Wpisy od Łukasz Grzesiczak

Powrót na stronę główną
Świat

Prezydent wszystkich Słowaków?

Przy ujawnianiu swoich poglądów wije się niczym piskorz, przekonania polityczne zmienia jak kameleon. Słowacki premier Robert Fico jest faworytem w wyborach prezydenckich. Według sondaży, poparcie dla niego sięga aż 40%. Robert Fico posiadł cenną umiejętność odgadywania potrzeb szerokich mas społecznych i odpowiadania na nie. Nawet jeśli te potrzeby są sprzeczne. Robert Fico chętnie powtarza słowa Deng Xiaopinga, że nieważne, czy kot jest czarny czy biały, ważne, żeby łapał myszy. Premier jest wyznawcą polityki „ciepłej wody w kranie”.

Wywiady

Ślązacy są Ślązakami – rozmowa z dr hab. Zbigniewem Kadłubkiem

– Rozmowy o Śląsku są męczące. Nawet nie wiemy, gdzie on jest. Wiele osób połamało sobie zęby na próbach geograficznego wyrysowania granic Górnego Śląska, choć ich wytyczenie nie jest niemożliwe. Gdzie jest teraz Górny Śląsk? Tam, gdzie się mówi po śląsku, można rzec, tam, „kaj sie godo” – mówi dr hab. Zbigniew Kadłubek, profesor Uniwersytetu Śląskiego. I dodaje: – Śląski to rodzący się język regionalny, który może być pewnym narzędziem komunikacji, ale unikajmy fanatyzmu. Niemieckość to jeden z wielu elementów tożsamości śląskiej. Górny Śląsk to dzisiaj świat nowoczesnych, wykształconych obywateli, ambitnych, twórczych i niezależnych.

Świat

Majątek podzielił koalicję

Kwestia zwrotu majątku kościelnego – kukułcze jajo podrzucone przez były prawicowy gabinet – zajmuje czeską opinię publiczną i polityków. Jest także linią demarkacyjną na lewej stronie czeskiej sceny politycznej, dzielącą komunistów i socjaldemokratów. Zwrot mienia Kościołów i związków wyznaniowych uchwalono w ubiegłym roku, lecz nadal ustalenia te są podważane. Zwrot mienia Kościołom wywołuje sprzeciw także katolików. Część wiernych przestaje dawać na tacę. Premier Bohuslav Sobotka apelował, aby Kościoły zrzekły się części roszczeń. Bez skutku.

Świat

Za koronami nie tęsknią

Choć europejska waluta na Słowacji ma już pięć lat, trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie o korzyści wstąpienia naszych południowych sąsiadów do strefy euro. Słowacy zdążyli się już przyzwyczaić do nowych pieniędzy. Nie wiadomo jednak, czy relatywnie wysokie bezrobocie (13,5%) i niższa niż w Polsce średnia pensja (784 euro wobec 864 w naszym kraju) są pokłosiem rezygnacji z własnej waluty, czy kryzysu gospodarczego, który od 2008 r. dławi europejską gospodarkę. Pewne jest, że Słowakom udało się wprowadzić euro bez podwyżek, których doświadczyli wcześniej przy podobnej operacji Niemcy czy Włosi. Dla Słowaków wprowadzenie przed pięcioma laty euro miało znaczenie prestiżowe. Ale gospodarka też zyskała. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne zwiększyły się w ciągu dwóch pierwszych lat nowej waluty ze 123 do 518 mln euro.

Świat

Słowacja skręca ostro w prawo

Lider neonazistowskiego ugrupowania Partia Ludowa Nasza Słowacja Marian Kotleba został wybrany w wyborach powszechnych na wojewodę w okręgu Bańska Bystrzyca. Rafał Pankowski ze Stowarzyszenia „Nigdy Więcej”, który od lat bada i monitoruje aktywność polskiej i europejskiej skrajnej prawicy, przekonuje, że słowacki przykład powinien być dla nas ostrzeżeniem. Skąd u naszych południowych sąsiadów ten wzrost znaczenia skrajnej prawicy? Powodem radykalizacji nastrojów Słowaków jest rosnące bezrobocie, największe od 2004 r. Na koniec 2012 r. bez pracy pozostawało ok. 14,5% obywateli.

Świat

Wszystko jest możliwe

W sobotę 26 października Czesi poznali wynik wyborów do sejmu. Wiara, że nowo wybrana izba niższa zakończy trwający kryzys polityczny, może się okazać krucha i naiwna. W parlamencie znajdzie się najwięcej w historii, bo aż siedem ugrupowań. To oznacza długie negocjacje koalicyjne. Zdaniem tygodnika „Respekt”, Czechy stają się „europejskim laboratorium agitacji”, w którym wyborcy co dwie dekady pozwalają się uwieść rewolucjonistom wstrząsającym życiem politycznym.

Kultura

Noblistka pisze dla wszystkich

Alice Munro inspiruje Almodóvara, psychiatrów, zawodowych literaturoznawców i czytelników, którzy książkę zabierają do pociągu w walce z nudą. 82-letnia Kanadyjka została tegoroczną laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, a sama nagroda staje się przewidywalna jak chyba nigdy dotąd. Polscy krytycy literatury nazywają czasem Munro kanadyjskim Czechowem. Inni mówią, że jest Emilem Zolą albo Balzakiem w spódnicy. To ciekawe, że niewielu nazywa ją po prostu Alice Munro. Dlaczego?

Kultura

Poezja nie czeka na polanie – rozmowa z Maciejem Meleckim

– Nasze czasy mocno zmieniły wzorzec poety. Kiedyś poeta był bliżej społeczeństwa poprzez wszelakiego rodzaju zawirowania historyczne. W latach 90., po transformacji, nastąpiło zdecydowane zerwanie z powinnością i celowością, które ciążyły na literaturze, a szczególnie na poezji. Poezja w służbie idei zawsze będzie słaba, wręcz grafomańska. Trzeba być bardzo dobrym poetą, aby nie popaść w pokraczność, pisząc o polityce – zauważa Maciej Melecki, poeta. O kondycji poetów i poezji mówi: – Wolałbym, żeby Polacy chętniej sięgali po książki poetyckie, ale wiem, że poezja to coś elitarnego i tylko jako taka może się obronić. Szczególnie teraz dokonywane są zabiegi na poezji, za pomocą chociażby nagród literackich, które mają zrobić z niej atrakcyjny towar. Nie znam żadnego poety, poza Eugeniuszem Tkaczyszynem-Dyckim, który żyje z poezji.

Świat

Wojna czesko-romska

Informacyjna Służba Bezpieczeństwa, czeska agencja rządowa odpowiadająca za kontrwywiad oraz bezpieczeństwo wewnętrzne kraju, przestrzega przed eskalacją konfliktu czesko-romskiego. W ostatnich tygodniach doszło do otwartych bijatyk Czechów i Romów w miejscowościach Duchcov i Czeskie Budziejowice. Demonstracja w Czeskich Budziejowicach stała się najgłośniejszym od lat przejawem nienawiści wobec Romów. Samo urodzenie się w Czechach nie starczy, aby być wyjątkowym – przekonywał prezydent.

Świat

Gabinet lojalnych fachowców

Zdaniem ekspertów, to najdziwniejszy rząd w 20-letniej historii Republiki Czeskiej 10 lipca prezydent Miloš Zeman mianował nowy rząd premiera Jiříego Rusnoka. Ponadpartyjny gabinet fachowców będzie sprawował władzę tymczasowo, zastępując skompromitowany rząd Petra