ARCHEOLOGIA
Neandertalczycy zamarzli
Ostatni neandertalczycy przypuszczalnie padli ofiarą epoki lodowcowej, a nie zostali wytępieni przez człowieka współczesnego. Do takiego wniosku doszedł Clive Finlayson, naukowiec z muzeum w Gibraltarze. Zbadał on osady denne Morza Śródziemnego i doszedł do wniosku, że 24 tys. lat temu na Półwyspie Iberyjskim panował wyjątkowo suchy i zimny klimat – temperatura wody wokół Balearów spadła do 8 stopni (obecnie wynosi od 8 do 20 stopni). „Właśnie klimat zadał ostateczny cios neandertalczykom”, twierdzi Finlayson. W ubiegłym roku odnalazł on w grocie Gorham pod Gibraltarem przypuszczalnie ostatnie obozowisko człowieka z Neandertalu w Europie, pochodzące sprzed 24 tys. lat. W pozostałych regionach kontynentu neandertalczycy zostali znacznie wcześniej wyparci przez człowieka współczesnego.
GENETYKA
Geny złości
Badania amerykańskich naukowców pokazały, że kobieca złość ma podłoże genetyczne i zależy m.in. od wariantów jednego z genów regulujących nastrój i emocje – dokładniej genu kodującego receptor 2C dla serotoniny. Jest ona związkiem pośredniczącym w komunikacji komórek nerwowych i wpływa na nasz nastrój i emocje. Im aktywniej działa serotonina, tym mniejszy jest poziom agresji i złości. Naukowcy z Uniwersytetu w Pittsburghu przeprowadzili badania na grupie 550 Europejek. Okazało się, że kobiety, które posiadały jedną lub dwie zmiany w genie kodującym receptor 2C dla serotoniny, były lepiej nastawione do świata. Miały również niższy poziom agresji niż osoby z niezmienionymi wariantami tego genu.
BIOLOGIA
Cudowna regeneracja
Okazuje się, że pewien gatunek osłonic, prymitywnych morskich bezkręgowców, ma cudowną zdolność regeneracji. Żyjące w płytkich przybrzeżnych wodach osłonice Botrylloides leachi tworzą wielkie kolonie składające się z milionów maleńkich, mierzących 2-3 mm osobników. Naukowcy z izraelskiego Institute of Technology w Hajfie odkryli, że w trzy tygodnie potrafią one odtworzyć całe pełnosprawne ciało z fragmentu naczynia krwionośnego. Badacze prześledzili wszystkie etapy regeneracji. Pozwoli to nie tylko lepiej zrozumieć ten proces u bezkręgowców, ale pomoże też wyjaśnić, dlaczego kręgowce nie mają takich cudownych zdolności.
TECHNOLOGIA
Energia w falach
Fale oceaniczne są potencjalnie olbrzymim źródłem energii. Jednak jak dotąd technologia zamiany energii fal morskich w prąd nie rozwinęła się. Tę sytuację najpewniej zmieni uruchomienie na wodach Portugalii dużej elektrowni, wykorzystującej właśnie ten rodzaj energii. Urządzenie, którego budowa zajęła kilka lat, składa się z dużych, połączonych ze sobą metalowych cylindrów. Konstrukcja nazwana została Pelamis. Fale, przemieszczając się wzdłuż cylindrów, wprawiają w ruch sąsiadujące ze sobą moduły. Za pomocą układów hydraulicznych ruch ten jest zamieniany na energię elektryczną. Na razie wydajność takiego systemu jest mała, a cena duża. Może to się jednak zmienić. Wystarczy wspomnieć energię wiatrową, której koszt produkcji od pierwszego zastosowania spadł aż o 80%.
MATEMATYKA
Kalkulator na maturze?
70% nauczycieli jest za umożliwieniem uczniom korzystania z elektronicznych pomocy naukowych na maturze – pokazują badania Stowarzyszenia Nauczycieli Matematyki i Forum Dydaktyków Matematyki. Zwolennicy tego pomysłu przypominają, że zarówno na maturze międzynarodowej, jak i egzaminach dojrzałości w Portugalii, Belgii, Hiszpanii, części Niemiec i krajach skandynawskich uczniowie mogą używać kalkulatorów graficznych, a za rok w Norwegii będą mogli korzystać z laptopa. Tymczasem w Polsce na maturze z matematyki dopuszczalny jest tylko kalkulator z podstawowymi funkcjami. Zdaniem specjalistów, dzieci przyzwyczajone są teraz do różnych urządzeń elektronicznych. Pozbawiony ich młody człowiek znajduje się więc w nienaturalnej dla siebie sytuacji.
MEDYCYNA
Zastrzyk bez bólu
Być może już wkrótce przestaniemy bać się zastrzyków. Izraelska firma NanoPass opracowała bowiem „strzykawkę bezbólową”, zwaną MicronJet. Urządzenie to może być używane zamiast normalnej igły. MicronJet składa się z licznych cieniutkich mikroigieł, tak krótkich, że nie dosięgają do podskórnych nerwów, a więc nie powodują bólu. Nowy wynalazek powinien okazać się użyteczny zwłaszcza przy podawaniu szczepionek. Będzie można stosować mniej czynnej substancji, ponieważ krótkie igły umieszczą ją tuż pod skórą, tam, gdzie znajduje się najwięcej komórek układu odpornościowego. Testy kliniczne nowej strzykawki rozpoczną się w Izraelu i w UE w tym roku.
ASTRONOMIA
Nakręcane słońcem
Pędzące w przestrzeni kosmicznej obracające się asteroidy, nagrzewane promieniami Słońca, wirują coraz szybciej. Efekt ten był znany w teorii, ale dopiero niedawno, dzięki niezwykle dokładnym obserwacjom, udało się zarejestrować to zjawisko. Brytyjsko-amerykański zespół naukowców wziął pod lupę asteroidę PH5, o średnicy 114 m, odległą od Ziemi o 1,6 mln km. Okazało się, że na skutek ogrzania powierzchni każdego roku obraca się ona o jedną milisekundę szybciej. Natomiast fińskie obserwacje asteroidy Apollo (znajdującej się 340 mln km od Ziemi) pokazały, że dzięki Słońcu zwiększa ona prędkość wirowania o cztery tysięczne sekundy rocznie. Dzięki temu za 15-40 mln lat obrót asteroidy PH5 będzie trwał nie 12 minut, jak teraz, ale 20 sekund.
EDUKACJA
International Warsaw Festival of Philosophical Culture
Creatio Ex Legendo
6-12 of May, 2007 WARSAW
Filozofia dla każdego
W dniach 6-12 maja odbędzie się Międzynarodowy Warszawski Festiwal Kultury Filozoficznej Creatio Ex Legendo (z łac. tworzenie z czytania) – impreza pomyślana jako cykl czterech projektów filozoficzno-artystycznych realizowanych w kolejnych latach. Ta wyjątkowa metoda pracy ma propagować europejską kulturę filozoficzną, przeciwdziałać zjawisku analfabetyzmu i przemocy w szkole poprzez budowę kultury dialogu, a także poprawić jakość pracy w szkole. Do udziału organizatorzy zapraszają szkoły z całej Polski oraz nauczycieli i studentów, którzy chcieliby poprowadzić zajęcia. Chętni będą mogli uczestniczyć w bezpłatnych kursach doskonalenia zawodowego w zakresie metody LEGO-LOGOS (2-5 kwietnia), a po festiwalu dobyć praktyki zawodowe w szkołach.
Wszelkie informacje i aplikacje zgłoszeniowe dostępne są na stronie www.lego-loqos.pl. Pytania można kierować do biura festiwalu: festival@lego-logos.pl lub pod numer (0-22) 656 67-50/49/48.
INTERNET
Koniec tureckiego YouTube
Turecki sąd zdecydował o uniemożliwieniu obywatelom dostępu do YouTube, gdyż jeden z filmów zamieszczonych w tym serwisie obrażał założyciela Republiki Tureckiej. Mustafę Kemala Ataturka, co w Turcji jest nielegalne. Największy dostawca Internetu w tym kraju, państwowy Turk Telecom, już zastosował się do tego wyroku. Powodem tej decyzji były pojawiające się na YouTube filmy, w których Ataturk nazwany został homoseksualistą. Tymczasem w Turcji zakazane jest zarówno krytykowanie Ataturka, jak i atakowanie „tureckości”. Tamtejsza prokuratura uznała przypisywanie Ataturkowi innej orientacji seksualnej za bezpośredni atak na jego osobę.
KLIMATOLOGIA
Upały nad Bałtykiem
Raport opracowany przez 80 naukowców z krajów nadbałtyckich pokazuje, że temperatury w rejonie Bałtyku podnoszą się szybciej niż przeciętna globalna. W efekcie zmniejsza się liczba dni, kiedy część morza skuwają lody. W tym stuleciu dla całego basenu prognozowany jest wzrost rocznych temperatur o 3-5 stopni C- ostrzega raport Komisji Helsińskiej ds. ochrony Morza Bałtyckiego (Helcom). Ta międzynarodowa organizacja gromadzi przedstawicieli dziewięciu krajów nadbałtyckich oraz Komisji Europejskiej. Dla porównania temperatury na świecie w tym stuleciu wzrosną najprawdopodobniej o 1,8-4 stopnie C.
FIZYKA
Polacy w CERN
Polscy nauczyciele fizyki mogą starać się o szkolenie w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych CERN w Genewie. Projekt składa się z trzech sesji szkoleniowych, udział naukowców z Polski finansowany jest przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Pierwsza jednodniowa sesja odbędzie się w kwietniu w Instytucie Problemów Jądrowych w Świerku. Druga, sześciodniowa, zostanie zorganizowana w Szwajcarii. Trzecia, dwudniowa, odbędzie się we wrześniu w Instytucie Problemów Jądrowych PAN w Krakowie. CERN to największe ccntrum fizyki cząstek na świecie. Powstało w 1954 r. i było jednym z pierwszych wspólnych przedsięwzięć narodów Europy.
MEDYCYNA
Antyalkoholowy lek
Amerykańscy naukowcy z Narodowego Instytutu Zagrożeń Alkoholem i Alkoholizmu (NIAAA) opracowali środek blokujący zachodzące w mózgu reakcje związane z uzależnieniem od alkoholu. Substancja o nazwie MTIP hamuje działanie czynnika uwalniającego kortykotropinę (CRF). Poziom CRF w mózgu podnosi się wkrótce po wypiciu alkoholu. Zwykle jednak wraca do normy po około 24 godzinach. Badania laboratoryjne pokazały jednak, że poziom CRF podnosi się u zwierząt, które były uzależnione od alkoholu Wyraźnie zwiększało to ryzyko nawrotu nałogu. MTIP może być podawany doustnie. Osiąga w mózgu poziom pozwalający na zablokowanie 90% receptorów CRF. Co ważne, nie gromadzi się w innych narządach, na przykład w wątrobie.
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy