Wpisy od Eugeniusz Guz
Niedoceniana wizyta
Rozmowy Mołotowa z Hitlerem i Ribbentropem w Berlinie w 1940 r. na temat okupowanej Polski 75. rocznica oficjalnej wizyty w Berlinie 12-13 listopada 1940 r. Wiaczesława Mołotowa, przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych, czyli premiera radzieckiego rządu, i jednocześnie ministra spraw zagranicznych, zasługuje na przypomnienie chociażby dlatego, że międzynarodowa wówczas sensacja została przez polską historiografię i publicystykę historyczną – z mikroskopijnymi wyjątkami – zlekceważona, przeoczona lub zignorowana. Jej obecność w polskich tekstach jest śladowa. Dwie kilkugodzinne rozmowy
Toasty za rozbiór Polski
Nocna rozmowa Stalina, Mołotowa i Ribbentropa po podpisaniu paktu w sierpniu 1939 r. Historycy oraz publicyści historyczni w mediach pozostawili morze publikacji o pakcie o nieagresji pomiędzy Trzecią Rzeszą a ZSRR i tajnych załącznikach do tego dokumentu. Przeoczono lub zlekceważono (?) wymowną pogawędkę, jaką twórcy tych zaskakujących dla świata dokumentów ucięli sobie po pracowitym finale sierpniowego spotkania w 1939 r. w Moskwie. Materiały z tego spotkania znalazłem w niemieckich zasobach archiwalnych (Akten zur deutschen auswärtigen Politik 1918–1945,
Pierwszowrześniowy krok Armii Czerwonej
Związek Radziecki aktywnie włączył się do niemieckiej agresji na Polskę już 1 września 1939 r. Mogłoby się wydawać, że co jak co, ale materiały źródłowe na temat 1 września 1939 r. oraz poprzedzającego tę datę paktu Ribbentrop-Mołotow wraz z tajnymi przyległościami zostały przez znawców archiwalnych zakamarków przeczesane tak dokładnie (oczywiście poza rosyjskimi), że po 70 latach żadną ciekawostką nie sposób zainteresować czytelnika. A jednak… Natknąłem się na nerwową wymianę korespondencji dyplomatycznej między berlińskim MSZ a ambasadą niemiecką w Moskwie w dniach
Zapomniane Kresy Zachodnie
Ze świadomości Polaków wymazano fakty świadczące o wysiłku pionierów przybywających na Ziemie Odzyskane Warszawskie Muzeum Niepodległości zachęca do oglądania unikatowej wystawy „Powrót nad Odrę i Bałtyk”. Dlaczego unikatowej? Bo tematykę wystawy, a także wydarzenia pokrewne, przez 25 lat transformacji uparcie pomijano milczeniem. Na wystawie prezentowanych jest ponad 70 plakatów, które dokumentują historię Ziem Zachodnich i Północnych. Liczne plakaty pochodzą z 1945 i 1946 r. i są świadectwem budzącego się, mimo ruin, żywiołu artystycznego. Wystawę otwiera plakat
Zaprzepaszczona szansa finlandyzacji Polski
Gdyby rząd w Londynie z góry nie odrzucił oferty Stalina, Polska uniknęłaby wielu narodowych nieszczęść Po wojnie Finlandia zawarła z ZSRR układ o dobrosąsiedztwie i przyjaźni w formule, którą później przyjęto nazywać finlandyzacją. Finlandia zobowiązała się w nim zachować neutralność, nie wiązać z żadnym blokiem wojskowo-politycznym. W zamian ZSRR obiecał nie ingerować w jej sprawy wewnętrzne, respektować odmienny od radzieckiego ustrój, gwarantować suwerenność Finów. Porozumienie to zostało zatwierdzone w 1947 r. przez koalicję antyhitlerowską w traktacie pokojowym z Finlandią. Polska zachowała się
Zdziwienie Hitlera
Niemcy liczyli, że Polacy po układzie Ribbentrop-Mołotow zgodzą się na ultimatum III Rzeszy Fakt, że Niemcy tak szybko zapoznali Zachód z tajnym załącznikiem do układu o nieagresji z ZSRR (bzdurą jest, że dokonał tego von Herwarth, rzekomy opozycjonista Hitlera, o czym niżej), miał przede wszystkim zniechęcić anglo-francuskich aliantów Polski do militarnego angażowania się w jej obronę. Berlin od dłuższego czasu zniechęcał Anglików i Francuzów do kontaktów z ZSRR. Gdy 12 sierpnia 1939 r. rozpoczęły się w Moskwie rokowania z negocjatorami anglo-francuskimi
Sprawcami I wojny światowej byli lunatycy?
W 100. rocznicę rozpoczęcia wojny Niemcy pomniejszają swoją odpowiedzialność za jej wybuch Obchody okrągłych rocznic, szczególnie licznych w tym roku w Polsce, uzupełnić trzeba o 100-lecie wybuchu I wojny światowej (28 lipca 1914 r.), która – o paradoksie – przyniosła nam niepodległość. Echa rocznicowe dochodzące z Niemiec mogą jednak budzić mieszane uczucia. W dziesiątkach niemieckich muzeów pojawiły się najprzeróżniejsze wątki tematyczne dotyczące I wojny. W samym Berlinie na takie spotkania zaprasza kilkanaście placówek.
Upór Mikołajczyka, strata Polaków
Gdyby rząd londyński podporządkował się decyzjom Wielkiej Trójki, wróciłby do Warszawy jako wyłączny gospodarz Polski W literaturze historycznej głośno u nas o Jałcie jako synonimie zdrady Polski przez zachodnich aliantów. Przekreśliła ona bowiem odrodzenie Polski niepodległej i suwerennej. „Uchwały jałtańskie wywołały głęboki wstrząs w opinii wszystkich Polaków na Zachodzie”, czytam u Tadeusza Żenczykowskiego w „Dramatycznym roku 1945”. Dlaczego dopiero uchwały jałtańskie konferencji Wielkiej Trójki w dniach 4-11 lutego 1945 r.? Takim wstrząsem powinien
Proniemieckość Piusa XII wymuszona szantażem?
Najbliższy krąg doradców papieża składał się niemal wyłącznie z Niemców Czy na zbrodnie III Rzeszy papież Pius XII (Eugenio Pacelli) reagował dyskretnie, przeważnie w sposób lekko zaszyfrowany, bądź wcale, ponieważ wymuszały to jego proniemieckość i stawianie na Hitlera jako na oczekiwanego pogromcę większego zła – komunizmu? Czy również dlatego, że w Berlinie wiedziano o nim lub o jego najbliższym otoczeniu mnóstwo dyskredytujących rzeczy, a za milczenie trzeba płacić? Pytanie o wywiadowczy szantaż ze strony służb specjalnych Rzeszy,
Wymuszona audiencja
W czasie spotkania z Polakami we wrześniu 1939 r. Pius XII nie potępił agresji Niemiec na II RP O tym, jak bardzo prymas Hlond był dla Watykanu kimś w rodzaju persona non grata („Przegląd”, 17.01.2010), świadczy również przebieg spotkania Piusa XII z kolonią polską w Rzymie 30 września 1939 r. Doszło ono zresztą do skutku w wyniku nalegań Polonii i osobistych próśb prymasa, nie zaś z inicjatywy papieża. Pomysł podsunął Piusowi XII prymas Hlond, kiedy po przyjeździe do Rzymu
