwa w UE. Rzecz w tym, byśmy w skali całego kontynentu (łącznie z krajami nowo wstępującymi do Unii) mogli zapewnić w naszym otoczeniu wysoki standard ochrony ekologicznej, czystsze powietrze, lepszą wodę do picia i poprawę stanu zdrowia milionów Europejczyków. Czyli – mówiąc krótko – lepszy standard życia dla wszystkich. W tej dziedzinie – trzeba to powiedzieć – Polska nie zakończyła jeszcze wyznaczonej „pracy domowej”. Wiele udało się już zrobić i znaczna część europejskich rozwiązań prawnych w sferze ochrony środowiska została przez was przyjęta, włączając w to przepisy dotyczące generalnej ochrony środowiska, walki z zanieczyszczeniami wody i zanieczyszczeniami chemicznymi. To wyraźny postęp, który dostrzegamy także w Brukseli. Ale dopiero wprowadzenie wszystkich niezbędnych uregulowań prawnych w dziedzinie ekologii będzie zwieńczeniem dzieła. Czas na województwa i powiaty Warto też pamiętać o jednym. Implementacja europejskiego prawa w dziedzinie ochrony środowiska to dopiero pierwszy krok w stronę realizacji ekologicznych standardów Unii. Ważna jest też jakość administracji, która owe rozwiązania wprowadza. W Polsce konieczne jest, moim zdaniem, wzmocnienie zwłaszcza władz na szczeblu województw, powiatów i gmin. Poszerzenie ich zdolności do skutecznego bronienia środowiska. Choć negocjacje akcesyjne prowadzone są na szczeblu rządu, właśnie administracje regionalna i lokalna będą wprowadzać w życie przepisy dotyczące ochrony środowiska. Czyli – będą spełniać kluczową rolę w walce o środowisko. Zobowiązania dla województw i innych szczebli samorządu płynące z dyrektyw europejskich są bardzo szerokie. Niektóre przepisy wymagają od tych ogniw władzy zdolności do przygotowania programów redukcji zanieczyszczeń, zgodnych ze standardami UE. W tym celu potrzebne będą skomplikowane prace koncepcyjne i techniczne. Na tym samym poziomie władzy spocznie odpowiedzialność za – przykładowo – inwestycje w infrastrukturze transportowej czy planowanie rozwoju przemysłu. Z tego punktu widzenia, ogromne znaczenie ma dyrektywa UE dotycząca zintegrowanej kontroli i zapobiegania zanieczyszczaniu środowiska (IPPC), nakazująca organom samorządów takie działanie, by walkę o lepsze środowisko traktować w sposób kompleksowy i stosować w tym celu najdoskonalsze możliwe technologie. Podobnie jak wcześniej w kilku innych krajach Unii, praktyczna realizacja dyrektywy IPPC w Polsce nie będzie łatwa. Bez wątpienia konieczna okaże się lepsza (niż dzisiaj) współpraca w dziedzinie ekologii pomiędzy poszczególnymi ogniwami władzy. Warto pamiętać o jeszcze jednym zadaniu, które przypadnie władzom regionalnym i lokalnym. To odpowiedzialność za skuteczne wprowadzanie w życie przepisów i pilnowanie ich przestrzegania. Wymaga to zakupu specjalistycznego sprzętu np. do badania jakości wody i powietrza, by doprowadzić do identycznych standardów jakości wody i atmosfery w Polsce i innych częściach (zjednoczonej) Europy. Informacje te – o odpowiednio wysokiej jakości i rzetelności – trzeba będzie przekazywać w regularnych raportach do władz UE w Brukseli, a także udostępniać je opinii publicznej. Ponieważ w Polsce reforma administracyjna jest stosunkowo młoda, zobowiązania te są szczególnie istotne. Województwa i powiaty dopiero organizują skuteczne funkcjonowanie. Powinno się znaleźć czas na wzmocnienie ich zdolności działania w sferze ekologii poprzez większe kompetencje urzędników. Chcąc w tym pomóc, Komisja Europejska organizuje specjalne programy szkoleniowe, m.in. w ochronie środowiska. Nie zastąpi to jednak własnej odpowiedzialności polskich władz za dobre przygotowanie do członkostwa w UE – piłka znajduje