Pierwsze wyzwanie dla nowego ministra: łączyć, a nie dzielić Problematyka ochrony zdrowia zajmowała czołowe miejsce w kampanii wyborczej. Jedni chcą uzdrawiać systemowo, drudzy naprawiać po kawałku. Zdrowie jest także ważną częścią działań i dokumentów programowych OPZZ – jako głos pracowników i pacjentów. Chcąc dobitniej ten głos usłyszeć, zorganizowaliśmy debatę ekspercką pod hasłem „Każdy ma prawo do ochrony zdrowia – fikcja czy rzeczywistość?”. Nasza dyskusja miała odpowiedzieć na pytania, jak w praktyce wygląda realizacja konstytucyjnej zasady równego dostępu wszystkich obywateli do ochrony zdrowia, jaki jest pomysł na odpowiednią liczebność kadry i zapewnienie pracownikom godziwych wynagrodzeń, wreszcie – jaka jest recepta na uzdrowienie systemu ochrony zdrowia. Pytaliśmy samych siebie, ale też samorządowców, związkowców, pracodawców, stronę rządową i płatnika. Proponowano wiele ciekawych rozwiązań, oto niektóre. Ważne jest, by dalej nie dopuszczać do tzw. segmentacji świadczeń zdrowotnych oraz ich reglamentowania, zwłaszcza w przypadku pacjentów z najcięższymi schorzeniami. Finanse zawsze budzą emocje – wskazywano, że choć wydatki na zdrowie znacząco rosną, należy je usystematyzować pod kątem wyzwań związanych z chorobami cywilizacyjnymi i nowotworowymi. Zdrowie jest obszarem szczególnej wrażliwości społecznej, ale jego finansowanie nie może się odbywać wyłącznie kosztem pracujących – to postulat OPZZ przypominany od lat, podobnie jak ten, że poziom finansowania powinien systematycznie wzrastać do co najmniej 7% PKB w 2022 r. Zadawaliśmy sobie także niepopularne pytania o tzw. koszyk świadczeń zdrowotnych: czy publiczna ochrona zdrowia powinna obejmować wszystkie czy tylko wybrane świadczenia zdrowotne? I które ewentualnie powinny być wyłączone z koszyka świadczeń refundowanych, co oznacza współpłacenie ze strony pacjenta? W dyskusji pojawiały się głosy, że dla pacjenta największym problemem są uwarunkowane regionalnie i osobistą sytuacją materialną nierówności w dostępie do świadczeń medycznych. Zniesienie tych nierówności to jedno z największych wyzwań dla rządzących. Jeśli nie nastąpi odczuwalna dla pacjentów poprawa, odpowiedź na pytanie naszej związkowej debaty będzie pesymistyczna: każdy ma prawo do ochrony zdrowia, ale w praktyce to fikcja. Naszą rzeczywistością jest deficyt pracowników ochrony zdrowia niemal wszystkich specjalności. OPZZ od lat apeluje o opracowanie i przyjęcie przez rząd, w dialogu z partnerami społecznymi, „Strategii na rzecz polityki kadrowej w ochronie zdrowia”, a także o systemowe uregulowanie wynagrodzeń dla wszystkich pracujących. Według danych Komisji Europejskiej w 2020 r. będzie brakowało w Europie ok. 2 mln pracowników ochrony zdrowia. Społeczeństwo Europy starzeje się, a to powoduje zwiększone zapotrzebowanie na pracowników specjalizujących się w opiece nad osobami starszymi – dlatego domagamy się inwestycji w infrastrukturę opiekuńczą i w edukację personelu opiekuńczego. Zgodziliśmy się też ze stwierdzeniem, że medycyna pracy stoi przed wyzwaniami związanymi nie tylko z nowymi zagrożeniami środowiska pracy, ale również z wieloletnimi zaniedbaniami. Zdrowie pracujących powinno być inwestycją dla pracodawców. Zdaniem OPZZ to pacjent i pracownik powinni być filarami i podmiotami systemu ochrony zdrowia. „Najpierw pacjent – potem zysk!”, głosiło hasło tegorocznego Kongresu OPZZ. Recepta OPZZ to uzdrowienie każdego obszaru: organizacji, finansowania, praw pacjentów, dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, godziwych warunków pracy dla pracowników. Pierwsze wyzwanie dla nowego ministra zdrowia to łączyć, a nie dzielić. Wystawiliśmy mu „Receptę OPZZ na zdrowie”. Wskazaliśmy, że właśnie zdrowie powinno być obszarem największej troski społecznej, zwłaszcza że po wielu eksperymentach reformatorskich to sektor szczególnie zaniedbany finansowo, kadrowo i organizacyjnie. Porozumienie ponad podziałami politycznymi jest potrzebne jak nigdy przedtem, dlatego wyzwaniami dla ministra zdrowia powinny być: • wzmocnienie rangi ochrony zdrowia jako priorytetu politycznego państwa i ustanowienie długookresowej strategii polityki zdrowotnej realizowanej ponad podziałami politycznymi, • zwiększenie odpowiedzialności państwa za zdrowie obywateli, • systematyczne zwiększanie finansowania ochrony zdrowia ze środków publicznych do co najmniej 7% PKB do 2022 r.; określenie planu wzrostu nakładów i priorytetów ich wydatkowania; zwiększenie udziału budżetu państwa w nakładach na zdrowie, a nie tylko bazowanie na składce zdrowotnej płaconej przez pracowników, emerytów i rencistów, • zniesienie nierówności terytorialnych i finansowych w dostępie wszystkich obywateli do opieki zdrowotnej, • określenie przejrzystych relacji pomiędzy publicznym a prywatnym sektorem ochrony zdrowia, • równe traktowanie
