Stawiguda od kilku lat jest w czołówce gmin, do których najchętniej przeprowadzają się Polacy. Nie tylko z powodu krajobrazu Marek Książek – Pamiętam, jak na początku lat 70. odwiedziłem tu swojego patrona i tak mnie zauroczyła okolica, że za wszelką cenę chciałem tu zamieszkać – wspomina prawnik z Olsztyna, który ma całoroczny dom w Pluskach. Gdy już zawodowo stanął na nogi, odkupił od prywatnego właściciela kawałek ziemi tuż nad brzegiem jeziora Pluszne (900 ha), gdzie najpierw postawił domek letniskowy; z czasem rozbudował go i spędza w nim większość czasu. Co prawda, oboje z żoną są już na emeryturze i mogliby się zameldować w gminie Stawiguda na stałe, ale nie chcieli zrywać związków z pobliskim Olsztynem. – Dzisiaj już można mieć dwa domy, a nawet więcej – śmieje się prawnik, przycinając drzewa w wiejskim ogrodzie nad Plusznem. Opowieści z łańskiego imperium Pluski dzisiejsze różnią się od dawnych, gdy była to wieś sielska i anielska, zamieszkana przez rodowitych Warmiaków. Potem zaczęli oni, bardziej lub mniej dobrowolnie, wyjeżdżać do RFN, co opisali Agnieszka i Andrzej Krzysztof Wróblewscy w głośnym reportażu „Zgoda na wyjazd”. Wiązało się to z akcją łączenia rodzin w Niemczech, po podpisaniu w 1976 r. umowy Gierek-Szmidt, ale w pośredni sposób również z polityką powiększania „imperium łańskiego”, jak zwano tereny wokół ośrodka rządowego w Łańsku, których część należy dziś do gminy Stawiguda. Na przykład pobliska wieś Orzechowo została w tym czasie całkowicie wysiedlona. Do Łańska, najczęściej na polowania, przyjeżdżali przywódcy zaprzyjaźnionych krajów, w tym Leonid Breżniew, ale także król Belgów oraz szach Iranu. W okolicznych lasach czekała na nich zwierzyna do odstrzału, a obok ośrodka – Jezioro Łańskie (1000 ha). Tymczasem opuszczone przez Warmiaków miejsca zasiedlali głównie „swojacy”, czyli prominenci z Warszawy, jak szef redakcji sportowej TVP Ryszard Dyja (w 2002 r. zmarł w Pluskach) czy szef Urzędu Rady Ministrów Janusz Wieczorek. Jakiś czas temu na stałe przeniósł się tam komentator sportowy TVP Marek Jóźwik, w młodości znakomity płotkarz, reprezentujący olsztyński klub Gwardia. W środku wsi miał swój domek fotoreporter Wacław Kapusto, wcześniej „nadworny” fotograf Gomułki i jego gości w Łańsku. Gdy w 1980 r. powstała Solidarność, Pluski wzbudziły zainteresowanie działaczy nowego związku, którzy szukali przejawów partyjnego rozpasania. Miały się stać wręcz jego symbolem. Ówczesny rzecznik prasowy MKZ Solidarność w Olsztynie, późniejszy wiceszef Komisji Krajowej Solidarności Mirosław Krupiński, rozpętał nagonkę na posła i I sekretarza KW PZPR w Olsztynie Edmunda Wojnowskiego, jakoby ten swoją chałupę (60 m kw.), kupioną prywatnie w Pluskach, wyremontował na koszt państwa. Wojnowski pokazał rachunki, a przy okazji wyszło na jaw, że Krupiński, z zawodu projektant, też miał w Pluskach domek i stąd jego wiedza (fałszywa zresztą) o prominencie partyjnym. Kulisy tej „afery” próbował pokazać w TVP red. Tadeusz Samitowski, ale zrobił to na tyle nieudolnie, że sam stał się jej największą ofiarą. Za to Pluski – promocyjnie – zyskały! Kilka lat później, w 1986 r., stało się głośno również o stolicy gminy, bo w USC Stawiguda brał ślub rzecznik prasowy rządu Jerzy Urban. Umówił się na ceremonię w piątek 13 czerwca o godz. 13. Ślubu udzielał wójt Zygfryd Gładkowski, a zdjęcia robił Wacław Kapusto. Z tej uroczystości zapamiętano głównie to, że panna młoda, czyli Małgorzata Daniszewska, wystąpiła boso. Na granicy wsi i miasta Po transformacji ustrojowej Pluski stały się modne także wśród mieszkańców oddalonego o 20 km Olsztyna. Zwłaszcza gdy powstał tam luksusowy hotel ze SPA, basenem i aquaparkiem, gdzie wypadało bywać. Aspiracje życiowe rosły. Domy letniskowe lub całoroczne stawiali nad jeziorem sędziowie i komornicy, architekci, lekarze i biznesmeni, czyli ludzie dobrze sytuowani. Co widać po niektórych rezydencjach, stawianych jakby po to, by zainwestować w nie nadwyżkę kapitału. Do tego powstawały małe osiedla. Pluski powoli zaczęły się zapychać, mimo to dzięki przyrodniczej atrakcyjności przyciągały mieszczuchów co roku, bo jezioro wciąż kusiło, a gmina stwarzała warunki do budownictwa indywidualnego. Właściwie otwarcie Stawigudy na sprzedaż terenów pod inwestycje budowlane rozpoczął nieżyjący już Teodozy Jerzy Marcinkiewicz, wójt w latach 1994-2014, a więc władający gminą całe 20 lat! To wtedy Stawiguda
Tagi:
Agnieszka Wróblewska, Andrzej Krzysztof Wróblewski, Bartąg, Bartążek, Belgia, Edmund Wojnowski, Edward Gierek, Gągławki, Gietrzwałd, inwestycje, Iran, Jeronimo Martins, Jerzy Urban, Jezioro Łańskie, Joanna Jędrzejczyk, Krzysztof Hołowczyc, Leonid Breżniew, Łańsk, Małgorzata Daniszewska, Marek Książek, Mazury, Michał Kontraktowicz, Mirosław Krupiński, Murator (miesięcznik), myśliwi, NSZZ Solidarność, PGR, PGR-y, Pluski, Pluszne, polowania, polska prowincja, RFN, Robert Rogalla, Ryszard Kokot, solidarność, Stawiguda, Tadeusz Samitowski, Teodozy Jerzy Marcinkiewicz, Tomasz Lella, TVP, Wacław Kapusto, Warmia, Warmińsko-Mazurskie, Władysław Gomułka, Zygfryd Gładkowski
