To, co dzieje się dziś w Palestynie, jest winą nas wszystkich
Święta, święta i po świętach. Gdyby trzej królowie wybierali się dziś złożyć hołd Dzieciątku, mogliby pomylić Gwiazdę Betlejemską z pociskami balistycznymi najnowszej generacji, produkcji zachodniej, które rozświetlają w ostatnich miesiącach niebo nad Strefą Gazy. A malutki Jezus, zamiast w sianku, leżałby w gruzach.
Tuż przed świętami na Uniwersytecie Warszawskim wygłosiła wykład prof. Gayatri Spivak, jedna z twórczyń teorii postkolonialnej i propagatorka krytyki feministycznej. 81-letnia gwiazda humanistyki przyleciała do Warszawy na kilka dni, robiąc przystanek w drodze powrotnej do Nowego Jorku, gdzie mieszka od końca lat 80. i wykłada na Uniwersytecie Columbia.
Tym, którzy interesują się nieco bardziej globalnymi relacjami władzy, prof. Spivak przedstawiać nie trzeba. Sama filozofka postanowiła jednak powiedzieć coś o sobie na początku wykładu, ale inaczej, niż można by się spodziewać. Rozpoczęła następującą prośbą: „Zwracajcie się do mnie Palestynka” (Call me Palestinian).
Tematem jej wystąpienia były jednak nie relacje palestyńsko-izraelskie, ale kwestia odpowiedzialności nas, wykształciuchów, wobec społecznej niesprawiedliwości, nierówności i ucisku, których jesteśmy co dzień świadkami. Przywołała przykłady dużych i małych form opresji, które utrwalamy, nawet nie będąc ich świadomymi, po prostu będąc częścią instytucji, których forma opiera się na stratyfikacji, tworzeniu podziałów. „Wolny” rynek, konsumpcjonizm, ale i szkoła czy uniwersytet. I dlatego, powiedziała prof. Spivak, przyjechała do Polski, na peryferie świata zachodniego, przełamywać hegemonię anglosaskich instytucji naukowych. „Boję się dziś swojego uniwersytetu”, wyznała, nawiązując do systemowego uciszania propalestyńskich głosów na amerykańskich uczelniach, egzekwowanego zwolnieniami i zawieszaniem pracowników oraz studentów.
Cały tekst można przeczytać w „Przeglądzie” nr 3/2024, dostępnym również w wydaniu elektronicznym
Magdalena Góralska jest antropolożką, badaczką tematów kontrowersyjnych. Na co dzień praktykuje postawę lewicową
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy