Witamina D należy do związków biologicznie czynnych, które odgrywają istotną rolę w przebiegu wielu procesów, które zachodzą w organizmie człowieka. Do grupy związków nazywanych witaminą D należą: witamina D2 (ergokalcyferol) oraz witamina D3 (25-hydroksycholekarcyferol). Pierwsza postać witaminy wytwarzana jest głównie przez organizmy drożdży, druga zaś forma powstaje przy udziale promieni słonecznych. Szacuje się, iż około 90% witaminy D3 powstaje przy udziale promieni słonecznych poprzez ich oddziaływanie na prowitaminę znajdującą się w warstwach skóry właściwej. Dlatego też w okresie jesienno-zimowym, wówczas, gdy występuje mniejsze nasłonecznienie, dostarczenie odpowiedniej ilości witaminy D z innych źródeł jest kluczowe.
Witaminę D dostarczamy do naszego organizmu poprzez:
• ekspozycje na promienie słoneczne
• spożywanie naturalnych źródeł pokarmowych
• suplementację
• spożywanie produktów wzbogacanych
Działanie witaminy D
Witamina D odgrywa szczególnie ważna rolę w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu. Bierze ponadto czynny udział we wchłanianiu wapnia oraz fosforu, oddziałując tym samym na ich metabolizm. Niedobory witaminy D mogą przyczyniać się do wystąpienia schorzeń ze strony układu kostnego takich jak: osteoporoza, osteomalacja (rozmiękczenie kości), bóle kostne oraz krzywica. Stężenie tej witaminy jest również istotne do prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego. Związki witaminy D czynnie oddziałują na przytarczyce powodując wydzielenie parathormonu, dlatego też określa się ta witaminę, jako witaminę hormonalną. Przypisuje się również działanie na takie układy jak: układ mięśniowy, endokrynny, kostny oraz nerwowy. Aby zapewnić sprawne funkcjonowanie wymienionych układów w naszym organizmie niezbędna jest odpowiednia podaż witaminy D każdego dnia.
Niedobory
Coraz częściej stwierdza się znaczne niedobory w poziomie witaminy D u populacji, która charakteryzuję się ograniczonym dostępem do ekspozycji na promienie słoneczne. Do grupy osób o podwyższonym ryzyku wystąpienia niedoborów, należą także osoby, które stale używają kremów z silnymi filtrami UV, czy też spędzają dużo czasu w zaciemnionych pomieszczeniach. Nie prawidłowa podaż witaminy D może wynikać również z niewystarczającej ilości tej witaminy w codziennej diecie. Niedobór jest bardzo częsty z uwagi na trudne pokrycie zapotrzebowania wówczas, gdy wykorzystuje się jedynie jedno źródło do pozyskania witaminy D.
Codzienny jadłospis jako źródło witaminy D
Witamina D należy do związków, które posiadają zdolność rozpuszczania się w tłuszczach. Dlatego też warto sięgać po produkty bogato tłuszczowe, które pozwolą na lepsza przyswajalność tej witaminy. Produktem, który charakteryzuję się największą zwartością witaminy D jest tran. Zawiera on 250 µg witaminy D/ 100g produktu, gdzie zapotrzebowanie wynosi średnio od 5-10 µg/ osobę (w zależności od wieku oraz płaci). Drugą grupa produktów spożywczych, które dostarczą odpowiedniej ilości witaminy są ryby. Oprócz cennej witaminy D, produkty te są zasobne w inne ważne wiązki np. w nienasycone kwasy tłuszczowe. Ważny jest wybór odpowiednich gatunków ryb, które obfitują w duża ilość witaminy.
Zawartość witaminy D w poszczególnych gatunkach ryb (w 100g świeżego produktu):
• łosoś 13,00 µg
• sardynka 11,00 µg
• halibut 27,4 µg
• węgorz 30,00 µg
• szprot 18,80 µg
• śledź 14,00 µg
• szczupak 0,9 µg
• mintaj, morszczuk 0,10 µg
Inne produkty pochodzenia zwierzęcego, które są źródłem witaminy D to przed wszystkim produkty mleczne (masło, mleko, sery itp.), a także jaja, podroby w tym zwłaszcza wątroba (cielęca, wieprzowa, wołowa).
Zawartość witaminy D w produktach mlecznych(w 100g świeżego produktu):
• masło 0,80 µg
• ser pełnotłusty żółty 0,19 µg
• śmietana 30% 0,22 µg
• śmietana 18% 0,14 µg
• ser camembert, brie 0,20 µg
W świecie roślin witaminę D odnaleźć możemy zwłaszcza w grzybach, kiełkach roślin oraz drożdżach. W grzybach np. pieczarkach, boczniak czy kurkach odnaleźć nawet do 2, 0 µg tej witaminy.
Nadmierna podaż
Zarówno nadmierna podaż jak i niedobór witaminy D, mogę wywierać negatywne skutki na funkcjonowanie organizmu. Zbytnia ilość witaminy D może występować na skutek jej nadmiernej podaży ze środków farmakologicznych, czy tez samej suplementacji. Hiperwitaminoza skutkuje pojawianiem się zwiększonej ilości składników mineralnych: wapnia oraz fosforu, co zaburza pracę miedzy innymi układu krwionośnego czy kostnego. Prowadzi to do wystąpienia zaburzenia rytmu serca, a także pojawiania się zwapnień w niektórych narządach (kamica nerkowa, zwapnienia w płucach). Do typowych objawów podczas hiperwitaminozy należą: wymioty, osłabienie, biegunki oraz omdlenia.
Należy pamiętać o codziennym dostarczaniu odpowiedniej dawki witaminy D zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie wielu układów w organizmie. W wyborze odpowiednich produktów, które dostarczą do naszego organizmu odpowiedniej dawki witamin D, pomoże nam dietetyk. Specjalista żywieniowy dzięki nowoczesnemu programowi do układania jadłospisów Kcalmar.pro stworzy prawidłowo zbilansowany jadłospis pod względem wszystkich składników odżywczych z uwzględnieniem odpowiedniej podaży witaminy D. Dietetyka z wybranego miasta można znaleźć dzięki wyszukiwarce dietetyków na kcalmar.com, wpisując w wyszukiwarkę np. Dietetyk Kraków, wraz z oznaczeniem specjalnościami. Można wówczas łatwo wyszukać dietetyka, który jest ekspertem w tworzeniu planów żywieniowych opartych na produktach obfitujących w witaminę D z uwzględnieniem suplementacji.
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy