Romuald Cebertowicz, światowej sławy naukowiec, nie zasługuje, by być patronem? Zespół Szkół nr 1 w Głownie stracił swojego patrona. Prof. Romuald Adam Cebertowicz został bowiem uznany przez Instytut Pamięci Narodowej za symbol ustroju totalitarnego, a opartą na IPN-owskiej ekspertyzie decyzję wojewody podtrzymał Naczelny Sąd Administracyjny. Uczeń, żolnierz, student Romuald Cebertowicz był rodowitym głownianinem, urodził się w 1897 r. w rodzinie naczelnika poczty i prezesa miejscowej straży pożarnej. Gdy w styczniu 1905 r. wybuchł strajk szkolny, którego uczestnicy domagali się bezpłatnego dostępu do edukacji, zniesienia dozoru policyjnego nad szkołami i wprowadzenia języka polskiego do szkół, dołączył do niego ośmioletni Cebertowicz. Dwa lata później trafił do szkoły handlowej w Łowiczu, a gdy wybuchła I wojna światowa, został z całą rodziną wywieziony do Rosji. Do Moskwy przeniesiona na czas wojny została Warszawska Szkoła Realna, w której Cebertowicz zdał w 1917 r. maturę, aby zacząć studia na Wydziale Inżynierii Politechniki Ryskiej również przeniesionej do Moskwy. W październiku został jednak wcielony do Armii Czerwonej. Udało mu się wrócić w lutym 1919 r. do ojczyzny z matką i siostrami (jego ojciec zmarł). Został pracownikiem Zarządu Miejskiego w Głownie. Chciał dokończyć studia na Politechnice Warszawskiej, ale w 1920 r. trafił do wojska, najpierw do obozu akademickiego w Rembertowie, następnie do Szkoły Podchorążych Artylerii w Poznaniu. Jako artylerzysta wziął udział w powstaniu śląskim. Po zakończeniu walk, w 1923 r., zamieszkał na stałe w Warszawie, by dokończyć studia. Jednocześnie podjął pracę w Głównym Urzędzie Statystycznym, w którym po kilku latach został kierownikiem Biura Kartograficznego. Droga do świata nauki W 1935 r. Cebertowicz obronił na Wydziale Dróg i Mostów Politechniki Warszawskiej wysoko ocenioną pracę dyplomową „Projekt drogi wodnej Dniestr-Prut. Kanalizacja Prutu oraz porty rzeczne w Stanisławowie i Kołomyi”. W listopadzie 1936 r. został inspektorem budowy szkół w Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach. A 1 września 1939 r. został zmobilizowany jako podporucznik rezerwy artylerii i otrzymał przydział do obrony przeciwlotniczej fabryki Cegielskiego w Poznaniu. Wraz z wycofującym się oddziałem przekroczył granicę i 21 września został internowany w Rumunii, skąd uciekł do Francji, gdzie wziął udział w wojnie obronnej na linii Maginota w szeregach 2. Dywizji Strzelców Pieszych gen. Bronisława Prugara-Ketlinga. Po kapitulacji Francji jego oddział przekroczył granicę ze Szwajcarią. Cebertowicz pozostał tam do 1945 r. Był jednym z organizatorów i czynnym uczestnikiem Uniwersytetu Polowego, wykładając statystykę, konstrukcje żelbetowe i fundamentowe. W listopadzie 1941 r. otrzymał posadę asystenta naukowego w Zakładzie Doświadczalnym Budownictwa Wodnego, Hydrologii i Glacjologii Związkowej Wyższej Szkoły Technicznej w Zurychu. Stało się tak za sprawą decyzji władz szwajcarskich, na mocy których żołnierze polscy zostali zatrudnieni w przemyśle i rolnictwie, a także dopuszczeni do studiów. Cebertowicz prowadził badania laboratoryjne nad mechaniką okruchów skalnych i osuszania gruntów za pomocą prądu stałego. Opracował własną metodę elektropetryfikacji – zeskalania podłoża (gruntu) przez działanie polem elektrycznym przy jednoczesnym wprowadzaniu do niego zawiesin cementowych oraz roztworów szkła wodnego i chlorku wapnia, nazwaną na jego cześć cebertyzacją. W marcu 1945 r. wyjechał do Anglii, gdzie wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, w szeregi 4. Dywizji Piechoty. Jednostka nie zdążyła jednak wejść do walki. Twórca cebertyzacji W styczniu 1946 r. Cebertowicz zdecydował się na powrót do Polski. Zamieszkał w Gdańsku, który w wyniku powojennych zmian granic stał się w 1945 r. polskim miastem. Cebertowicz trafił do Biura Odbudowy Portów na stanowisko referenta oraz do pracy jako adiunkt w Katedrze Hydrauliki, Hydrologii oraz Budowy Zapór, Jazów i Zakładów o Sile Wodnej na Wydziale Inżynierii Lądowej i Wodnej Politechniki Gdańskiej. Organizowana politechnika nie miała za wiele kadr, dlatego pochodzący z Głowna adiunkt otrzymał 1 września 1947 r. nominację na zastępcę profesora Katedry Hydrauliki i Hydrologii. Na Politechnice Gdańskiej Cebertowicz kontynuował badania rozpoczęte w Szwajcarii i wdrażał zdobyte tam doświadczenia na gruncie polskim. Wykładał teorię parcia gruntu i mechanikę okruchów skalnych. Przedstawił pracę doktorską zatytułowaną „Parcie statyczne ziemi” i stworzył Instytut Wodny Politechniki Gdańskiej z Laboratorium Wodnym i Zakładem Mechaniki Okruchów Skalnych. Tak powstał ośrodek badawczy propagujący elektropetryfikację. Za środki zdobyte dzięki opracowanej przez Cebertowicza technologii instytut zbudował halę do badań modelowych i gmach Wydziału Budownictwa Wodnego PG. Z końcem września 1949 r. Cebertowicz otrzymał nominację
Tagi:
antykomunizm, Armia Czerwona, dekomunizacja, Front Jedności Narodu, Głowno, historia Polski, historia Rosji, IPN, Kołomyja, komunizm, Polacy na Łotwie, Polacy w ZSRR, policja historyczna, Politechnika Warszawska, polityka historyczna, PZPR, Romuald Adam Cebertowicz, Romuald Cebertowicz, Ryga, sądy, Stanisławów, Tomasz Romanowicz, ZSRR
