Pełzająca III wojna światowa

Pełzająca III wojna światowa

Viet Cong prisoner of war. A terrified VC prisoner awaiting interrogation unit of special forces A-109 Thuong Duc, 25 kilometers west from Da Nang, Vietnam. Jan. 23, 1967.

W 2021 r. różnego rodzaju konflikty zbrojne trwały w ok. 20 państwach II wojna światowa, która doprowadziła do śmierci ok. 70 mln ludzi i niewyobrażalnych zniszczeń, słusznie jest uważana za najstraszliwszy konflikt zbrojny w historii. Jednakże rok 1945 nie przyniósł   pokoju. Jeszcze nie skończyła się II wojna światowa, a już w zaciszach gabinetów politycznych zaczęto mówić o III wojnie. Świat został podzielony na dwa antagonistyczne bloki skupione wokół USA i ZSRR, które rywalizowały o wpływy m.in. w państwach powstających w wyniku wyzwalania się narodów Afryki i Azji z kolonializmu. Bloki te nie mogły sobie jednak pozwolić na bezpośrednią konfrontację ze względu na posiadanie przez USA i ZSRR (oficjalnie także przez ChRL, Francję i Wielką Brytanię) broni masowej zagłady, której arsenały stale rozbudowywano. Strach przed zagładą nuklearną powodował, że w okresie tzw. zimnej wojny (1946-1989) toczono zastępczą, albo pełzającą, III wojnę światową, głównie w krajach Trzeciego Świata. Niezależnie od tego wybuchały konflikty zbrojne niemające bezpośredniego związku z rywalizacją antagonistycznych bloków polityczno-militarnych. Były one głównie następstwem problemów pozostawionych w nowo powstających państwach przez kolonializm europejski. Wojny toczone na świecie po 1945 r. pociągnęły za sobą wiele ofiar, niejednokrotnie dorównując zniszczeniami II wojnie światowej. Zaczęło się w Korei Za pierwszy gorący konflikt zimnej wojny uważa się wojnę koreańską (1950-1953), która wybuchła w wyniku ataku przeprowadzonego 25 czerwca 1950 r. przez siły KRLD na Republikę Korei. Decydując się na taki krok, Kim Ir Sen sądził, że Waszyngton zaakceptuje jego politykę faktów dokonanych. Jednakże USA z koalicją sojuszników (m.in. Wielką Brytanią, Kanadą, Australią i Turcją) interweniowały pod szyldem sił międzynarodowych ONZ. Stronę północnokoreańską wsparła natomiast „ochotnicza” armia chińska. Podczas tej wojny po raz pierwszy po Hiroszimie i Nagasaki strona amerykańska rozważała użycie broni jądrowej. Zwolennikiem jej wykorzystania był głównodowodzący wojsk amerykańskich, gen. Douglas MacArthur, który ponadto proponował przenieść wojnę na teren Chin. Propozycję tę odrzucił prezydent Harry Truman. W wojnie koreańskiej zginęło ok. 2,5 mln ludzi, z czego straty wojsk południowokoreańskich wyniosły 415 tys. zabitych, północnokoreańskich 600 tys., chińskich – 400 tys., amerykańskich – 33,6 tys. Zginęło też ok. 1 mln cywilów koreańskich, z których co najmniej 100 tys. zostało zamordowanych przez południowokoreańską armię i policję w związku z podejrzeniami o wspieranie komunizmu. Zanim jednak wybuchła wojna koreańska, doszło do wojny domowej w Grecji (1946-1949), która pochłonęła ok. 70 tys. ofiar. Wojnę tę spowodował prawicowy rząd grecki, wspierany przez USA i Wielką Brytanię, który po zakończeniu okupacji niemieckiej rozpętał terror wobec zasłużonej w walce z okupantem lewicowej partyzantki ELAS. Siły rządowe nie zawahały się sięgnąć po wsparcie byłych kolaborantów hitlerowskich i rodzimych faszystów. Dla cywilów podejrzanych o pozostawanie pod wpływem komunizmu tworzono obozy koncentracyjne. Wojna, zakończona klęską obozu lewicy i masową emigracją rodzin lewicowych partyzantów, była pierwszą konfrontacją zastępczą antagonistycznych bloków skupionych wokół USA i ZSRR. Taki sam charakter miała wojna domowa w Chinach (1945-1949), będąca faktycznie ostatnią fazą trwającej od 1927 r. wojny pomiędzy Komunistyczną Partią Chin a nacjonalistycznym Kuomintangiem. Ich konfrontacja została przerwana w 1937 r. japońską agresją na Chiny. Wojnę ponownie rozpoczął w listopadzie 1945 r. Kuomintang, wsparty przez lotnictwo amerykańskie. Konflikt, zakończony zwycięstwem strony komunistycznej, pochłonął po obu stronach ok. 2,5 mln ofiar. Wojny indochińskie Kolejną odsłoną zastępczej wojny pomiędzy blokiem wschodnim i zachodnim były dwie wojny indochińskie. Trwająca w latach 1946-1954 I wojna była konfrontacją między rządzoną przez komunistów Demokratyczną Republiką Wietnamu a Francją, próbującą przywrócić zwierzchność kolonialną nad byłymi Indochinami Francuskimi. Udało się to Francji tylko w południowej części Wietnamu, gdzie w 1949 r. władze kolonialne utworzyły Republikę Wietnamu, nazywaną przez Francuzów Republiką Kochinchiny. Po stronie francuskiej zginęło w tej wojnie 75,6 tys. żołnierzy, po stronie Wietnamu Południowego – 58,9 tys. żołnierzy, a po stronie DRW co najmniej 191 tys. (maksymalnie 300 tys.). Straty ludności cywilnej wyniosły od 125 tys. do 400 tys. ofiar. Wojna zakończyła się klęską Francji, ale na mocy konferencji genewskiej (26 kwietnia-20 lipca 1954 r.),

Ten artykuł przeczytasz do końca tylko z aktywną subskrypcją cyfrową.
Aby uzyskać dostęp, należy zakupić jeden z dostępnych pakietów:
Dostęp na 1 miesiąc do archiwum Przeglądu lub Dostęp na 12 miesięcy do archiwum Przeglądu
Porównaj dostępne pakiety
Wydanie: 2022, 42/2022

Kategorie: Historia