Wpisy od Łukasz Grzesiczak
Gabinet lojalnych fachowców
Zdaniem ekspertów, to najdziwniejszy rząd w 20-letniej historii Republiki Czeskiej 10 lipca prezydent Miloš Zeman mianował nowy rząd premiera Jiříego Rusnoka. Ponadpartyjny gabinet fachowców będzie sprawował władzę tymczasowo, zastępując skompromitowany rząd Petra
Jestem ze Śląska – rozmowa z Arturem Rojkiem
– Przeszedłem taką drogę jak chyba każdy, od buntu przeciw tradycji, odmawiania obiadów niedzielnych po negowanie gwary. Wszystko, co kiedyś mnie dotykało, wspominam teraz z sentymentem. Dlatego bardzo żywo reaguję na wszelkie inicjatywy, które mądrze promują śląskość. Być Ślązakiem i pochodzić stąd to rodzaj dumy. Nie każdy region może się chwalić czymś takim – podkreśla Artur Rojek, muzyk, pomysłodawca OFF Festivalu, o którego genezie mówi: – Poszukiwanie muzyki, moment jej odkrycia, a później dzielenie się nią z kumplami było dla mnie ważnym przeżyciem. Praktykowałem to przez całe życie, w różnych formach: od skali mikro do makro. Dziś na nic nie trzeba czekać, klikasz i masz, co chcesz. To rodzi pewien problem – ludzie potrzebują kierunkowskazów. Sam to czuję, chociaż mam mocno określony gust i muzyką zajmuję się na co dzień. Muzyka dzieli się na dobrą i złą. Staramy się promować tę dobrą, alternatywę dla złej.
Lewica przez granicę
Cieszyn liczy 37 tys. mieszkańców, Czeski Cieszyn trochę ponad 25 tys. Partie lewicowe – trochę wbrew ogólnopolskim liderom – powołały Porozumienie Lewicy Cieszyńskiej. Deklarację współpracy podpisali działacze m.in. SLD, Ruchu Palikota, Unii Pracy, Komunistycznej Partii Czech i Moraw, Czeskiej Partii Socjaldemokratycznej oraz stowarzyszeń lokalnych. Razem chcą zdobyć władzę w obu ratuszach i współpracować. Padają propozycje, np. budowy wspólnych obiektów sportowych („Po co dwie hale pływackie, kiedy wystarczy nam jedna?”) i współpracy klubów („Dlaczego czescy hokeiści nie mogliby trenować na cieszyńskim lodowisku podczas remontu swojej hali?”). Wspólna może być też promocja turystyki, transport, a także patrole policyjne.
Czeska polityka do góry nogami
Afera romansowo-korupcyjna na szczytach władzy to największy skandal od czasów powstania Republiki Czeskiej w 1993 r. W efekcie akcji policyjnej Jednostki Zwalczania Przestępczości Zorganizowanej (UOOZ) zatrzymano czołowych czeskich polityków. Są wśród nich m.in.: szefowa gabinetu premiera, były szef wywiadu wojskowego, były przewodniczący klubu poselskiego ODS, były minister rolnictwa oraz były wiceminister tego resortu. Zarzuca się im łapownictwo i nadużywanie władzy. W zamian za niegłosowanie za odwołaniem rządu szefowa gabinetu premiera, Jana Nagyova, proponowała wysokie stanowiska w spółkach skarbu państwa. Premier Neczas podał się do dymisji i ogłosił, że chce wycofać się z polityki.
Zielone dla trawki
Słowacja zrobiła pierwszy krok w kierunku zmiany polityki antynarkotykowej. Parlament zatwierdził nowelizację ustawy dotyczącej złagodzenia kar za posiadanie narkotyków. Osoby mające przy sobie marihuanę na mniej niż dziesięć skrętów nie będą już musiały się obawiać więzienia. Ustawa czeka na podpis prezydenta. Nowe przepisy mają obowiązywać już przed wakacjami. Do palenia przyznaje się 18% Słowaków, a w Czechach marihuanę można w celach leczniczych legalnie kupić w aptece.
Niedobre, bo polskie
Powodem wielu polsko-czeskich zgrzytów dyplomatycznych w ostatnim czasie jest trwająca od roku w Czechach i na Słowacji nagonka na polską żywność, na którą skarżą się nasi przedsiębiorcy. Nie ulega wątpliwości, że kampanię czarnego PR przeciw polskiej żywności wspierały czeskie i słowackie władze. Zdesperowani producenci mówili nawet o wojnie handlowej i szukali wsparcia w Brukseli. Czesi wielokrotnie zapewniali, że nie prowadzą kampanii przeciw polskiej żywności. Chodzi jedynie o jakość. Polskie produkty kontrolowano częściej niż np. niemieckie.
10 lat Klausa
Przez 10 lat prezydentury Klaus zasłynął w Czechach i na arenie międzynarodowej jako eurosceptyk, doświadczony ekonomista i kreatywny słowotwórca. Po zakończeniu kadencji chce stanąć na czele instytutu własnego imienia. Z urzędu ustępuje w atmosferze skandalu, ponieważ czescy senatorowie przegłosowali postawienie go przed Trybunałem Konstytucyjnym za zdradę. Trybunał orzeknie, czy ustępujący prezydent dopuścił się naruszenia konstytucji, m.in. ogłaszając amnestię.
Tak się robi kino historyczne – rozmowa z Agnieszką Holland
– Praska wiosna była eksplozją i karnawałem wolności, po raz pierwszy zobaczyłam, że ludzie sami wychodzą na ulicę i są szczęśliwi z bycia we wspólnocie. Kiedy przyszła inwazja wojsk Układu Warszawskiego, zrozumieli, że przegrali, ale mieli wciąż nadzieję, że pozostaną jakieś enklawy wolności. Dla mnie to chyba najważniejsze doświadczenie. Chciałam opowiedzieć historię, z którą ludzie mogą się identyfikować. Myślę, że się udało – mówi Agnieszka Holland, reżyserka serialu „Gorejący krzew” o samospaleniu Jana Palacha. I dodaje: – Łatwo popaść w stereotyp, że Czesi to tchórze, a Polacy bohaterowie, Czesi są rozsądni, a Polacy – słomiany ogień. Gdyby ktoś naprawdę chciał zrozumieć odmienność czeskiej kultury, musiałby sięgnąć do odległych wydarzeń.
Zeman na Hradzie
Jakim prezydentem będzie Miloš Zeman, nikt nie potrafi odgadnąć. On sam twierdzi, że jest eurofederalistą i pragmatykiem. Nowy czeski prezydent jest za podwyższeniem podatków, przeciwko legalizacji marihuany i nie chce parytetów dla kobiet. Analitycy nie spodziewają się wielkich zmian w czeskiej polityce. Przewidują raczej, że prezydentura Zemana będzie bardziej aktywną kontynuacją prezydentury Václava Klausa. Pierwsze bezpośrednie wybory prezydenckie w Czechach pokazały też porażkę dużych partii, które nie mają skutecznych liderów.
Wybory w cieniu dekretów Beneša
Zwycięzcy pierwszej tury wyborów, Miloš Zeman i Karel Schwarzenberg, podczas telewizyjnej debaty najostrzej spierali się o nieoczekiwanie poruszoną kwestię dekretów Beneša, na mocy których w 1945 r. z powojennej Czechosłowacji wysiedlono 3 mln Niemców sudeckich.
Dzień przed debatą Schwarzenberg stwierdził, że skoro dekrety przestały obowiązywać wraz z przyjęciem przez Czechosłowację w 1991 r. Karty podstawowych praw i swobód, nie ma konieczności ich anulowania. To wywołało atak ze strony Zemana. Oskarżył on kontrkandydata o wspieranie interesów niemieckich i mówienie jak sudeták, skoro o wysiedleniach wyraża się jak o akcie, za który należałoby stawiać przed trybunałem międzynarodowym.
