Po niemal trzech dekadach działalności Al-Dżazira to najbardziej opiniotwórcze i jednocześnie najbardziej kontrowersyjne medium z Bliskiego Wschodu Do połowy lat 90. zeszłego wieku koncepcja obiektywnych mediów była w świecie arabskim czymś wręcz abstrakcyjnym. Stacje telewizyjne, rozgłośnie radiowe i gazety uchodziły za tuby propagandowe przywódców reżimów i dyktatorów. Przekazywały przede wszystkim wizję wydarzeń, jaką chciał zaprezentować rząd, a nie taką, jaką widziała ulica. Brak wolności mediów sprawiał, że Arabowie chcący poznać inną perspektywę zwracali się ku zachodnim międzynarodowym nadawcom, takim jak CNN czy BBC. To jednak nie rozwiązywało problemu, gdyż stacje te z kolei przedstawiały świat widziany zachodnimi oczami, nie zawsze zwracając uwagę na niuanse istotne dla bliskowschodniego odbiorcy. Wyraźną lukę postanowiło zapełnić BBC, uruchamiając stację telewizyjną nadającą po arabsku. Przy współpracy z Orbit Communications Company, spółką kontrolowaną przez kuzyna saudyjskiego króla Fahda, w 1994 r. zaczęła nadawać BBC Arabic Television. Brytyjski nadawca miał już pewne doświadczenie w dostarczaniu treści dla arabskiego społeczeństwa. W 1936 r., kiedy Brytyjczycy wciąż zarządzali terytorium Mandatu Palestyny, w Jerozolimie z inicjatywy Biura Kolonialnego uruchomiono arabską rozgłośnię radiową Palestine Broadcasting Service, wraz z jej hebrajskim i angielskim kanałami. Podstawowym celem PBS było przekazywanie brytyjskiej wizji świata arabskojęzycznym słuchaczom. Ze względu na trudną sytuację polityczną w regionie – od napiętych relacji arabsko-żydowskich w Mandacie Palestyny, po rozpoczętą kilka lat po uruchomieniu rozgłośni II wojnę światową – wiadomości i komentarze polityczne były ściśle cenzurowane. Doświadczenie z PBS pozwoliło BBC na uruchomienie już w 1938 r., w ramach BBC World Service, 65-minutowego programu nadawanego w literackim języku arabskim. W kolejnych latach długość programu była stopniowo zwiększana, a dzisiaj radio nadaje przez całą dobę. Kiedy w latach 90. nadawanie rozpoczęła BBC Arabic Television, Brytyjczycy naciskali na wolność dziennikarską, co nie podobało się ich saudyjskim współinwestorom z Orbit, podległym bezpośrednio rodzinie królewskiej z Rijadu. Telewizja zniknęła z anteny po dwóch latach, kiedy nadała odcinek „Panoramy”, programu dokumentalnego skupiającego się na bieżących wydarzeniach. Krytycznie opisano w nim sytuację praw człowieka w Królestwie, pokazując także scenę ścięcia głowy skazańcowi. Orbit błyskawicznie wycofało się z umowy z BBC, co zmusiło telewizję do zamknięcia redakcji. Gorący „Przeciwny kierunek” Szansę w tej sytuacji dostrzegł katarski emir Hamad ibn Chalifa as-Sani. Choć sam był przywódcą autorytarnego państwa, miał też wizję reformy mediów, która dopuszczałaby wolność słowa, a nawet krytykę rządu (a przynajmniej w ten sposób prezentował swoje poglądy). As-Sani wyasygnował 500 mln riali (ok. 137 mln dol.), by utworzyć nową stację telewizyjną i utrzymać ją przez pierwszych pięć lat funkcjonowania. W Dosze stanął budynek, do którego szybko ściągnęli dziennikarze, producenci i technicy pozostawieni na lodzie po zamknięciu arabskiego kanału BBC. W zatłoczonym newsroomie przez pięć miesięcy pracowano, przygotowując się na 1 listopada 1996 r., dzień, w którym Al-Dżazira miała rozpocząć nadawanie dla świata. Tak zaczęła się historia najbardziej wpływowego medium na Bliskim Wschodzie, które z niewielkiej stacji telewizyjnej rozrosło się do prawdziwego molocha nadającego pasma rozrywkowe i sportowe, wraz z siostrzaną stacją również po angielsku, także popularną stroną internetową, biurami na całym świecie i dziesiątkami korespondentów prezentujących wydarzenia ze wszystkich kontynentów. Początkowo program nadawany był jedynie przez sześć godzin dziennie, a serwisy informacyjne emitowano w połowie każdej godziny, by nie kolidowały z wiadomościami innych państwowych telewizji regionu. Stopniowo jednak zwiększano czas nadawania programów, a serwisy przesunięto na pełną godzinę, kiedy 16 maja 1998 r. Pakistan ogłosił, że przeprowadzi pierwszą próbę nuklearną w odpowiedzi na testy prowadzone przez Indie. Premier Pakistanu Nawaz Sharif miał przemówić o godz. 16.00 według czasu w Dosze. Aby wyemitować przemówienie na żywo, podjęto decyzję o zmianie formatu telewizji. Jest on utrzymywany do dzisiaj. Od stycznia 1999 r. Al-Dżazira nadaje swój program całodobowo. Już w pierwszym miesiącu działalności telewizja wyemitowała talk-show na żywo, nazwany „Szariat i życie”, podczas którego widzowie mieli możliwość dzwonienia do studia i zadawania gościom pytań zarówno o kwestie typowo religijne, jak i społeczne. Dopiero jednak drugi talk-show stacji,
Tagi:
Afryka Północna, Al-Dżazira, Al-Kaida, Arab News, Arabia Saudyjska, Arabowie, BBC, BBC Arabic Television, BBC World Service, Bliski Wschód, Bliski Wschód i Afryka Północna, Bracia Muzułmanie, Brytyjskie Biuro Kolonialne, CNN, geopolityka, Hafez al-Mirazi, Hamad ibn Chalifa as-Sani, imperializm, Imperium Brytyjskie, islam, Izrael, Jusuf al-Karadawi, Katar, kolonializm, konflikt izraelsko-palestyński, Mohammed Dżasim al-Ali, neokolonializm, Orbit Communications Company, Palestine Broadcasting Service, Palestyna, relacje międzynarodowe, świat arabski, Szirin Abu Akla, terroryzm, Wielka Brytania, Zachodni Brzeg, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Żydzi
