W jaki sposób przebywanie w lesie może wpłynąć na nasze samopoczucie i zdrowie Dużo się mówi o korzystnym wpływie lasu na zdrowie. Początkowo była to wiedza tradycyjna, ludowa, współcześnie jednak potwierdzona została wieloma badaniami naukowymi. Udało się też zidentyfikować część czynników, które za to odpowiadają, chociaż na pewno nie wszystkie i wiele pozostaje jeszcze do odkrycia. Las jest ekosystemem, w którym zachodzą procesy złożone i skomplikowane, zależności nie są więc jednoznaczne i czasem trzeba przyglądać się im całościowo, w kontekście różnych relacji międzygatunkowych i klimatycznych. W jaki sposób przebywanie w lesie może wpłynąć na nasze samopoczucie i zdrowie? Czy to tylko kwestia samego nastawienia, czy też stoją za tym inne, bardziej skomplikowane mechanizmy? Okazuje się, że mechanizmów tych jest naprawdę wiele. CZYNNIKI AEROBIOLOGICZNE Leśne powietrze ma zupełnie inny skład niż to, którym oddychamy w miastach. I nie chodzi tu tylko o proporcje tlenu i dwutlenku węgla, mniejsze zanieczyszczenie powietrza smogiem, związkami siarki, węgla czy też zwykłym kurzem. W leśnej atmosferze również „fruwa” sporo rzeczy. Są to jednak zwykle produkty pochodzenia roślinnego oraz naturalne komponenty, jak pyłek, strzępki grzybni lub organizmy jednokomórkowe. A co rośliny wydzielają do atmosfery? To przede wszystkim związki terpenowe: fitoncydy i olejki eteryczne. Fitoncydy (gr. phyton – „roślina” i łac. caedo – „zabijać”) to związki organiczne produkowane przez rośliny do samoobrony i komunikacji. Wszyscy dobrze znamy smak rozgryzanego czosnku. Zawiera on allicynę – substancję, która w razie uszkodzenia tkanek rośliny ma za zadanie zniechęcić lub zabić przeciwnika, czyli atakujące ją wirusy, bakterie albo grzyby. Allicyna nie traci swoich biobójczych właściwości po spożyciu; zjedzona dalej działa, dlatego jest skutecznym środkiem przeciw przeziębieniom. Podobnie ma się sprawa z substancjami, które wdychamy – nadal zachowują one swoje właściwości bakterio- i wirusobójcze, pomagając naszym organizmom utrzymać dobrą odporność. Działają też przeciwzapalnie. Do najbardziej znanych fitoncydów, wydzielanych głównie przez drzewa iglaste, należą α-pinen, β-pinen oraz cedrol. Olejki eteryczne należą do terpenów i znane są ze swoich właściwości zapachowych. Oprócz tego, że ładnie pachną, mają liczne właściwości prozdrowotne, pod warunkiem że nie mamy na nie alergii i że są dostarczane do organizmu w naturalnych stężeniach (a więc takich, jakie występują w przyrodzie). Koją układ nerwowy, działają przeciwzapalnie, bakterio-, wiruso- i grzybobójczo, potrafią np. zniszczyć ciągłość bakteryjnej ściany i błony komórkowej, w ten sposób prowadząc do uszkodzenia drobnoustrojów i ich śmierci. Niektóre z nich są zdolne zwalczyć nawet gronkowce czy paciorkowce oraz wirusa opryszczki. Ich wdychanie może odgrywać ważną rolę we wspomaganiu leczenia chorób układu oddechowego, a stosowanie zewnętrzne pomaga radzić sobie z chorobami skóry. (…) CZYNNIKI MIKROBIOLOGICZNE Jednokomórkowe organizmy mogą wchodzić w skład tzw. bioaerozolu – unosić się swobodnie w leśnym powietrzu bądź bytować na powierzchniach roślin, ściółki i gleby. Zwykle ich największe stężenie w atmosferze odnotowuje się rano, jest ich też więcej w pobliżu płynących wód, gdzie obecność wiatru i nurt wody wprawiają liście w ruch, przez co aerozole wirują w powietrzu, skąd mogą być wdychane. Ich oddechowa i pokarmowa droga pobrania, czyli np. wraz ze zjadanymi surowymi roślinami – malinami, jeżynami, pędami świerka (pamiętajmy o ryzyku bąblowicy, gdy spożywamy niemyte produkty znajdujące się blisko ziemi), sprzyja budowaniu odporności. Konkretne gatunki mikroorganizmów często pozostają w symbiozie z wybranymi gatunkami czy stanowiskami roślin, stąd tak ważna jest bioróżnorodność. W lasach naturalnych znajdziemy większe bogactwo mikroflory niż w lasach gospodarczych. Na szczególną uwagę zasługuje Mycobacterium vaccae – bakteria glebowa, z którą mamy styczność, gdy pracujemy w ogrodzie, zbieramy grzyby i zioła. Wpływa ona korzystnie na osoby chorujące na astmę i łuszczycę, działa przeciwlękowo i przeciwdepresyjnie, a także stymuluje mózg do wydzielania serotoniny, czyli hormonu szczęścia. CZYNNIKI PERCEPCYJNE Wzrok – jest wiodącym zmysłem w ludzkim sposobie poznawania świata. W postrzeganiu lasu ważną rolę odgrywają takie elementy jak: barwy (przewaga zieleni, niebieskiego i brązu), fraktalność struktur (o samopowielających się elementach, jak np. gałęzie czy liść paproci), natężenie światła, naturalne rytmy dnia i nocy. Trzeba jednak wiedzieć, że to nie wzrok odgrywa najważniejszą rolę, jeśli chodzi o mechanizmy odprężania się. Widok zieleni wpływa na podświadomość
Tagi:
aerobiologia, bakterie, biologia, Chorong Song, drewno, drzewa, dzika przyroda, earthing, ekosystemy, emocje, ewolucja, grounding, las, lasy, Masahiro Horiuchi, nauka, ochrona środowiska, przyroda, psychologia, psychologia ewolucyjna, psychoterapia, rośliny, środowisko naturalne, terapia, zdrowie, zdrowie publiczne
