Młodzi dochodzą

Młodzi dochodzą

Złota siedemnastka młodej polskiej plastyki

Kto jest młodym w sztukach pięknych? Definicja wydaje się bardzo trudna, bo dopiero duży dorobek artystyczny i trwałe miejsce na rynku pozwalają naprawdę dostrzec talent. Wciąż zatem uchodzą za młodych twórcy, którzy przekroczyli lat 40, a nawet 50, np. Dorota Nieznalska (44 l.), Wilhelm Sasnal (45 l.), Paweł Althamer (50 l.), Piotr Uklański (50 l.) czy Artur Żmijewski (51 l.). A co z młodszymi? W naszym przeglądzie postawiliśmy sztywną granicę – 35 lat i ani dnia więcej. Redakcyjni konsultanci musieli zatem się napracować, aby z setek młodych, ale nie debiutujących, wybrać tych, którzy bardzo dobrze rokują. Prof. Jan Tutaj, rzeźbiarz, autor pomnika Jana Matejki w Krakowie, napisał, że typowanie talentów przed 35. rokiem życia to zajęcie nieobiektywne, ale wybrał aż 10 nazwisk wyróżniających się artystów związanych z krakowską ASP. Krytyczka sztuki Monika Małkowska kierowała się prestiżowymi konkursami i coroczną wystawą Coming Out – najlepszych dyplomów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Dla Karoliny Nowak-Sarbińskiej, ekspertki sztuki współczesnej, ważne były miejsce na rynku i udział w prezentacjach za granicą.

Problemem byłoby teraz uszeregowanie młodych artystów w formie rankingu. Za co stawiać punkty? Za liczbę wystaw czy nagród? A może za ceny prac uzyskiwane na aukcjach? Wymyśliliśmy inne kryterium. Wiek kalendarzowy. Od najmłodszego do najstarszego, bo jednak wiek ma znaczenie. Młody musi ostro się przebijać, a trochę starszy ma już tę inicjację za sobą i jest mu nieco łatwiej. Artystów z tego rankingu wiele przy tym łączy. Po pierwsze, są niesamowicie pracowici, liczba ich obrazów, rzeźb, grafik i prezentacji zwykle przekracza setkę. Czyli są zdania, zresztą słusznie, że ilość przechodzi w jakość, a ćwiczenie czyni mistrza. Po drugie, większość nadal się uczy, jest słuchaczami studiów doktoranckich albo wiąże się z uczelnią, by asystować przy uczeniu innych. To znów potwierdzenie tezy, że człowiek powinien się uczyć przez całe życie.

1. Karolina Jabłońska – ur. w 1991 r. (27 lat). Studiowała w Krakowie i Pradze. Maluje figuratywne obrazy tradycyjną techniką olejną na płótnie. Zwykle są to duże prace. Skala jest ważna, bo na tych wielkich płótnach oglądamy horrory. Makabryczne sceny duszenia, przenoszenia czy zjadania zwłok ludzkich przez koty, konie lub… dżdżownice jednak nie przyprawiają nas o dreszcz przerażenia. To raczej horror klasy B, na którym widzowie zgodnie zaśmiewają się z najkrwawszych scen. Jest zafascynowana nurtem art brut. Czy dla tak młodej osoby nie jest to postawa uciążliwa? Karolina Jabłońska nie chce być jednak łagodną dziewczyną, tzw. dobrym materiałem na żonę malarza mężczyzny. Tytuł jednego z jej obrazów brzmi: „Ktoś siedzi jej na plecach”.

2. Tomasz Kręcicki – ur. w 1990 r. (28 lat). Tak jak Karolina Jabłońska studiował malarstwo w krakowskiej ASP, ale prócz tego tworzy filmy, wraz z ich scenografią i muzyką. Jego wystawy indywidualne były prezentowane w Krakowie, Berlinie i Wiedniu. Maluje to, co go otacza – codzienne życie. W szkicowniku artysty można znaleźć zdjęcia z prasy i reklam. Jego obrazy, głównie poprzez motyw dłoni, nawiązują też do czynności malarskich. Artysta unika szufladkowania, nie chce być kojarzony z jednym konkretnym stylem artystycznym. Razem z Karoliną i kolegą ze studiów Cyrylem Polaczkiem założyli niezależną galerię pod nazwą Potencja.

3. Marlena Biczak – ur. w 1989 r. (29 lat) w Częstochowie. Ukończyła Wydział Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Była m.in. stypendystką Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wybitne osiągnięcia naukowe i artystyczne. Laureatka grand prix w konkursie Grafika roku 2012. Zajmuje się wklęsłodrukiem, malarstwem, lecz równie mocno związana jest z projektowaniem graficznym. Członkini grupy artystycznej Banda. Odbyła wiele staży w redakcjach, agencjach reklamowych i wydawnictwach, a także w Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK. Aktywna w artystycznym ruchu studenckim, ma też talenty organizatorskie.

4. Tomasz Trzupek – ur. w 1989 r. (29 lat). Pochodzi z Krakowa, ale studiował i mieszka w Warszawie. Najpierw ukończył Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, a równolegle pojawiał się na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych i dziś zajmuje się obiema dziedzinami. Jest współautorem projektów i aranżacji wystaw w pracowni JEMS Architekci. Zdobył wiele nagród i wyróżnień, a kończąc ASP, znalazł się na wystawie Coming Out, był też finalistą prestiżowej Nagrody Siemensa. Jeden z wyróżnionych obrazów to „Dom Zły”, a więc etyka miesza się u niego z estetyką. Również w pracy dydaktycznej łączy obie wyuczone dyscypliny jako asystent w Pracowni Malarstwa i Rzeźby na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej.

5. Jacek Dudek – ur. w 1988 r. (30 lat) w Limanowej, uczył się w liceum plastycznym w Nowym Wiśniczu. Jego prace są awangardowe, a więc niejednoznaczne, tytuły mają ascetyczne. Głównym środkiem wypowiedzi Jacka Dudka jest rzeźba w drewnie i kamieniu. Zajmuje się też rysunkiem i malarstwem. Pracuje na stanowisku asystenta w Instytucie Sztuki PWSZ w Tarnowie. Jego rzeźb w Polsce nie wystawia się zbyt często, za granicą zdobywają jednak najczęściej główne nagrody. „Zapewniamy, że wrażenie jest duże”, powiedziano na otwarciu prezentacji w rodzinnej Limanowej.

6. Edyta Dufaj – ur. w 1988 r. (30 lat). Jest absolwentką Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dyplom otrzymała w 2013 r. Jej specjalnością jest fotografia, którą dostrzeżono np. na konkursach Nikona, Fulbrighta, Adobe, w Nowym Jorku, Lille, Warszawie, Poznaniu, Krakowie, Łodzi itd. Jej obrazy znajdują się „między czystą rzeczowością i zwiewnym snem”, napisano w jednym z opracowań. Być może na tym polega sztuka interpretacji rzeczywistości za pomocą obiektywu, bo pozostawia nam dużo miejsca do namysłu i pracy wyobraźni.

7. Bartłomiej Chwilczyński – ur. w 1987 r. (31 lat) w Krakowie. Studiował na Wydziale Grafiki ASP (Najlepszy Dyplom 2012). Teraz robi doktorat i pracuje jako asystent. Uprawia grafikę warsztatową, projektową, malarstwo i rysunek. Jest jednym z założycieli grupy artystycznej Lito Team. – Do twórczości podchodzę instynktownie – mówi. – Intuicja i wspomnienia są dla mnie źródłem artystycznej wypowiedzi. Formy i kształty pojawiające się w moich pracach przywodzą na myśl piktogramy, znaki i ślady, które, wydobywając się z nieładu, porządkują pierwotny chaos. Wciągam odbiorcę w grę z podświadomością, wyobraźnią i wrażliwością. Nie narzucam treści.

8. Agata Kus – ur. w 1987 r. (31 lat). Po ASP w Krakowie. Tworzy malarstwo, rysunek, kolaż, instalacje, wideo, performance. W pracach ukazuje różne oblicza kobiecości. Stara się wytłumaczyć proces dojrzewania oraz formowanie się tożsamości. Niejednokrotnie w jej twórczości pojawiają się zwierzęta, tworząc odwołanie do symboli i mechanizmów podświadomości – człowiek to także zwierzę. Można wyczuć bunt feministki, bo u niej inicjacja, macierzyństwo zostawiają ślady w postaci ran i krwi, z drugiej strony z ran tych wysypują się skarby i drogie kamienie.

9. Jan Podgórski – ur. w 1987 r. (31 lat) w Kielcach. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na Wydziale Malarstwa, a w 2015 r. obronił tam pracę doktorską i pracuje na tej uczelni. Napisał rozprawę „Sekwencja odczytywania, części składowe obrazu”. W Muzeum Sztuki Współczesnej w Radomiu pokazał wystawę „Rytmy i rytuały”, podczas której prezydent miasta wręczył kielczaninowi nagrodę. Artysta zajmuje się rysunkiem, malarstwem oraz ilustracją książkową. Wypowiada się także na temat wielkich obrazów, które w naszych czasach zdobyły obywatelstwo – tzw. murali.

10. Irmina Staś – ur. w 1986 r. (32 lata) w Żelechowie. Studiowała na Wydziale Grafiki i Malarstwa ASP w Łodzi i na Wydziale Malarstwa ASP w Warszawie. Jej profesor Leon Tarasewicz tak ją scharakteryzował: „To przykład sztuki dojrzewającej pod wpływem osobistych doświadczeń artystki, które stały się dla niej polem pogłębionych refleksji i poszukiwań. Dawno, bardzo dawno nie spotkałem młodego artysty, którego życie i twórczość tak mocno tworzyłyby spójną całość. Prawdopodobnie jej indywidualizm skrystalizował się dzięki długiemu okresowi izolacji spędzonemu w szpitalach. Systematyczna praca, analiza współczesności i powolne przechodzenie jej twórczości na drugą stronę widzialności i niewidzialności, do wnętrza organizmu i odczuć ludzkich”.

11. Krzesimir Wiater – ur. w 1986 r. (32 lata) w Krakowie. Tutaj ukończył studia na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych. Otrzymał dyplom z wyróżnieniem w pracowni rzeźby prof. Bogusza Salwińskiego w 2011 r. Zajmuje się rzeźbą, rysunkiem, malarstwem.

12. Dariusz Milczarek – ur. w 1985 r. (33 lata) w Radomiu. Ukończył Wydział Malarstwa w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Otrzymał dyplom z wyróżnieniem i ponad tuzin różnych nagród w konkursach. Teraz jest na środowiskowych studiach doktoranckich. Jego prace nierzadko zahaczają o teatr. Wygrał m.in. konkurs na plakat do sztuki Juliusza Słowackiego „Beatrix Cenci” dla Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Laureat stypendiów im. Jana Matejki, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Prezydenta Miasta Krakowa.

13. Mateusz Pawlak – ur. w 1984 r. (34 lata) w Warszawie. Zdobył najlepszy dyplom ASP w Warszawie – Coming Out 2017. Wcześniej skończył Technikum Handlowe w Warszawie oraz Akademię Wychowania Fizycznego, by szukać sukcesu w ASP w stolicy. Najbardziej zachwycił znawców cyklem obrazów „Geometria przypadku”. W tych pracach zawarte są często motywy prozaiczne, takie jak talerz zupy czy ludzie w autobusie, widoczne jest też poczucie humoru, bo jak inaczej potraktować obraz „Dlaczego chłopcy to trójkąciki, a dziewczynki to kółeczka”.

14. Michał Sroka – ur. w 1984 r. (34 lata) w Rzeszowie. Mieszka i pracuje w Krakowie. Odbył studia na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie, ale wcześniej ukończył Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej. Obecnie na studiach doktoranckich i jednocześnie asystent w Pracowni Malarstwa ASP. Brał udział w kilkudziesięciu wystawach, licznych konkursach, warsztatach, ale także aktywnie pomagał w organizacji wystaw, konferencji i pokazów filmowych. Zajmuje się malarstwem, rysunkiem, malarstwem ściennym, grafiką warsztatową, fotografią i projektowaniem. Współpracuje z Muzeum Etnograficznym w Warszawie oraz University of Applied Arts w Wiedniu. Członek fundacji Transporter Kultury.

15. Michał Stonawski – ur. w 1984 r. (34 lata). Tworzy trójwymiarowe obiekty złożone z obrazów olejnych na płótnie. Jego prace, inspirowane malarstwem hiperrealistycznym, stanowią studium struktury skorodowanych materiałów, takich jak blacha czy drewno. Artysta eksponuje oznaki procesu niszczenia, którym podlegają przedmioty codziennego użytku. Jego twórczość to mikroświat na ogromnych obrazach. Minimalistyczne, zdyscyplinowane obrazy są rodzajem hołdu złożonego zwykłym przedmiotom.

16. Bartłomiej Węgrzyn – ur. w 1984 r. (34 lata) w Miejscu Piastowym. W 2009 r. ukończył z wyróżnieniem Wydział Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Obecnie asystent w Pracowni II Rysunku na Wydziale Rzeźby. Stypendysta China Scholarship Council oraz programu Socrates Erasmus. Autor licznych wystaw w kraju i za granicą. W latach 2010-2012 uczestniczył w rezydencjach artystycznych w Chinach (Chong-
qing, Organhaus 501 Art Space), w czasie których zaprezentował cykl rzeźb „Very existence objects”. Jego zagraniczne doświadczenia stały się źródłem nowego, interesującego języka artystycznego.

17. Artur Blusiewicz – ur. w 1983 r. (35 lat). Absolwent Wydziału Grafiki ASP w Krakowie. Od 2006 r. pracuje na macierzystej uczelni. Był współzałożycielem i członkiem grupy Gili-Gili. W latach 2012-2015 współpracował jako ilustrator z magazynem „KTW”. Ma już stopień doktora sztuki. Głośna była jego wystawa „Czy to możliwe, żeby robić buty z jedzenia?”. Tworzy dzieła balansujące na styku różnych dyscyplin twórczych, takich jak rysunek, obiekt oraz instalacja. Zestawia pozornie odrębne byty, które w pewnym układzie tracą autonomię na rzecz innych obiektów. Artysta wyznaje, że ma sentyment do witryn sklepowych lub rzemieślniczych.

Z pewnością przedstawiona lista jest niepełna, ale liczymy, że jej pojawienie się będzie bodźcem dla innych, którym twórczość artystyczna bardzo leży na sercu.

Wydanie: 15/2018, 2018

Kategorie: Kultura

Napisz komentarz

Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy