Ukazało się drugie wydanie książki Anny Strońskiej „Dopóki milczy Ukraina”. Jest ono poszerzone o jeden rozdział, w którym autorka odpowiada m.in. na recepcję pierwszego wydania. Jest to bardzo interesujący tekst nie tylko ze względu na wypowiedzianą treść, ale także z powodu przenikającego go niepokoju. Ten niepokój udziela się czytelnikowi. Trzeba dodać, że podobne uczucie daje się wyczuć w części społeczeństwa mającego wrażenie, że obecny stosunek Polski do spraw ukraińskich jest wysoce nieodpowiedni. „Polski” – to znaczy władz, mediów i autorytetów społecznych. Rozdziały tej książki były pierwotnie drukowane w paryskiej „Kulturze” i w swojej wymowie są zgodne z poglądami Jerzego Giedroycia. „Czytam bardzo uważnie „Dopóki milczy Ukraina” – pisał do autorki redaktor „Kultury” – książka jest rzeczywiście znakomita i nareszcie te sprawy ukraińskie są postawione w sposób bardzo trzeźwy. (…) Mam nadzieję, że Pani książka da dużo do myślenia zarówno Ukraińcom, jak i Polakom i przyczyni się do sprecyzowania naszej polityki, tzn. powstania naszej polityki wschodniej, bo w tej chwili są to tylko sztance i frazesy”. Obecnie Polska już ma politykę wschodnią, ale wielu sądzi, że lepiej by nie mieć żadnej, niż mieć taką właśnie. Sztance i frazesy nabrały mocy i kierują tą polityką. Przyjęcie książki Anny Strońskiej przez stronę ukraińską było takie, że ambasada Ukrainy w Warszawie złożyła w polskim Ministerstwie Kultury i Sztuki protest przeciw udzieleniu dotacji na druk tej książki. W Polsce powstaje coraz więcej pism i organizacji potępiających nastawienie antyukraińskie, „dobrze by było, gdyby podobny proces zachodził również na Ukrainie”, ale niestety nie zachodzi. Pozostaje wiele niewyjaśnionych uczciwie lub celowo przemilczanych problemów we wzajemnych stosunkach. Oficjalny optymizm obu stron nie wytrzyma próby czasu. Są sprawy, których uczciwe nazwanie wywołuje niemal zgrozę u zwolenników pojednania. Zwolennicy pojednania w jednym punkcie zgadzają się z przeciwnikami: jedni i drudzy mówią pozytywnie lub negatywnie o pojednaniu narodów polskiego i ukraińskiego. Naród jednakże ukraiński nie uczynił nam żadnej krzywdy, natomiast rachunki mamy z faszystami ukraińskimi, z różnymi ich frakcjami, a przede wszystkim z UPA. Przemilczeć – do czego się Polaków nakłania – niesamowite zbrodnie tych faszystów, to tak albo i gorzej jakby przemilczeć Katyń. „W latach 1943-1944 w niegdysiejszych województwach – w lwowskim, tarnopolskim, stanisławowskim i wołyńskim – śmierć męczeńską poniosło co najmniej sto dwadzieścia tysięcy ludzi” – przypomina Anna Strońska i cytuje Marka Nowakowskiego, który w swojej laudacji książki Ewy i Władysława Siemaszków o ludobójstwie na Wołyniu mówił m.in.: „dzieło Siemaszków obala fałszywe mity rozpowszechnione przez relatywizatorów obu stron – jeżeli już z trudem przyznających, że zdarzały się tam na Kresach, w latach 1939-1945 rzeczy straszliwe, to wtłaczających je w formułkę „wojny domowej”,… tymczasem zdziesiątkowana wcześniej sowieckimi masakrami i wywózkami strona polska stanowiła wówczas zaledwie ułamek tamtejszego potencjału ludnościowego. Nie była w stanie (…) stworzyć nawet skutecznej samoobrony, wystawiona po prostu na rzeź przeprowadzoną metodycznie przez różne ugrupowania ukraińskie – bulbowców, melnykowców, Ukraińską Powstańczą Armię – wspomagane przez szerokie rzesze okolicznego chłopstwa”. Autorytety polskie liczą, że o tym wszystkim można zapomnieć. Ukraińskie jednak nie zapominają i… stawiają pomniki, honorują nazwami ulic, dają prawa kombatanckie zbirom mającym na rękach krew tysięcy ofiar polskich, ale także ukraińskich, bo nie wszyscy Ukraińcy chcieli przyłączyć się do akcji faszystów. „Po II wojnie światowej, po definitywnym ustaleniu granic jeszcze przez prawie pięć lat toczyły się w południowo-wschodniej Polsce zajadłe walki o terytoria dla przyszłej, dopiero w przyszłości wyzwolonej, w przyszłości niepodległej Ukrainy. Spodziewany wybuch III wojny światowej miał się zakończyć ustaleniem granicy tym razem na naszą niekorzyść. Bieszczady, Małopolska – to nie była konfrontacja z systemem komunistycznym, tylko etniczna czystka, szykowanie obszarów zamieszkanych wyłącznie przez Ukraińców, więc bezspornie ukraińskich. Banderowcy i melnykowcy w swoich żądaniach terytorialnych wyszli daleko poza niegdysiejszą linię Curzona, domagając się (…) dziewiętnastu, tak jest, dziewiętnastu powiatów. Białej Podlaski, Parczewa, Włodawy, Chełma, Krasnegostawu, Hrubieszowa, Zamościa, Tomaszowa Lubelskiego, Biłgoraja, Lubaczowa, Jarosławia, Przemyśla, Brzozowa, Sanoka, Leska, Krosna, Jasła, Gorlic i Nowego Sącza”. Dodajmy, że dziś drukowane mapy etnicznych granic Ukrainy obejmują te terytoria. I to nie żadni
Tagi:
Bronisław Łagowski
