Godna praca ma być dla wszystkich Polskę przez wiele lat cechowało zjawisko emigracji, zarówno politycznej, jak i ekonomicznej. Przystąpienie naszego kraju do Unii Europejskiej w 2004 r. nadało temu zjawisku zupełnie nową dynamikę. Płytkość rynku pracy, bezrobocie, niskie wynagrodzenia, zła atmosfera w pracy, niewielkie szanse rozwoju wpływały na decyzję o wyjeździe z Polski, czasowym lub na stałe. Magnesem były zdecydowanie wyższy standard życia oraz lepsze warunki pracy i wynagradzania. Dzięki zasadzie swobodnego przepływu osób w ramach jednolitego rynku UE (włączając w to Europejski Obszar Gospodarczy) oraz z uwagi na ogromne różnice w wynagrodzeniu za pracę znacząco nasiliły się migracje zarobkowe Polaków do krajów Europy Zachodniej. Po 1 maja 2004 r. były one masowe, a duży odsetek stanowiły osoby o wysokich kwalifikacjach. Od kilku jednak lat charakter procesów migracyjnych w Polsce się zmienia. Dostrzegalny jest trwały trend, nieznany dotychczas, a z pewnością nie w takiej skali, napływu do Polski pracowników spoza UE. Spowodowany został on m.in. wprowadzeniem przepisów uprawniających do podejmowania czasowego zatrudnienia w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Polski rynek pracy staje się coraz atrakcyjniejszy dla cudzoziemców, a dodatkowo pojawiają się sygnalizowane przez pracodawców niedobory, wywołane m.in. emigracją poakcesyjną. Obok zjawisk pozytywnych dla rynku pracy, takich jak zaspokajanie podaży na pracę w wielu jego segmentach, widać również te negatywne – pracę w szarej strefie, wyzysk, omijanie i łamanie praw pracowniczych, ograniczanie należnego wynagrodzenia, a także pracę przymusową i handel ludźmi. Badania międzynarodowe i doświadczenia organizacji działających na rzecz pracowników migrujących wskazują, że migranci zarobkowi są znacznie częściej ofiarami bezprawnych praktyk ze strony pracodawców niż pracownicy lokalni. Dodatkowo pandemia COVID-19 wyraźnie wpłynęła na kondycję podmiotów działających na rynku pracy. Takie zjawiska jak niepewność, brak środków na utrzymanie czy zagubienie w gąszczu nowych przepisów, powszechnie podnoszone przez lokalnych pracowników, były zwielokrotnione w przypadku pracowników migrujących, których dodatkowo dotknęły problemy związane z ograniczaniem podróżowania i przymusową kwarantanną po przekroczeniu granicy. Aby skutecznie sprostać wyzwaniom i eliminować negatywne zjawiska, również w trudnym okresie wychodzenia z pandemii koronawirusa, potrzebne są strategiczne działania instytucjonalne organów państwa i samorządów lokalnych oraz ich agend, organizacji pozarządowych, a także partnerów społecznych – organizacji pracodawców i związków zawodowych. Związki zawodowe w Europie Zachodniej w wielu przypadkach skutecznie odpowiedziały na wyzwania pojawiające się wraz z masową imigracją polskich pracowników. Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych ma w tym zakresie doświadczenie. Przez wiele lat współpracowaliśmy dość ściśle ze związkami zawodowymi z Wielkiej Brytanii i Szwajcarii. Jednym z lepszych przykładów są inicjatywy norweskich związków zawodowych, starających się działać dla ponad 100 tys. imigrantów z Polski, stanowiących najliczniejszą grupę pracowników migrujących w Norwegii. Wciąż jest jednak wiele do zrobienia. Powinniśmy wymieniać doświadczenia i dobre praktyki w perspektywie międzynarodowej. Nie ulega dla nas wątpliwości, że aby być skutecznym w Polsce, warto się uczyć od najlepszych. Norweskie związki zawodowe z pewnością do takich należą. Właśnie dlatego OPZZ wraz ze swoimi strategicznymi partnerami: • Norweską Konfederacją Związków Zawodowych (Landsorganisasjonen i Norge), największą centralą związkową w Norwegii, • Stowarzyszeniem Interwencji Prawnej, jedną z największych w Polsce organizacji pozarządowych zorientowanych na pomoc migrantom i uchodźcom, • Międzyzakładowym Związkiem Zawodowym Pracowników Ukraińskich w Polsce, jedynym związkiem zawodowym w Polsce działającym na rzecz obrony praw i reprezentowania interesów pracowników cudzoziemskich, rozpoczyna realizację – ze wsparciem Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog Społeczny – Godna Praca” – projektu Sustainable, Inclusive and Decent Work for All (SIDA, Zrównoważona, inkluzywna i godna praca dla wszystkich). Projekt rozpoczął się w lutym 2020 r. i potrwa 24 miesiące, choć już wiadomo, że koronawirus zmienił harmonogram jego realizacji. Na podstawie doświadczeń norweskich, w szczególności norweskich związków zawodowych, oraz wykorzystując wiedzę i doświadczenia ekspertów Stowarzyszenia Interwencji Prawnej i Międzyzakładowego Związku Zawodowego Pracowników Ukraińskich w Polsce, chcemy jak najlepiej przygotować związkowców z OPZZ do działania dla pracowników migrujących na polskim rynku pracy i wraz z nimi. Chcemy, aby godna praca była
Tagi:
dialog społeczny, epidemia, imigracja, Imigranci, koronawirus, migracje, migracje zarobkowe, Norwegia, Norweska Konfederacja Związków Zawodowych, OPZZ, pandemia, polityka migracyjna, pracownicy, rynek pracy, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Związek Zawodowy Pracowników Ukraińskich w Polsce, związki zawodowe
