04/2013
Pięćdziesiąt trzy wojny
W nowym mieszkaniu urodziłam drugie dziecko i zagościła u nas na dobre Matka Agora. – Nie rozumiesz – powiedział Wojtek. – Tu chodzi o coś więcej niż o karierę zawodową. Zobacz, ile „Gazeta” dla mnie zrobiła. Traktował „Gazetę” jak kogoś bliskiego. Chciał pisać relacje z rejonów ogarniętych wojną i zdobywać swoją dziennikarską sławę. Ale równie ważne, jeżeli nie ważniejsze, było to, żeby Matka Agora dostała najlepszy materiał, lepszy od tego, jaki zdobyła Telewizja, „Rzeczpospolita”, „Polityka”. Wspomnienia żony korespondenta wojennego Wojciecha Jagielskiego.
Chór bezpartyjnych rewolucjonistów
Krakowski Chór Rewolucyjny śpiewa dawne robotnicze pieśni, zapomniane lub wymazane z historii, takie jak „Warszawianka 1905” czy „Czerwony sztandar”. Debiut chóru 21 lipca ub. roku, na krakowskim rynku był niezapowiedziany, całkowicie spontaniczny. Teraz do krakowskich chórzystów, którzy pod sztandarem rewolucji zjednoczyli 30 przedstawicieli wszystkich odmian lewicy, czego jeszcze nikomu w Polsce się nie udało, nadchodzą zaproszenia z całego kraju.
Zagrożeni wykluczeniem literackim – rozmowa z dr Zofią Zasacką
Uczniowie, którzy nie czytają w ogóle, stają się wtórnymi analfabetami – mówi socjolog dr Zofia Zasacka, która zrealizowała badania czytelnictwa wśród młodzieży trzecich klas gimnazjum, obecnie zaś bada czytelnictwo wśród 12- i 15-latków z różnych środowisk. I dodaje: – Najwięcej młodych osób wykluczonych literacko jest wśród mieszkańców wsi, a ostatnio też małych miasteczek – często nie czytają ani lektur szkolnych, ani książek z własnego wyboru. Najsilniej jednak praktyki czytelnicze różnicuje płeć: dziewczęta czytają więcej, chętniej i lepiej, osiągając wyższe wyniki w testach czytania ze zrozumieniem.
Parabank, leming i trotyl
Co mają wspólnego trotyl, hipster, koniec świata i olimpiada? Wszystkie te wyrażenia zostały zgłoszone do plebiscytu na Słowo Roku 2012. Ostatecznym zwycięzcą został parabank. Wśród propozycji internautów była szafiarka, słowo oznaczające dziewczynę prowadzącą blog poświęcony modzie. W USA najważniejszym wyrazem mijającego roku został hashtag – słowo oznaczające krótki komentarz na Twitterze, poprzedzony znakiem # (hash). Wysoko notowany był skrót nomophobia (strach przed brakiem telefonu komórkowego, no-mo(bile)-phobia).
Noc „Heweliusza” trwa
Co łączy katastrofę w japońskiej elektrowni atomowej z zatonięciem „Jana Heweliusza” i rozbiciem Tu-154? Ten sam lęk cywilny, poczucie bezsilności i beznadziejności, gdy chce się zapobiec złu, świadomość zepsucia aparatu kontrolno-policyjnego i bezkarności polityków, którzy odpowiadają za jego jakość. Polacy i Japończycy mają najgorszy tzw. wskaźnik unikania niepewności, który mierzy m.in. odwagę cywilną. Z orzeczenia Trybunału w Strasburgu wynika, że Polska na dobrą sprawę nie zbadała sprawy zatonięcia promu, jak tego wymaga prawo międzynarodowe. Wciąż nie wiadomo, dlaczego „Heweliusz” zatonął. Jedna z hipotez, mówiąca o eksplozji, była traktowana przez polskie służby nie jako zdarzenie zupełnie niemożliwe, ale jako wypadek, związany np. z nielegalnym ładunkiem broni i amunicji.
Niestosowne pytania
Reagan znajduje się w bardzo złym stanie zdrowia i jest rzeczą wątpliwą, czy dotrwa do końca swej kadencji. Jeżeli Reagan pozostanie do roku 1988 – sprawa ulega ogromnej komplikacji. Żaden kandydat demokratyczny nie ma szans na zwycięstwo. Polityka amerykańska wobec ZSRR jest „absolutnie jednostronna” i dostosowana wyłącznie do wariantu konfrontacyjnego. W Moskwie nie oczekuje się żadnych realnych zmian do końca kadencji Reagana. „Trzeba ten okres po prostu przeżyć”, czytamy w raporcie z poufnej rozmowy Wiesława Górnickiego z wysłannikiem Gorbaczowa. Raporty z 1986 r. dla gen. Jaruzelskiego ukazały się w książce, której obszerne fragmenty publikujemy na łamach „Przeglądu”.
Europa ściga piratów bez pardonu
Wiele krajów Europy wprowadza surowsze przepisy i drakońskie kary, by zwiększyć bezpieczeństwo na drogach. Niemiecka policja organizuje obławy przy użyciu fotoradarów, wideoradarów i innego sprzętu. W Szwajcarii od 1 stycznia za notoryczne przekraczanie prędkości grożą cztery lata odsiadki. W Wielkiej Brytanii kierowcy, którzy popełnią poważne wykroczenie, dostaną zakaz prowadzenia pojazdów, a sądy będą mogły orzekać konfiskatę aut notorycznym winowajcom. Konfiskowanie samochodów nietrzeźwym kierowcom rozpocznie się w tym roku na Białorusi.
Amnestia dla 32 tysięcy skazanych
W 20. rocznicę podziału Czechosłowacji prezydenci Václav Klaus i Ivan Gašparovič ogłosili amnestię dla części więźniów z czeskich i słowackich zakładów karnych. Czeskie społeczeństwo jest oburzone decyzją prezydenta, który wkrótce zakończy ostatnią kadencję. Niektórzy więźniowie zaraz po wyjściu na wolność ponownie złamali prawo. W ciągu pierwszych czterech dni od otwarcia więziennych bram dopuścili się 60 przestępstw i czynów karalnych. Kilkanaście osób wróciło za kratki w ciągu 12 godzin! Ostatecznie ułaskawionych ma być 32 tys. skazanych.
Biskupi boją się prawdy
Na zlecenie niemieckiego episkopatu Instytut Badań Kryminologicznych Dolnej Saksonii miał przeanalizować skandale z udziałem księży pedofilów. Zapowiadano zbadanie 100 tys. akt personalnych. Ustalone warunki były korzystne dla Kościoła. Poszukiwania w archiwach kościelnych mieli prowadzić tylko emerytowani sędziowie i prokuratorzy w asyście pracowników diecezji. Zebrane informacje, po usunięciu z nich nazwisk domniemanych sprawców i ofiar, przekazywano badaczom. Episkopat miał prawo pierwszy przedstawić wyniki i ich interpretację. Projekt miał trwać do sierpnia 2014 r., jednak zakończył się fiaskiem już teraz. Kościół stracił szansę na poprawę wizerunku.
Google w państwie Kima
Maskotki Disneya, miniówki na ulicy, koncerty rockowe, markowe torebki żony głowy państwa, nowe parki rozrywki, a wreszcie noworoczne orędzie, pierwsze od 19 lat, wzywające do wzrostu gospodarczego, oraz próba odebrania wojsku kontroli nad ekonomią kraju. Taki jest bilans roku rządów Kim Dzong Una. Także na płaszczyźnie międzynarodowej reżim zdaje się akcentować wolę przemian. Władze wracają do rozmów z Japonią i niewygodnego tematu porwań obywateli japońskich. Rozmowy z Rosją przyniosły umorzenie 10 mld dol. długu zaciągniętego jeszcze za czasów ZSRR. Do KRLD przyjeżdżają z wykładami obcokrajowcy, a naukowcy północnokoreańscy składają wizyty na uczelniach zagranicznych. Czy to wyczekiwane od lat reformy w największym skansenie utopii czy kolejna gra pozorów? Czym są te pokazówki Pjongjangu?
