Sugestie Genseka

Autor: Grzegorz Sołtysiak | 23 października, 2000

Zapis nieznanej rozmowy Stanisława Kani z Erichem Honeckerem Wydarzenia Sierpnia 1980 r. były jednym z najważniej­szych momentów w historii stosunków Polski z NRD. Doprowadziły faktycznie do ich zamrożenia. Charakterystyczną reakcją Niemców na powstanie „So­lidarności” była wypowiedź ministra bezpieczeństwa państwa Ericha Mielke, z 30 września 1980 r., który stwierdził: „To, co się dzieje w Polsce, jest dla nas w NRD sprawą zasadniczą, kwestią życia”. Niemcy otwarcie krytykowali polski rząd i kierownictwo partyjne za ustępstwa względem “Solidarności”, zaś sam Honec­ker na konferencji przedstawicieli państw członkowskich Układu Warszawskiego w Moskwie, która obrado­wała 5 grudnia 1980 r., był najgorętszym zwolennikiem interwencji militarnej w Polsce. Jak się wydaje, brak decyzji o wkro­czeniu wojsk Układu Warszawskiego do na­szego kraju rozczarował przywódcę NRD i zdo­pingował niemieckie służby specjalne do wni­kliwej obserwacji sytuacji w Polsce. Rezultatem działań STASI był raport przygotowany w pierw­szej połowie lutego. Wynikało z niego, że PZPR nie jest przygotowana do zjazdu, a liczne organizacje partyjne znajdują się pod wpływem „Solidarności”. Honecker uzbrojony w takie wiadomości spotkał się z ówczesnym I sekretarzem KC PZPR – Stanisławem Kanią. Rozmowa miała na celu przede wszystkim uzyskanie zapewnień polskiej strony o dotrzymaniu zobo­wiązań gospodarczych, jednakże Honecker nie omiesz­kał dokonać oceny sytuacji w Polsce i zasugerować polskiemu koledze najlepszych rozwiązań sytuacji. Poniżej publikujemy obszerne fragmenty notatki z tego spotkania. Dokument pochodzi ze zbiorów Archiwum Dokumentacji Historycznej PRL. Sprawozdanie ze spotkania tow. Stanisława Kani z tow. Erichem Honeckerem, Hubertusstock k/Berlina, 17 lutego 1981 r. Tajne specjalnego znaczenia Spotkanie odbywało się w ośrodku recepcyjnym tzw. domku myśliwskim i trwało od godz. 13.30 do godz. 19.00. E. Honecker stwierdził przy przywi­taniu, iż cieszy się, że doszło do tego spotkania, gdyż ma ono znaczenie nie tylko dla współpracy PRL z NRD, lecz także dla kształtowania sytuacji w obo­zie krajów socjalistycznych. “Na bieżąco śledzimy rozwój sytu­acji w Polsce, osobiście szczegółowo zapoznałem się z przebiegiem VIII Ple­num KC PZPR1), a kiedy przeczytałem wystąpienia tow. Stanisława Kani, oraz tow. T. Grabskiego i K. Barcikowskie­go poleciłem, by bez najmniejszej zmiany teksty te wydrukować. Wyniki VIII Plenum i podjęte decyzje spotkały się w NRD z dużym oddźwiękiem, oceniamy go bardzo wysoko. Bardzo pozytywnie odebraliśmy mianowanie tow. Wojciecha Jaruzelskiego na stano­wisko premiera2). Niemcy zawsze mieli i mają zamiłowanie do wojska, zaś tow. W. Jaruzelski jest u nas bardzo znany, a jego exposé sejmowe odbiło się w NRD szerokim echem”. Tow. Stanisław Kania dziękując za serdeczne przywitanie, przekazał po­zdrowienia od członków Biura Poli­tycznego dla tow. E. Honeckera i całe­go kierownictwa NSPJ. (…) W trakcie 2,5-godzinnej wypowiedzi tow. S. Kania przedstawił sytuację spo­łeczno-ekonomiczną Polski i działal­ność partii, trudności i przeszkody, z ja­kimi spotykamy się na drodze stabiliza­cji w kraju oraz omówił stan aktualny i perspektywy rozwoju stosunków go­spodarczych i handlowych między PRL i NRD. Ze szczególną aprobatą i radością tow. Honecker przyjął wiadomość i za­pewnienie tow. S. Kani, iż w bieżącym roku Polska dostarczy, zgodnie ze zobo­wiązaniem, do NRD 1,9 mln ton węgla. Wypowiedź tow. Ericha Honeckera (…) Widzimy, że kierownictwo pol­skiej partii w sposób jasny stwierdziło, że dojrzał czas, by zająć zdecydowane stanowisko. Mówiąc to, pragnę, byście uwzględnili naszą specyficzną sytuację, nasze położenie. Na społeczeństwo NRD oddziałuje nie tylko “Głos Amery­ki”, ale i 35 stacji radiowych, które przez całą dobę nadają podburzające audycje w języku niemieckim, zaś w telewizji na trzech kanałach RFN próbu­je nas rozmiękczyć ideolo­gicznie. To jest realna sytu­acja, w jakiej się znajdujemy, stąd też taka akceptacja dla waszego VIII Plenum KC, które, jak już powiedziałem, znalazło u nas duże echo i pełną aprobatę. Wroga propaganda, rozpowszechniana poprzez wszystkie możliwe środki, stawia roz­wój sytuacji w Polsce w szerszym ukła­dzie sił na świecie. Z tego też względu zarówno treść, jak i duch spotkania przy­wódców krajów socjali­stycznych w Moskwie ma­ją nadal swoją wymowę i aktualność, i my uważa­my, że polscy komuniści będą sami w stanie pokonać trudności i że socjalistyczna Polska może być pewna naszej solidarności. Przyznam, że myśmy na ostatnim